Transkrypcja i kod genetyczny
Transkrypcja to proces przepisywania informacji z DNA na RNA. Zachodzi w jądrze komórkowym pod wpływem enzymu polimerazy RNA zależnej od DNA.
Definition: Transkrypcja to proces przepisania informacji z DNA na pre-mRNA, który jest pierwszym etapem ekspresji genów.
Przebieg transkrypcji w punktach:
- Polimeraza RNA przyłącza się do promotora genu.
- Rozplata lokalnie podwójną helisę DNA.
- Syntetyzuje nić RNA komplementarną do nici matrycowej DNA.
- Proces kończy się, gdy polimeraza napotka sekwencję terminacyjną.
Highlight: W transkrypcji tymina z DNA jest zastępowana uracylem w RNA.
Po transkrypcji zachodzi obróbka potranskrypcyjna (splicing), podczas której wycinane są introny, a egzony są łączone. Powstaje dojrzałe mRNA.
Vocabulary: Splicing to proces wycinania intronów i łączenia egzonów w dojrzałym mRNA.
Kod genetyczny to system, według którego informacja zawarta w mRNA jest tłumaczona na sekwencję aminokwasów w białku.
Cechy kodu genetycznego:
- Trójkowy (kodon to trzy nukleotydy)
- Zdegenerowany (niektóre aminokwasy kodowane są przez więcej niż jeden kodon)
- Bezprzecinkowy
- Jednoznaczny
- Uniwersalny
Example: Kodon AUG koduje metioninę i jest jednocześnie kodonem start w procesie translacji.
Translacja to proces syntezy białka na podstawie informacji zawartej w mRNA. Zachodzi na rybosomach w cytoplazmie.
Highlight: W translacji kluczową rolę odgrywa tRNA, który rozpoznaje kodony mRNA i dostarcza odpowiednie aminokwasy.
Zrozumienie procesów replikacji DNA, transkrypcji i translacji jest kluczowe dla zrozumienia podstaw biologii molekularnej i genetyki.
