Funkcjonowanie neuronów i synapsy

Funkcjonowanie neuronów opiera się na przewodzeniu impulsów nerwowych. W stanie spoczynku, wnętrze neuronu ma więcej anionów niż kationów, a płyn pozakomórkowy odwrotnie. Pobudzenie neuronu powoduje masowy napływ kationów, zmieniając proporcje ładunków.

Synapsy to specjalne połączenia między neuronami lub między neuronem a komórką efektorową. Wyróżniamy dwa rodzaje synaps:

1. Synapsy chemiczne - wykorzystują neuroprzekaźniki do przekazywania impulsów
2. Synapsy elektryczne - przekazują impulsy bezpośrednio przez kanały koneksonowe

Definition: Synapsa chemiczna składa się z błony presynaptycznej, szczeliny synaptycznej i błony postsynaptycznej.

Proces przekazywania impulsu w synapsie chemicznej:

1. Impuls dociera do zakończenia aksonu
2. Wydzielenie neuroprzekaźnika do szczeliny synaptycznej
3. Dyfuzja neuroprzekaźnika przez szczelinę
4. Połączenie neuroprzekaźnika z receptorami w błonie postsynaptycznej
5. Otwarcie kanałów jonowych i powstanie impulsu nerwowego

Example: Synapsa nerwowo-mięśniowa to przykład synapsy chemicznej, łączącej neuron z komórką mięśniową.

Łuk odruchowy i receptory

Łuk odruchowy to droga impulsu od receptora do efektora, stanowiąca podstawę odruchów. Składa się z następujących elementów:

1. Receptory - odbierają bodźce
2. Droga dośrodkowa - przewodzi impuls do ośrodkowego układu nerwowego
3. Ośrodek nerwowy - analizuje informację
4. Droga odśrodkowa - przewodzi impuls do efektora
5. Efektor - wykonuje reakcję $mięsień lub gruczoł$

Receptory można podzielić ze względu na:

1. Miejsce pochodzenia bodźca: Eksteroreceptory - odbierają bodźce zewnętrzne Interoreceptory - odbierają bodźce wewnętrzne
2. Rodzaj odbieranego bodźca: Chemoreceptory - bodźce chemiczne Mechanoreceptory - bodźce mechaniczne Termoreceptory - zmiany temperatury Fotoreceptory - bodźce świetlne Elektroreceptory - zmiany pola elektrycznego

Highlight: Łuk odruchowy stanowi podstawę instynktów, które w toku ewolucji są zastępowane przez zdolności uczenia się i myślenia.

Tkanka mięśniowa i jej funkcje

Tkanka mięśniowa charakteryzuje się pobudliwością i kurczliwością. Jej główne funkcje to:

1. Umożliwienie wykonywania ruchów
2. Utrzymywanie postawy ciała
3. Wytwarzanie ciepła podczas pracy mięśni

Podstawową jednostką tkanki mięśniowej jest komórka mięśniowa $miocyt$. Zawiera ona:

• Organelle komórkowe
• Elementy cytoszkieletu: miofilamenty cienkie $aktyna$ i grube $miozyna$

Vocabulary: Miofibryle - pęczki miofilamentów w cytoplazmie komórki mięśniowej.

Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa:

• Buduje mięśnie szkieletowe
• Składa się z długich, cylindrycznych komórek $włókien$ mięśniowych
• Komórki mają wiele jąder położonych peryferycznie
• Skurcz jest zależny od woli $z wyjątkiem przepony$

Highlight: Miofilamenty cienkie i grube są ułożone naprzemiennie, co nadaje charakterystyczny prążkowany wygląd.

Zrozumienie budowy i funkcji tkanek pobudliwych - nerwowej i mięśniowej jest kluczowe dla zrozumienia działania układu nerwowego i układu mięśniowego człowieka.

Tkanka mięśniowa - budowa i funkcje

Tkanka mięśniowa charakteryzuje się pobudliwością i kurczliwością, umożliwiając ruch i utrzymanie postawy ciała.

Definition: Miocyt $komórka mięśniowa$ zawiera specjalne elementy kurczliwe: miofilamenty cienkie $aktynowe$ i grube $miozynowe$.

Vocabulary: Rodzaje tkanki mięśniowej:

• Poprzecznie prążkowana szkieletowa - tworząca mięśnie szkieletowe
• Poprzecznie prążkowana serca - budująca mięsień sercowy

Highlight: Miofibryle wypełniają niemal całą komórkę mięśniową, zapewniając szybki i silny skurcz.

Tkanka nerwowa i jej budowa

Tkanka nerwowa jest fundamentalnym elementem układu nerwowego, kontrolującego wszystkie czynności organizmu. Składa się z neuronów i komórek glejowych, które współpracują ze sobą, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.

Neurony, podstawowe jednostki funkcjonalne tkanki nerwowej, mają charakterystyczną budowę:

1. Ciało komórki $soma$ zawierające jądro i organelle
2. Dendryty - krótkie, rozgałęzione wypustki odbierające impulsy
3. Akson - pojedyncza, długa wypustka przekazująca impulsy

Highlight: Neurony przewodzą impulsy tylko w jednym kierunku: od dendrytów, przez ciało komórki, do aksonu.

Komórki glejowe pełnią funkcje pomocnicze:

• Tworzą osłonkę mielinową wokół aksonu
• Dostarczają neuronom substancje odżywcze
• Izolują neurony od innych tkanek
• Uczestniczą w regeneracji tkanki nerwowej

Vocabulary: Osłonka mielinowa - warstwa ochronna wokół aksonu, przyspieszająca przewodzenie impulsów nerwowych.