Szkielet człowieka dzieli się na dwie główne części: osiowy i obwodowy. Szkielet osiowy obejmuje czaszkę i kręgosłup, natomiast obwodowy składa się z kończyn i ich obręczy.

Kręgosłup człowieka składa się z pięciu odcinków:

1. Szyjny (7 kręgów)
2. Piersiowy (12 kręgów połączonych z żebrami)
3. Lędźwiowy (5 największych kręgów)
4. Krzyżowy (5 zrośniętych kręgów tworzących kość krzyżową)
5. Ogonowy (guziczny) (4 lub 5 zrośniętych kręgów)

Highlight: Ile kości ma człowiek? Dorosły człowiek ma 206 kości, natomiast ile kości ma dziecko? Noworodek ma około 300 kości, które z czasem zrastają się, tworząc dorosły szkielet.

Szkielet obwodowy obejmuje:

• Obręcz barkową (łopatka i obojczyk)
• Kości kończyny górnej (ramieniowa, promieniowa, łokciowa, kości nadgarstka, śródręcza i paliczki)
• Obręcz miednicową (kość biodrowa, kulszowa i łonowa)
• Kości kończyny dolnej (udowa, rzepka, piszczelowa, strzałkowa, kości stępu, śródstopia i paliczki)

Example: Kości płaskie przykłady to łopatka, kości czaszki i miednica. Kości długie przykłady to kość udowa, ramieniowa, piszczelowa i strzałkowa.

Krzywizny kręgosłupa człowieka są kluczowe dla prawidłowej postawy i funkcjonowania ciała. Wyróżniamy dwa rodzaje krzywizn:

1. Kifoza - wygięcie ku tyłowi (odcinek piersiowy i krzyżowo-guziczny)
2. Lordoza - wygięcie ku przodowi (odcinek lędźwiowy i szyjny)

Definition: Naturalne krzywizny kręgosłupa, zwane też fizjologicznymi krzywiznami kręgosłupa, umożliwiają pionizację postawy i amortyzują wstrząsy podczas poruszania się.

Układ mięśniowy człowieka składa się z około 650 mięśni, stanowiących około 40% masy ciała. Mięśnie poprzecznie prążkowane są głównym typem mięśni w układzie ruchu.

Rodzaje mięśni ze względu na kształt:

• Długie (wrzecionowate) - występują głównie w kończynach
• Krótkie - np. między kręgami
• Szerokie - np. mięśnie brzucha

Vocabulary: Mięśnie synergistyczne współpracują ze sobą, wykonując ten sam ruch, natomiast mięśnie antagonistyczne wykonują ruchy przeciwstawne.

Budowa mięśnia szkieletowego jest hierarchiczna, od poziomu makroskopowego do mikroskopowego. Mięsień składa się z wiązek włókien mięśniowych, które z kolei zawierają miofibryle.

Budowa mięśnia szkieletowego na poziomie komórkowym jest bardzo specyficzna. Komórki mięśniowe (miocyty) są wydłużone i wielojądrowe, co jest wynikiem fuzji wielu komórek w procesie rozwoju.

Charakterystyczne cechy komórki mięśniowej:

• Duża ilość mitochondriów - zapewniają energię do skurczu
• Rozbudowana siateczka sarkoplazmatyczna gładka - magazynuje jony wapnia potrzebne do inicjacji skurczu
• Duża ilość mioglobiny - wiąże tlen
• Duża ilość glikogenu - źródło glukozy dla komórki

Highlight: Hierarchiczna budowa mięśnia szkieletowego obejmuje poziomy od całego mięśnia, poprzez wiązki włókien, pojedyncze włókna, aż do miofibryli i sarkomerów.

Wyróżniamy dwa główne typy włókien mięśniowych:

1. Czerwone (wolne): Powolny skurcz, odporne na zmęczenie Przewaga metabolizmu tlenowego Duża ilość mioglobiny i mitochondriów
2. Białe (szybkie): Szybki skurcz, szybko się męczą Przewaga metabolizmu beztlenowego Mało mioglobiny i mitochondriów

Example: Mięśnie poprzecznie prążkowane przykłady to mięśnie szkieletowe, takie jak biceps, mięśnie ud czy mięśnie brzucha.

