Różnorodność protistów
Protisty to parafiletyczna grupa organizmów eukariotycznych, która obejmuje zarówno formy jednokomórkowe, wielokomórkowe jak i kolonijne. Możemy je podzielić na trzy główne typy: zwierzęce, roślinopodobne i grzybopodobne.
Protisty zwierzęce nie mają ściany komórkowej, posiadają lizosomy, a ich materiałem zapasowym są glikogen i tłuszcze. Protisty roślinopodobne mają często celulozową ścianę komórkową, zawierają chloroplasty i ziarna skrobi, a większość z nich odżywia się autotroficznie. Z kolei protisty grzybopodobne mogą występować jako śluźnie lub nitkowate strzępki z celulozową ścianą komórkową.
Formy jednokomórkowe protistów dzielimy na nieruchome (kokoidalne) oraz ruchome, które przemieszczają się dzięki nibynóżkom (ruch pełzakowaty), wiciom lub rzęskom (ruch undulipodialny). Formy kolonijne to zespoły komórek połączonych ścianami komórkowymi lub galaretowatymi otoczkami, a wielokomórkowe tworzą plechę o różnej budowie.
Ciekawostka! Niektóre protisty, jak Euglena zielona, są miksotrofami - potrafią odżywiać się zarówno jak rośliny (fotosynteza), jak i jak zwierzęta (pobierając pokarm), co daje im ogromną przewagę adaptacyjną w zmiennym środowisku!
Odżywianie i rozmnażanie protistów
Sposób odżywiania protistów zależy od ich typu. Protisty zwierzęce i grzybopodobne są heterotrofami - pobierają pokarm przez fagocytozę (cząstki stałe) lub pinocytozę (płyny). Natomiast protisty roślinopodobne są głównie autotrofami - przeprowadzają fotosyntezę dzięki chlorofilowi a, gromadząc skrobię lub inne wielocukry jako materiał zapasowy.
Rozmnażanie protistów może być bezpłciowe lub płciowe. Rozmnażanie bezpłciowe obejmuje podział poprzeczny lub podłużny komórki, fragmentację plechy czy wytwarzanie mitospor. Zapewnia ono szybkie zwiększenie populacji, ale potomstwo jest identyczne genetycznie. Rozmnażanie płciowe zachodzi poprzez zapłodnienie (syngamię) i zawsze towarzyszy mu mejoza, co zapewnia różnorodność genetyczną.
Protisty charakteryzują się różnymi typami przemiany faz jądrowych. Mogą być haplontami (z dominującą fazą haploidalną) lub diplontami (z dominującą fazą diploidalną). U protistów roślinopodobnych występuje również przemiana pokoleń - naprzemienne występowanie gametofitu (rozmnażającego się płciowo) i sporofitu (rozmnażającego się przez mejospory).
Zapłodnienie u protistów może przebiegać jako izogamia (jednakowe gamety), anizogamia (różnej wielkości, ale obie ruchliwe gamety) lub oogamia (duża nieruchoma komórka jajowa i mały ruchliwy plemnik).