Podstawowe pojęcia genetyki molekularnej
Genetyka molekularna to dziedzina biologii zajmująca się badaniem struktury i funkcji genów na poziomie molekularnym. W tej części omówimy kluczowe definicje i pojęcia związane z tą fascynującą dziedziną nauki.
Definicja: Gen to podstawowa jednostka dziedziczenia, będąca fragmentem DNA zawierającym informacje o budowie białka lub RNA.
Definicja: Genom to kompletna informacja genetyczna komórki lub organizmu.
Geny składają się z części strukturalnej i regulatorowej. W organizmach jądrowych część strukturalna zawiera eksony (sekwencje kodujące) i introny (sekwencje niekodujące). Części regulatorowe kontrolują odczytywanie informacji genetycznej.
Highlight: W organizmach bezjądrowych występują geny ciągłe, które nie posiadają intronów.
Budowa DNA jest kluczowa dla zrozumienia genetyki molekularnej. DNA składa się z dwóch łańcuchów nukleotydów połączonych wiązaniami wodorowymi. Nukleotydy zawierają zasady azotowe (adenina, tymina, cytozyna, guanina), cukier deoksyrybozę i resztę kwasu fosforowego.
Vocabulary: Komplementarność zasad w DNA: adenina łączy się z tyminą, a cytozyna z guaniną.
Replikacja DNA to proces prowadzący do powielenia materiału genetycznego. Zachodzi w jądrze komórkowym, a kluczową rolę odgrywa w nim enzym polimeraza DNA.
Example: Replikacja DNA umożliwia wzrost organizmu poprzez mitozę oraz powstawanie gamet w procesie mejozy.
RNA różni się od DNA budową i funkcją. Jest to zazwyczaj jednoniciowa cząsteczka, w której zamiast tyminy występuje uracyl. Wyróżniamy trzy główne rodzaje RNA: rRNA (rybosomowy), mRNA (informacyjny) i tRNA (transportujący).
Highlight: RNA pełni kluczową rolę w biosyntezie białek, przenosząc informację genetyczną z jądra komórkowego do rybosomów.
