Gatunki literackie i motywy Młodej Polski

W literaturze Młodej Polski popularne były następujące gatunki:

• Sonet (np. "Kowal" Leopolda Staffa)
• Hymn (np. "Dies irae" Jana Kasprowicza)
• Erotyk
• Powieść (np. "Chłopi" Władysława Reymonta)
• Dramat symboliczny (np. "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego)
• Dramat naturalistyczny (np. "Moralność pani Dulskiej" Gabrieli Zapolskiej)

Example: Dekadentyzm w "Weselu" Wyspiańskiego widoczny jest w postaciach artystów i ich rozczarowaniu rzeczywistością.

Główne motywy w literaturze i sztuce:

• Artysta i sztuka
• Śmierć i przemijanie
• Koniec świata
• Wieś
• Podziały społeczne
• Dwór ziemiański

Quote: "Umierać musi, co ma żyć!" - Stanisław Wyspiański

Quote: "Bóg umarł!" - Friedrich Nietzsche

Typowi bohaterowie:

• Artysta
• Dekadent
• Nadczłowiek
• Femme fatale
• Filister

Vocabulary: Sztuka dla sztuki (l'art pour l'art) - koncepcja zakładająca, że sztuka nie powinna służyć żadnym celom poza sobą samą.

Cechy i idee Młodej Polski

Młoda Polska to epoka w kulturze polskiej przypadająca na lata 1890-1918. Charakteryzowała się wieloma nowymi prądami artystycznymi i ideowymi.

Definicja: Dekadentyzm to postawa charakteryzująca się poczuciem schyłkowości, niespełnienia i niepokojem egzystencjalnym.

Główne cechy epoki:

• Katastrofizm - przekonanie o nieuchronnej zagładzie świata
• Fin de siècle - francuskie określenie "końca wieku" powiązane z dekadentyzmem
• Kult jednostki - wyidealizowanie władzy lub przywódcy
• Sztuka dla sztuki - hasło propagowane przez artystów

Highlight: Ważnym nurtem był dekadentyzm w literaturze Młodej Polski, wyrażający się w postawach bohaterów i tematyce utworów.

Kontekst historyczny:

• Przełom XIX/XX wieku w Europie
• Kolonializm
• Wynalazki: pierwszy pokaz filmowy (1895), lot samolotem (1903)
• Rewolucja 1905 roku
• I wojna światowa (1914-1918)
• Odzyskanie niepodległości przez Polskę (1918)

Example: Przedstawiciele dekadentyzmu w Polsce to m.in. Stanisław Przybyszewski i Kazimierz Przerwa-Tetmajer.