Alternatywny zapis:

półkula SOMATYCZNY UKŁAD NERWOWY zależny od woli BUDOWA MÓZGU Istota zara, to przylegające do siebie ciała komórek otrzymuje informacje np. od narządow zmysłów i przekazuje informacje do miesni szkieletowych Istota biala to skupiska wypustek neuronów (włókna nerwowe) UKŁAD NERWOWY CZĘŚĆ WSPÓŁCZULNA kieruje pracą narządów podczas mobilizacji istota biała lewa półkula pień mózgu OBWODOWY UKŁAD NERWOWY AUTONOMICZNY UKEAD NERWOWY nie zależy od woli przekazuje informacje do narządów, wewnętrznych CZĘŚĆ PRZYWSPÓŁCZULNA odpowiada za pracę narządów podczas odpoczynku śródmózgowie most nerwy czuciowe nenwy ruchowe rdzeń przedłużony kora mózgowa spoidło kresomózgowie międzymózgowie móżdżek mózg PRZEWODZENIE IMPULSU NERWOWEGO zachodzi dzięki różnicy potencjałów, która wytwarza napięcie, a w konsekwencji rozchodzi się impuls. ·Przewodzenie impulsu odbywa się jednokierunkowo: dendrut cialo komórki → akson neuron 1 synapsa dendryt 1. Polaryzacja ·Polaryzacja błony komórkowej następuje, kiedy w kiedy wewnatrz neuronu jest Tadunek ujemny, a na zewnątrz dodatni. Spolaryzowana błona oznacza, że komórka wyjawia potencjał spoczynkowy, czyli wykazuje zdolność do wybudzenia. Działanie bodźca powoduje otwarcie kanałów jonowych zwiększa się przepuszczalność błony dla jonow Nat W chwili pojawienia sie potencjału czynnościowego potencjał po obu stronach blony staje się dodatni przez napływ dodatnio naładowanych jonow cialo komórki neuron 2 Repolaryzacja blony polega na przywróceniu błony do stanu polaryzacji. Następuje zamknięcie kanałów jonowych jony Nat Pompa sodowo-potasowa usuwa 2 wnętrza komórki jony Nat i transportuje tam jony Kt + akson kanały jonowe 1·00 W trakcie potencjału czynnościowego błona komórki jest niepobudliwa, czyli neuron nie może wytworzyć nowego potencjału czynnościowego. Jest to tzw. okres niepobudliwości (refrakcji). 3. Repolaryzacja + + + - synaps Za utrzymanie potencjału spoczynkowego odpowiada pompa sodowo-potasowa, która znajduje się w komórkowej. Pompa aktywnie wypompowuje dodatnie jony sodu (Nat) na zewnątrz, a ujemne jony potasu (K) błonie do jej wnętrza. 2. Depolaryzacja + 100* dendryt ciało neuron 3 Pompa sodowo-potasowa + + + + + + + jony K+ + +-- + + + Nerw albo przewodzi impuls całkowicie, albo wcale go nie przewodzi. Bodziec, który wywołuje depolaryzacje to bodziec progowy. Natomiast bodźce, które nie wywołują reakcji to bodźce podprogowe. BUDOWA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO Należą do niego mózgowie oraz rdzeń, kręgowy.. MOZGOWIE PODZIAŁ: 2 1 KRESOMOZGOWIE to największa część mózgowia Składa się z obu półkul połączonych spoidłem wielkim. Pokryte jest koną, mázgową zbudowaną z istoły szarej. Bruzdy znajdujące się na powierzchni półkul, dzielą je na 4 części: Plat czołowy- pamięć, ośrodek czynności. ruchowych i psychicznych Plat ciemieniowy ośrodek czucia (dotyk, bol, ciepło) Plat skroniowy ośrodek rozumienia wrażen sTuchowych i mowy Plat potyliczny ośrodki wzrokowe Międzymózgowie, to centrum koordynacji nerwowo-hormonalnej. Znajduje się w nim ważne gruczoły wydzielnicze (podwzgórze) oraz liczne ośrodki motywacuine (głodu, sytości, pragnienia, agresii popędu) SKRONIOWY Śródmózgowie, występują w nim ośrodki słuchu i wzroku. Odpowiada za zmianę średnic źrenic, ruch powiek. Tytomózgowie (móżdżek i mast) przysadka Możdżek koordynuje ruch i napięcie mięśni Gakieletowych kresomózgowie •Most jest miejscem przebiequ dróg nerwowych międzymózgowie Śródmózgowie OŚRODKI W KORZE MÓZGOWEJ Ośrodek wzroku Nadrzędny ośrodek mowy. Ośrodek Wzrokowy mowy. podwzgórze most CIEMIENIOWY POTYLICZNY cialo modzelowate móżdżek tylomózgowie wtórne (móżdżek i most) rdzeń przedłużony Ośrodek ruchowy mawy - umożliwia tworzenie głosek i sylab Ośrodek