Mechanizm skurczu mięśnia to złożony proces, który można podzielić na kilka kluczowych etapów:

1. Impuls nerwowy dociera do synapsy nerwowo-mięśniowej
2. Uwolnienie acetylocholiny (neuroprzekaźnika)
3. Pobudzenie błony komórki mięśniowej (miocytu)
4. Przeniesienie pobudzenia na układ T (część siateczki śródplazmatycznej gładkiej)
5. Uwolnienie jonów wapnia (Ca²+) z siateczki sarkoplazmatycznej
6. Jony Ca²+ wiążą się z troponiną
7. Zmiana położenia tropomiozyny, odsłonięcie miejsc aktywnych na aktynie
8. Przyłączenie główek miozyny do aktyny (tworzenie mostków poprzecznych)
9. Zmiana kształtu główki miozyny, pociągnięcie włókna aktyny do środka sarkomeru
10. Odłączenie ADP i fosforu nieorganicznego, przyłączenie ATP
11. Odłączenie główki miozyny od aktyny
12. Hydroliza ATP, reaktywacja główki miozyny do kolejnego cyklu

Definition: Sarkomer to podstawowa jednostka kurczliwa mięśnia, składająca się z filamentów aktyny i miozyny.

Proces ten powtarza się, dopóki w komórce jest dostępny wapń. Usunięcie wapnia z sarkoplazmy prowadzi do relaksacji mięśnia.

Prawidłowa higiena układu ruchu jest kluczowa dla zachowania zdrowia i zapobiegania wadom postawy. Najczęstsze problemy to:

1. Nadmierna lordoza lędźwiowa
2. Nadmierna kifoza piersiowa
3. Skolioza (skrzywienie boczne kręgosłupa)
4. Płaskostopie

Highlight: Patologiczne krzywizny kręgosłupa to nadmierne wygięcia, które mogą prowadzić do problemów zdrowotnych i bólu.

Aby zapobiegać wadom postawy i chorobom układu ruchu, należy:

• Utrzymywać prawidłową postawę ciała
• Regularnie ćwiczyć i być aktywnym fizycznie
• Dbać o odpowiednie odżywianie, bogate w wapń i witaminę D
• Unikać długotrwałego przebywania w jednej pozycji
• Stosować ergonomiczne meble i akcesoria

Example: Rodzaje skrzywienia kręgosłupa obejmują lordozę (wygięcie do przodu), kifozę (wygięcie do tyłu) i skoliozę (wygięcie boczne). Skrzywienie boczne kręgosłupa (skolioza) może być szczególnie problematyczne i wymaga wczesnej diagnostyki i leczenia.

Regularne badania kontrolne i konsultacje z lekarzem ortopedą lub fizjoterapeutą mogą pomóc w utrzymaniu zdrowego układu ruchu i wczesnym wykryciu potencjalnych problemów.

Szczegółowy opis procesu skurczu mięśniowego na poziomie molekularnym.

Definition: Cykl mostków poprzecznych to seria reakcji biochemicznych prowadzących do skurczu mięśnia.

Highlight: Patologiczne krzywizny kręgosłupa obejmują nadmierną lordozę lędźwiową, kifozę piersiową i skoliozę.

Omówienie głównych schorzeń dotykających układ ruchu.

Definition: RZS (reumatoidalne zapalenie stawów) to choroba autoimmunologiczna atakująca tkankę chrzęstną.

Highlight: Dystrofia mięśniowa Duchenne'a to choroba genetyczna prowadząca do zaniku mięśni.

Układ ruchu składa się z układu biernego (kości) i czynnego (mięśnie). Kości pełnią funkcję szkieletu i miejsca przyczepu dla mięśni, podczas gdy mięśnie umożliwiają ruch dzięki zdolności do skurczu i rozkurczu.

Budowa kości człowieka jest złożona i obejmuje różne rodzaje komórek kostnych. Osteocyty to dojrzałe komórki kostne, osteoblasty tworzą nową tkankę kostną, a osteoklasty rozkładają starą tkankę, tworząc kanały Haversa.

Vocabulary: Kanały Haversa to system mikroskopijnych kanałów w kości, przez które przebiegają naczynia krwionośne i nerwy.

Jama szpikowa w kościach długich zawiera szpik kostny, który może być żółty (magazynujący komórki tłuszczowe) lub czerwony (produkujący krwinki).

Skład chemiczny kości zmienia się z wiekiem i obejmuje:

1. Związki mineralne (głównie wapń i fosfor) - nadają twardość i sztywność
2. Związki organiczne (osseina i kolagen) - zapewniają elastyczność i sprężystość

Example: Kość zanurzona w kwasie staje się giętka, ponieważ rozpuszczają się związki mineralne. Natomiast spalona kość staje się krucha, gdyż tracone są związki organiczne.

Rodzaje kości obejmują kości długie, płaskie, krótkie i nieregularne, każdy z nich pełni specyficzne funkcje w organizmie.