Metabolizm i jego rodzaje
Metabolizm to całość przemian chemicznych i energetycznych zachodzących w każdej żywej komórce. Dzieli się na dwa główne typy: anabolizm i katabolizm.
Przemiany anaboliczne polegają na syntezie złożonych związków z substancji prostszych. Wymagają one stałego dostarczania energii (są endoenergetyczne) - może to być energia świetlna lub chemiczna. Przykładem jest fotosynteza, gdzie z dwutlenku węgla i wody powstaje glukoza i tlen.
Przemiany kataboliczne działają odwrotnie - rozkładają złożone związki chemiczne na substancje prostsze. W ich trakcie uwalniana jest energia (są egzoenergetyczne), która częściowo jest magazynowana w komórce, a częściowo rozprasza się jako ciepło. Przykładem jest oddychanie komórkowe, gdy glukoza i tlen są przekształcane w dwutlenek węgla i wodę.
💡 Ciekawostka: Anabolizm można zapamiętać jako "Anabolizm = Budowanie" (tworzenie większych cząsteczek), a katabolizm jako "Katabolizm = Rozbijanie" (na mniejsze części).
W metabolizmie kluczową rolę odgrywa ATP (adenozynotrifosforan) - podstawowy przenośnik energii w komórce. Zbudowany jest z rybozy (cukru), adeniny (zasady azotowej) i trzech reszt fosforanowych. Szczególnie ważne są wiązania wysokoenergetyczne między resztami fosforanowymi.