stuchu - odbiera sygnały 2 narządów słuchu. umożliwia czytanie SYNAPSY To miejsce komunikacji między dwoma neuronami lub neuronem i komórką docelową (np. mięśniowa) Zbudowane są z 2 części: neuron presynaptyczny n Nadawczy POBUDZATACE HAMUTACE acetylocholina GABA •glicyna POTENCJAŁ CZYNNOŚCIOWY dopamina serotonina 12 SYNAPSA Synapsy chemiczne Kiedy sygnał elektryczny (impuls nerwowy) dociera do zakończenia aksonu, zostaje przemieniony w sygnal chemiczny poprzez wydzielanie neuroprzekaźnika (neurotransmitera/mediatora) z pęcherzyków blony presynaptycznej do szczeliny synaptycznej. Neuroprzekaźnik wiąże się z receptorami w błonie postsynaptycznej. Po połączeniu następuje depolaryzacja błony. W wyniku wydzielania i Tączenia neurotransmiterów występuje opóźnienie w działaniu synapsy chemicznej. adrenalina histamina noradrenalina neuron postsynaptyczny Odbierajacy" Z powodu istnienia wielu różnych neuroprzekaźników i receptorow synapsa chemiczna działa wybiórczo. Neuroprzekaźniki presynaptyczna część błona komórkowa zakończenia aksonu postsynaptyczna część-blona komórkowa dendrytu innego neuronu Pomiędzy tymi dwoma częściami znajduje się szczelina synaptyczna Synapsy elektryczne Wypustki komórek znajdują się bardzo blisko siebie, dzięki czemu powstaje efekt ciągłości elektrycznej. Umożliwi to bardzo szybkie przekazywanie sygnału elektrycznego z jednej komorki na drugą. Występują bezpośrednie, fizyczne połączenie między neuronem presynaptycznym a postsynaptycznym Mogą przewodzić impuls w obu kierunkach (częsło) 6ZCZELINA SYNAPTYCZNA, RECEPTOR- 0 NEURON PRESYNAPTYCZNY + NEURON POSTSYNAPTYCZNY NEURON PRESYNAPTYCZNY Ca 2+ NEURON POST SYNAPPYCZY KANAŁY TONOWE UKŁAD LIMBICZNY Odpowiada za zachowania, emocje, motywację i zachowania seksualne. Procesy w nim zachodzące mają wpływ na podejmowanie decyzji przechowywane informacje (zapamiętywanie) i osobowość. Jest zbudowany. 2: • Hipokamp - uczenie się, pamięć długotrwała • Zakręt hipokampa - pamięć przestrzenna zakręt obręczy Ciato migdałowate - kontrola emocji, popęd 1 • Ciało suteczkowate podwzgórze Część podwzgórza - reakcję obronne, jedzenie Zakręt obręczy - ocena zachowan pamięć emocionalno Sklepienie - przekazywanie sygnałów (hipokamp-podwzq.) Część wzgórza - kontrola snu i stanu czuwania ciało suteczkowate sznur boczny istoty białej korzeń ruchowy (przedni) nerw rdzeniowy przestrzeń podpajęczynówkowa istota szara istota biała RDZEŃ KRĘGOWY To Szlak komunikacyjny. Znajdują się to drogi wstępujące (od nerwow obwodowego układu nerwowego do mózgowia) i drogi zstępujące (ad mózgowia do nerwow OUN ) 11 BUDOWA •Drogi wstępujące i zstępujące tworzą istotę białą, która znajduje się w zewnętrznej części rdzenia kręgowego. •Wewnątrz rdzenia jest istota szara • Kanal centralny wypelnia płyn rdzeniowo-mózgowy spoidło szare korzeń czuciowy (tylny) rogi przednie kanal (brzuszne) ochrona OUN Wyrównuje zmiany ciśnienia wewnątrz czaszki centralny przegroda przezroczysta zwój rdzeniowy czuciowy rogi tylne (grzbietowe) bruzda pośrodkowa tylna sznur tylny istoty białej opona miękka opona pajęcza opona twarda komory mózgu PŁYN RDZENIOWO-MÓZGOWY To przesącz osocza krwi. Krąży w komorach mozgu, przestrzeni podpajęczynówkowej i kanale centralnum. FUNKCJE: ciało migdałowate podpajęczynówkowa zamisto pajęczynówk zatoka żylna kanal centralny rdzenia kręgowego sklepienie FUNKCJE Rdzeń kręgowy przewodzi impulsy nerwowe między mózgowiem, a układem obwodowym • Uczestniczy w odruchach bezwarunkowych wzgórze Przekrój poprzeczny przez rdzeń kręgowy czaszka opona twarda Zapewniają ochronę przed urazami mechanicznymi ścięgno hipokamp istota biała TESS zakręt hipokampal OPONY MÓZGOWO-ROZENIOWE istota szara zatoka tylna skóra zamistości pajęczynówki kanał rdzeniowy tkanka