Alternatywny zapis:

wtłaczana jest do tętnic (aorty i pnia płucnego). Prędkość jest wprost proporcjonalna do gradientu ciśnień i odwrotnie proporcjonalna do oporu naczynia krwionośnego. Opór zależy od: Budowa i funkcje ukł krwionośnego 2 ● ● średnicy naczynia - pręd. przepływu krwi jest większa w naczyniach o dużej średnicy (aorta), a mniejsza w naczyniach a małej średnicy (naczynia włosowate). Zależność wynika z tarcia krwi o ściany naczyń. Organizm może regulować wielkość przepływu krwi przez narządy, ponieważ ściany naczyń zawierają mięśnie gładkie (zwężają lub rozszerzają światło w zależności od bieżących potrzeb). ● rozgałęzień naczynia - mała ilość rozgałęzień o małym kącie zwiększają prędkość przepływu krwi. Liczne rozgałęzienia o dużym kącie zmniejszają pręd. przepływu. Duży kąt rozgałęzień występuje w naczyniach oporowych, dzięki temu krew w naczyniach włosowatych porusza się wolno, co umożliwia wymianę subst. w tkankach. lepkość krwi - jest uzależniona od hematokrytu. Im wyższa wartość wskaźnika tym większa lepkość. Hematokryt zmienia się w niewielkim zakresie, przez co lepkość krwi jest zwykle stała. Cykl pracy serca To seria zmian zachodzących podczas jednego skurczu i rozkurczu komór i przedsionków serca. Jeden cykl trwa 0,8s. Wyróżnia się trzy etapy: I - SKURCZ PRZEDSIONKÓW - (załamek P) - wzrasta ciśnienie krwi w ich wnętrzu. Zamykają się zastawki aorty i pnia płucnego, a otwierają się zastawki przedsionkowo-komorowe. Krew napływająca z żył wypełnia przedsionki i wtłaczana jest do komór. II - SKURCZ KOMÓR - (załamki Q,R,S) - wzrasta ciśnienie. Zamykają się zastawki przedsionkowo-komorowe, a otwierają się zastawki aorty i pnia płucnego. Krew przemieszcza się do tętnic. Zachodzi rozkurcz przedsionków, do których zaczyna napływać krew z żył. III - ROZKURCZ KOMÓR - (załamek T) - ciśnienie spada. Zastawki aorty i pnia płucnego zamykają się, a otwierają się zastawki przedsionkowo-komorowe. Krew zaczyna napływać z przedsionków do komór. Budowa i funkcje ukł krwionośnego 3 Objętość wyrzutowa i minutowa Objętość wyrzutowa - obj. krwi wyrzucanej z każdej komory do odp naczynia tętniczego podczas jednego skurczu serca. U człowieka wynosi 70-80 cm3. Objętość minutowa - obj. krwi tłoczona przez każdą komorę do odp naczynia tętniczego w czasie jednej minuty. U człowieka wynosi 5-6 dm3. Na objętość wyrzutową i minutową wpływają: • siła skurczu mięśnia sercowego. Zależy od ilości krwi żylnej wpływającej do przedsionków i komór oraz od wydajności procesów energetycznych (zachodzących w mitochondriach kardiomiocytów). • ciśnienie krwi w naczyniach tętniczych Na obj. minutową serca ma także wpływ częstość skurczów serca, która jest regulowana przez układ nerwowy i hormonalny. Obiegi krwi Obieg ustrojowy Obieg duży,obwodowy odpowiada za wymianę O2 i CO2 między krwią tkankami. Siłą napędową ruchu krwi jest różnica ciśnień krwi między aortą a żyłą główną. Różnica wynosi ok 90 mm Hg. Rozpoczyna się w lewej komorze serca,gdzie znajduje się krew utlenowana. Skurcz tej komory tłoczy krew do aorty. Podczas oddalania się krew, trafia na opory, które obniżają jej ciśnienie i pręd. przepływu. Budowa i funkcje ukł krwionośnego Obieg płucny Obieg mały umożliwia wymianę 02 i CO2 między krwią a powietrzem w pęcherzykach płucnych. Siłą napędową ruchu krwi jest różnica ciśnień krwi między pniem płucnym a żyłą płucną. Różnica wynosi ok 8 mm Hg. Rozpoczyna się w prawej komorze serca, gdzie znajduje się krew odtlenowana. Skurcz tej komory tłoczy