Alternatywny zapis:

komiczne i tragiczne) • Przyroda odgrywa ważną rolę, buduje nastrój w utworze ● nie mają pełnej władzy nad człowiekiem, ale mogą nim manipulować • przepowiednia czarownic jest niejasna dla Makbeta i Banka, ● • Szekspir wprowadza w swoich utworach bohatera z ludu ● Bohaterowie szekspirowscy sami kształtują swój los, na ich życie mają wpływ jedynie podejmowane przez nich decyzje. To przeciwieństwo antycznego wariantu tragedii. Tam losem bohaterów rządziło fatum - straszliwa siła ferująca wyroki, przed którą nie było ucieczki. PIERWSZE SPOTKANIE MAKBETA Z CZAROWNICAMI w utworze występują Trzy Wiedźmy które podlegają władzy Hekate, są to istoty groźne dla człowieka, szpetne, mają chude palce, zapadłe usta, brody potrafią zmienić wygląd odprawiać czarny pojawiają się na wrzosowisku wśród oparów, mgły i błyskawic mówią cały czas zagadkami Makbet chciałby, aby wiedźmy pozostały dłużej, bo nie chcę im bo chcę im zadać kilka pytań jest przekonany, że to co wiedźmy mówią o jego przyszłości jest prawdą widzi siebie w roli króla Szkocji zaczyna się bać, bo wie że będzie musiał dokonać zbrodni Makbet czuję się zagubiony, dlatego postanawia napisać list do lady Makbet Banko boi się przepowiedni czarownic, nie ufa im i uważa je za istoty złe, nie bierze pod uwagę tego że będzie płodzić królów Banko przestrzega przyjaciela żeby nie ufał wiedźmą bo one się nim bawią WNIOSKI • Pojawienie się czarownic buduje nastrój grozy. ● Wiedźmy to postacie fantastyczne przenoszą się we mgłach i zamieciach, znikają z jednego miejsca i pojawiają się nagle w innej okolicy. Uprawiają czary, dzięki którym potrafią szkodzić ludziom, znają przyszłość, • To spotkanie z czarownicami odmieni całe życie bohatera, obudzi w nim żądzę władzy i w ten sposób zapoczątkuje ciąg tragicznych wydarzeń. • Rola wiedźm w Makbecie jest jednak dyskusyjna. Można w nich zobaczyć upostaciowanie starożytnego fatum albo sit szatańskich, zła obecnego w świecie zewnętrznym. Mogą być także personifikacją zła odzywającego się w samym człowieku, ciemnej strony ludzkiej natury. • Czarownice mogą symbolizować pragnienia głównego bohatera, co by sugerowało, że rycerz Makbet, choć lojalny i uczciwy, jednak marzy władzy. • Wiedźmy obrazują potęgę sił nadprzyrodzonych, których moc jest znacznie większa od możliwości człowieka. To właśnie one, a nie my sami, nadają ostateczny kształt naszemu życiu i są siłą sprawczą wielu ludzkich zachowań • Symbolizują zło świata, które mieszka poza ludzką naturą. Jednak człowiek jest w nie uwikłany, bo mimo że go nie akceptuje - podlega jego prawom. • Symbolizują ciemne myśli Makbeta i jego ukryte pragnienia (żądzę władzy!). MANIPULACJE LADY MAKBET PRZED DOKONANIEM ZBRODNI argumenty racjonalne: – nie ma w tym nic złego, że Makbet pragnie władzy - okoliczności sprzyjają zabójstwo, bo król ich odwiedził - plan zbrodni jest doskonały, nie może się nie udać - oboje będą mogli bezkarnie działać, ponieważ wszelkie podejrzenia spadną na służbę - będą udawać rozpacz przed innymi ludźmi, odwracając od siebie podejrzenia • argumenty odnoszące się do emocji: - Lady Makbet poniża Makbeta porównując go do przysłowiowego kota - zarzuca mu, że jej nie kocha - oskarża go o tchórzostwo - zarzuca mężowi niezdecydowanie oraz brak konsekwencji - gardzi brakiem honoru Makbeta, bo ten nie chce dochować przysięgi - szantażuje męża bo nie respektuje kodeksu rycerskiego WNIOSKI • Lady Makbet jest współwinna w dokonaniu pierwszej zbrodni • jest ona autorką planu "zbrodni doskonałej" ona tak samo jak Makbet pragnęła władzy i jest tak samo winna jak mąż DRUGIE SPOTKANIE MAKBETA Z CZAROWNICAMI Makbet prosi czarownice, by znowu ukazały mu tajemnice przyszłości. Dowiaduje się od nich, że nie pokona go żaden człowiek zrodzony z kobiety. Ukazuje się dziecko w koronie, które oznajmia, że ,,Nie tknie Makbeta żaden cios morderczy Póki las Birnam ku dunzynańskiemu Wzgórzu nie pójdzie walczyć przeciw niemu". To wbija Makbeta w pychę - czuje się całkowicie bezpieczny. Potem jednak, sługa przynosi wiadomość o ogromnych wojskach, które zbliżają się do zamku. Są to wojska Malkolma i Makdufa. Malkolm nakazał żołnierzom, by każdy z nich uciął gałąź z drzewa i w czasie natarcia niósł ją przed sobą - w ten sposób ukrył prawdziwą liczbę wojsk. Gdy Makbet dowiaduje się o samobójstwie żony i zaraz potem o lesie Birnam zbliżającym się do zamku, bohater czuje zbliżającą się śmierć, zamierza jednak walczyć do końca. W czasie