podskóma opona pajęcza @ przestrzeń podpajęczynówkowa naczynie krwionośne Ⓡ opona miękka BARIERA KREW-MÓZG Tworzą ją nieprzepuszczalne dla wielocząsteczkowuch substancji, ścianu naczyń Włosowatych i komórki alejowe., Nie przepuszcza np. leków ale przepuszcza jest dla glukozy i aminokwasów. Tej rolą jest ochrona płynu rdzeniowo-mózgowego przed substancjami, które mogą przeniknąć z krwi i zaburzyć funkcjonowanie neuronów. BUDOWA OBWODOWEGO UKŁADU NERWOWEGO D PRZYWSPÓŁCZULNY WSPÓŁCZULNY hamujący pień pobudzający mózgu Zwężenie źrenic Wydzielanie wodnistej śliny Zwężenie oskrzeli Hamowanie akcji serca Wzrost perystaltyki jelit Spadek stężenia. glukozy we krwi Spadek uwalniania adrenaliny. ACH Przełączenie! x.hup3ia Mau 0000 rdzeń kręgowy Rozszerzone źrenice Wydzielanie gęstej śliny Rozszerzone oskrzela. Przyspieszona akcja serca Spowolnienie perystaltyki jelit Warast stężenia glukozy We krwi Uwalnianie adrenaliny ŁUK ODRUCHOWY Odruch, to szubka, automatyczna reakcja organizmu na bodziec ze środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego tuk odruchowy, to droga jaką przebywa pobudzenie od receptora do efektora. Biorą w niej udział: receptor- wyspecjalizowane struktury, w których pod wpływem bodźca powstaje pobudzenie droga nerwowa dośrodkowa (czuciowa) - prowadzi impulsy 2 receptora do ośrodkowego UN ośrodek nerwowy - za pośrednictwem neuronu ruchowego przekazuje informacię z receptora do efektora •droga nerwowa odśrodkowa (ruchowa) - przewodzi impuls z ośrodka do narządu wykonawczego efektor - narząd wykonawczy (np. mięsień szkieletowy, mięśnie gładkie lub gruczołu) ODRUCH BEZWARUNKOWY (WRODZONE) Powstają za pośrednictwem ośrodków mózgowia (położonych poza obszarem kory), oraz rdzenia kręgowego (bez udziały kory !!!) Nerwy wywołują odruch przed powiadomieniem mózqu Są to odruchy niezbędne do życia np. odruchy obronne odruch ssania SENSORYCZNA (ZMYSŁOWA, BARD20 KRÓTKA) KROTKOTRWALA (OPERACYJNA) PRZEBIEG INFORMACTI wejście pamięć informacii sensoryczna odruch wydzielania śliny odruch związane z utrzymaniem pastawy ciała odruch wykrztusny PAMIĘĆ, to zdolność do przechowywania, odtwarzania i przetwarzania informacii DŁUGOTRWAŁA ODRUCH WARUNKOWY (NABYTE) Zachodzą przy udziale ośrodków kory mozgowej Powstają w ciągu całego życia na skutek (wielokrotnego) kojarzenia bodźca kluczowego (wywołującego odruch bezw.) 2 bodźcem obojętnym pamięć krótkotrwała Nieutrwalane odruchy warunkowe słabną lub zanikają Mają znaczenie adaptacyjne dla organizmu Ma niewielką pojemność Przechowuje informacje do kilku minut Ma znaczną pojemność - Jest bardzo krótka (ok1s) •Przechowuje informacje docierające za pośrednictwem Umożliwia zapamiętanie zmysłów (np. dźwięk, dotuk zapach) na krótki czas no kilku cyfr Wymaga powtarzania pamięć długotrwała Ma nieograniczoną pojemność Przechowywane są to powtarzane informacie z pamięci krótkotrwałej Przyczyną trudności z odtworzeniem informacji z pamięci długotrwałej może być: brak koncentracji nieużywanie zapamiętanych informaci informacja przypomina na ZABURZENIA UKŁADU NERWOWEGO STRES •Reakcja organizmu na działanie niekorzystnych bodźców (stresorów). Pod wpływem stresu dochodzi do aktywacji układu współczulnego. Przewlekły stres prowadzi do głębokich zaburzeń czynności psychicznych i fizycznych. Zwiększa się ryzyko rozwoju miażdżycy oraz osłabienie reakcji odpornościowych. DEPRESTA Zaburzenie psychiczne charakteryzujące się spadkiem aktywności, lękiem, obniżonym nastrojem Przyczyną może być stres, choroba lub wrodzona skłonność Leczenie polega na farmakoterapii i psychoterapii SEN To stan czynnościowy OśUN. Jest to czas na regeneracię organizmu Brak snu powoduje: drzenie kończyni trudności z koncentracją i upośledzenie układu odpornościowego; śmierd