krew do pnia płucnego. Pień płucny dzieli się na tętnice płucne prawą i lewą, które rozgałęziają się na tętniczki. Obniżenie ciśnienia i pręd. przepływu krwi. 4 Krew trafia do naczyń włosowatych tkanek ciała, tam oddaje O2 i odbiera CO2 przez cienki śródbłonek naczyniowy. Z tkanek ciała krew odtlenowana płynie do naczyń żylnych. Przez żyłę główną trafia do prawego przedsionka. Krew trafia do naczyń włosowatych pęcherz. płucnych, tam oddaje CO2 i pobiera O2 przez cienki śródbłonek naczyniowy. Automatyzm serca Jest to właściwość polegająca na wykonywaniu skurczów przez wiele godzin, po wyizolowaniu serca z organizmu. Wynika ona z obecności w mięśniu sercowym ośrodków stymulujących jego pracę. Tworzą układ bodźcowo-przewodzący serca. Z płuc krew utlenowana płynie do naczyń żylnych. Przez żyłę płucną trafia do lewego przedsionka serca. Ośrodki automatyzmu zbud są ze specjalnie zmodyfikowanych włókien mięśniowych mających zdolność do generowania i przewodzenia impulsów elektrycznych umożliwiające rytmiczne i niezależne od woli skurcze serca. • węzeł zatokowo-przedsionkowy (naturalny rozrusznik) - znajduje się w tylnej ścianie prawego przedsionka. Pobudza do skurczu komórki mięśniowe przedsionka serca; nadrzędny ośrodek automatyzmu. Przekazuje pobudzenie do: węzeł przedsionkowo-komorowy - znajduje się w ścianie między prawym przedsionkiem a prawą komorą. Przekazuje pobudzenie do: • pęczek przedsionkowo-komorowy - przenoszą pobudzenie do komór serca wyzwalając ich skurcz. Rozdziela się na dwie odnogi biegnące wzdłuż przegrody międzykomorowej do koniuszka serca. W ścianach komór, odnogi rozdzielają się na drobne włókna Purkiniego, które pobudzają komory do skurczu. Regulacja pracy serca W przypadku zaburzeń pracy ośrodków automatyzmu lub ich uszkodzenia, możliwe jest wszczepienie sztucznego rozrusznika serca. Budowa i funkcje ukł krwionośnego 5 Pracę serca regulują układ nerwowy i hormonalny. Dzięki temu możliwa jest modyfikacja częstości uderzeń serca i siły jego skurczu. Bez udziału świadomości (odruchowo) - następują zmiany intensywności akcji serca (przysp. i hamowanie). Na przyspieszenie wpływają bodźce płynące z mózgowia (np. strach, gniew radość) oraz wysiłek fizyczny i wzrost temp. ciała. Krążenie wieńcowe Mięsień sercowy unaczyniony jest przez naczynia wieńcowe (są elementem obiegu ustrojowego). Tlen i subst odżywcze są doprowadzane do mięśnia sercowego przez tętnice wieńcowe, które oplatają serce na kształt wieńca. Odgałęzienia tętnic wnikają w głąb mięśnia. Żyły wieńcowe odprowadzają zbędne produkty przemiany materii. Krążenie wątrobowe Tętnica wątrobowa i żyła wrotna dostarczają tlen, który jest potrzebny do metabolizmu. ● ● Tętnica wątrobowa jest odgałęzieniem tętnicy trzewnej Żyła wrotna powstaje w wyniku łączeniu się naczyń żylnych śledziony, żołądka, trzustki, jelita cienkiego i grubego. Żyłą wrotną docierają również toksyny i subst. pokarm. (wchłonięte w jelicie cienkim). W wątrobie tętnica wątrobowa i żyła wrotna rozgałęziają się tworząc dwie sieci naczyń włosowatych, które łączą się w większe naczynia uchodzące do żyły wątrobowej. Między tętnicą wątrobową a żyłą wątrobową znajduje się sieć naczyń włosowatych zwanych siecią typową. Tam krew oddaje komórkom wątroby tlen. Między żyłą wrotną a żyłą wątrobową znajduje się sieć naczyń włosowatych zwanych siecią dziwną żylno-żylną. Tam krew oddaje komórkom wątroby tlen, toksyny i nadmiar subst pokarm Budowa i funkcje ukł krwionośnego 6 Budowa i funkcje ukł krwionośnego 7