pojedynku z Makdufem dowiaduje się, że ten nie został urodzony jak każdy człowiek, lecz wydobyty przed czasem porodu z łona matki (przez cesarskie cięcie). Makbet zdaje sobie sprawę, że przegrał. WAŻNA SCENA! – SZALEŃSTWO LADY MAKBET Bohaterka jest stanowcza i nieugięta tylko do pewnego momentu, do chwili zabójstwa króla, potem jej mocna osobowość zaczyna się kruszyć. Mroczna strona natury nie wytrzymuje konfrontacji z rzeczywistością, o której śniła bohaterka. Lady Makbet czuje się odpowiedzialna za wszystkie zbrodnie męża, nie tylko za tę pierwszą. Popada w obłęd - wciąż zmywa z rąk widziane oczami wyobraźni krwawe plamy. Dama, która jej towarzyszy, widzi ogrom udręki swej pani. Bardzo trafny jest też zamykający tę scenę komentarz lekarza: "Czyny przeciwne naturze Rodzą przeciwny naturze niepokój." Powodem szaleństwa bohaterki jest popełniona zbrodnia. PODOBNY MOTYW "Zbrodnia i kara" Dostojewskiego – po zabiciu lichwiarki Raskolnikow również zachowuje się jak obłąkany. "Balladyna", tytułowa bohaterka dramatu Juliusza Słowackiego, po popełnionej zbrodni (zamordowaniu siostry) nie mogła zmyć krwawej plamy - świadectwa tego czynu. WAŻNA SCENA - MAKBET DOWIADUJE SIĘ O ŚMIERCI ŻONY Dokonane zbrodnie nie zacieśniły między nimi więzi, lecz oddaliły ich od siebie. Makbet nie okazuje żalu z powodu śmierci kobiety, którą kiedyś przecież kochał. Mówi tylko:,,Powinna była umrzeć nieco później". Teraz nie czas na żal król spodziewa się szturmu na zamek. Makbet czuje duchową pustkę. Odrzucił wartości moralne dla korony, która nie dała mu szczęścia. WNIOSKI Szekspir pokazuje, że człowiek jest zdolny do największych zbrodni. Jednak jego utwór nie jest tak do końca pesymistyczny. Szaleństwo lady Makbet dowodzi, że psychika ludzka nie jest w stanie unieść ciężaru zbrodni - nie można bezkarnie wybierać zła. Konstrukcja losów głównych bohaterów Makbeta zawiera moralne przesłanie o tym, że nie ma zbrodni bez kary. Człowiek, który nie respektuje zasad etycznych, musi zawsze ponieść konsekwencje swoich czynów, zapłacić za nie utratą spokoju, wyrzutami sumienia, cierpieniem. Jednym z bardzo ważnych zagadnień poruszanych w tym dramacie jest przemiana wewnętrzna głównego bohatera. Makbet, honorowy rycerz, wierny sługa i dobry przyjaciel, zmienia się na gorsze. Pierwsza zbrodnia pociąga za sobą kolejne. MOTYWY WYSTEPUJĄCE W UTWORZE ZBRODNI - jesteśmy świadkami narodzin zbrodniarza. Poznajemy motywy, jakie popchnęły prawego rycerza do zamordowania własnego króla, widzą jego wewnętrzną walkę i następstwa złej decyzji. Szekspir ukazuje też proces zobojętnienia Makbeta na czynione zło. Pierwsza zbrodnia przychodzi mu z największym trudem, stopniowo jednak jego sumienie tępieje. WŁADZY- władza stanowi dla Makbeta i jego żony wartość najwyższą. To dla niej dopuszczają się królobójstwa. Makbet był zamożnym i szanowanym człowiekiem, cieszył się przyjaźnią króla i szacunkiem towarzyszy broni. Jednak to mu nie wystarczało, pragnął najwyższej władzy - władzy królewskiej. Makbet już wcześniej myślał o tym, aby zostać królem, a spotkanie z czarownicami tylko utwierdziło jego przekonania. Kiedy już ją zdobył, okazała się jedynie brzemieniem. Makbet umarł okryty niesławą, został zapamiętany jako okrutny tyran. Władza zdobyta drogą zbrodni nie może być dobra. PRZEPOWIEDNI- słowa czarownic stają się zapowiedzią tragedii. To one inspirują Makbeta do działania, uruchamiają całą machinę zbrodni. Same w sobie nie są złem, ale budzą je w naturze bohatera. SNU- William Shakespeare wykorzystuje sny by ukazać wewnętrzne odczucia i rozterki bohaterów. Prześladują one Makbeta i jego żonę, uzmysławiając im okropieństwo zbrodni. Koszmarne wizje wytrącają ich z równowagi, są projekcją duszy, wyrzutów sumienia i rozdarcia wewnętrznego. Skrajne obciążenia emocjonalne prowadzą do zaburzeń świadomości o charakterze majaczeń. Ma omamy słuchowe - donośny głos zapowiada mu utratę snu „Nie zaśniesz już więcej! Makbet zabija sen niewinny sen”. Dręczy go bezsenność na tle nerwowym. Chorobliwą psychikę bohatera najbardziej obnaża widmo zakrwawionego Banka. Patologiczny stan umysłu żony Makbeta, Szekspir ukazał w scenie, którą nazywa się sceną somnambulizmu. Dama relacjonując czynności swej pani opisuje lunatyzm: ,,wszystko to w śnie jak najgłębszym". Lady Makbet cały czas umywa ręce, ponieważ widzi na nich krew. FANTASTYCZNY - trzy wiedźmy i ich przepowiednie, bogini Hekate, dziwne znaki w noc zamordowania króla, duch Banka.