Rozczarowanie i finał bez powstania
Zbliża się świt, a goście są już kompletnie zmęczeni całonocną zabawą. Gospodarz przekazuje złoty róg Jaśkowi, kazując mu wezwać wszystkich chłopów, żeby uzbrojeni stawili się o świcie pod kaplicą.
Ale czy to się stanie? Panna Młoda opowiada Poecie sen o Polsce, a mała dziewczynka pyta, gdzie jest Polska. Poeta odpowiada, że nie znajdzie jej na mapie, ale w swoim sercu.
Kuba wspomina o wizycie Wernyhory i złotej podkowie jako dowodzie tego spotkania. Czepiec próbuje obudzić Gospodarza, ale się nie udaje - mężczyzna śpi głębokim snem.
Dramat kończy się rozczarowaniem - mimo wielkich planów i patriotycznych wizji, powstanie nie wybucha. Wszyscy są zbyt zmęczeni, pijani lub śpiący, żeby działać.
💡 Główne przesłanie: Wyspiański pokazuje polską tragedię - wielkie marzenia o wolności rozbijają się o rzeczywistość pełną bierności i podziałów społecznych.