Szkielet człowieka dzieli się na dwie główne części: osiowy i obwodowy. Szkielet osiowy obejmuje czaszkę i kręgosłup, natomiast obwodowy składa się z kończyn i ich obręczy.

Kręgosłup człowieka składa się z pięciu odcinków:

1. Szyjny $7 kręgów$
2. Piersiowy $12 kręgów połączonych z żebrami$
3. Lędźwiowy $5 największych kręgów$
4. Krzyżowy $5 zrośniętych kręgów tworzących kość krzyżową$
5. Ogonowy $guziczny$ $4 lub 5 zrośniętych kręgów$

Highlight: Ile kości ma człowiek? Dorosły człowiek ma 206 kości, natomiast ile kości ma dziecko? Noworodek ma około 300 kości, które z czasem zrastają się, tworząc dorosły szkielet.

Szkielet obwodowy obejmuje:

• Obręcz barkową $łopatka i obojczyk$
• Kości kończyny górnej $ramieniowa, promieniowa, łokciowa, kości nadgarstka, śródręcza i paliczki$
• Obręcz miednicową $kość biodrowa, kulszowa i łonowa$
• Kości kończyny dolnej $udowa, rzepka, piszczelowa, strzałkowa, kości stępu, śródstopia i paliczki$

Example: Kości płaskie przykłady to łopatka, kości czaszki i miednica. Kości długie przykłady to kość udowa, ramieniowa, piszczelowa i strzałkowa.

Krzywizny kręgosłupa człowieka są kluczowe dla prawidłowej postawy i funkcjonowania ciała. Wyróżniamy dwa rodzaje krzywizn:

1. Kifoza - wygięcie ku tyłowi $odcinek piersiowy i krzyżowo-guziczny$
2. Lordoza - wygięcie ku przodowi $odcinek lędźwiowy i szyjny$

Definition: Naturalne krzywizny kręgosłupa, zwane też fizjologicznymi krzywiznami kręgosłupa, umożliwiają pionizację postawy i amortyzują wstrząsy podczas poruszania się.

Układ mięśniowy człowieka składa się z około 650 mięśni, stanowiących około 40% masy ciała. Mięśnie poprzecznie prążkowane są głównym typem mięśni w układzie ruchu.

Rodzaje mięśni ze względu na kształt:

• Długie $wrzecionowate$ - występują głównie w kończynach
• Krótkie - np. między kręgami
• Szerokie - np. mięśnie brzucha

Vocabulary: Mięśnie synergistyczne współpracują ze sobą, wykonując ten sam ruch, natomiast mięśnie antagonistyczne wykonują ruchy przeciwstawne.

Budowa mięśnia szkieletowego jest hierarchiczna, od poziomu makroskopowego do mikroskopowego. Mięsień składa się z wiązek włókien mięśniowych, które z kolei zawierają miofibryle.

Budowa mięśnia szkieletowego na poziomie komórkowym jest bardzo specyficzna. Komórki mięśniowe $miocyty$ są wydłużone i wielojądrowe, co jest wynikiem fuzji wielu komórek w procesie rozwoju.

Charakterystyczne cechy komórki mięśniowej:

• Duża ilość mitochondriów - zapewniają energię do skurczu
• Rozbudowana siateczka sarkoplazmatyczna gładka - magazynuje jony wapnia potrzebne do inicjacji skurczu
• Duża ilość mioglobiny - wiąże tlen
• Duża ilość glikogenu - źródło glukozy dla komórki

Highlight: Hierarchiczna budowa mięśnia szkieletowego obejmuje poziomy od całego mięśnia, poprzez wiązki włókien, pojedyncze włókna, aż do miofibryli i sarkomerów.

Wyróżniamy dwa główne typy włókien mięśniowych:

1. Czerwone $wolne$: Powolny skurcz, odporne na zmęczenie Przewaga metabolizmu tlenowego Duża ilość mioglobiny i mitochondriów
2. Białe $szybkie$: Szybki skurcz, szybko się męczą Przewaga metabolizmu beztlenowego Mało mioglobiny i mitochondriów

Example: Mięśnie poprzecznie prążkowane przykłady to mięśnie szkieletowe, takie jak biceps, mięśnie ud czy mięśnie brzucha.

Mechanizm skurczu mięśnia to złożony proces, który można podzielić na kilka kluczowych etapów:

1. Impuls nerwowy dociera do synapsy nerwowo-mięśniowej
2. Uwolnienie acetylocholiny $neuroprzekaźnika$
3. Pobudzenie błony komórki mięśniowej $miocytu$
4. Przeniesienie pobudzenia na układ T $część siateczki śródplazmatycznej gładkiej$
5. Uwolnienie jonów wapnia $Ca²+$ z siateczki sarkoplazmatycznej
6. Jony Ca²+ wiążą się z troponiną
7. Zmiana położenia tropomiozyny, odsłonięcie miejsc aktywnych na aktynie
8. Przyłączenie główek miozyny do aktyny $tworzenie mostków poprzecznych$
9. Zmiana kształtu główki miozyny, pociągnięcie włókna aktyny do środka sarkomeru
10. Odłączenie ADP i fosforu nieorganicznego, przyłączenie ATP
11. Odłączenie główki miozyny od aktyny
12. Hydroliza ATP, reaktywacja główki miozyny do kolejnego cyklu

Definition: Sarkomer to podstawowa jednostka kurczliwa mięśnia, składająca się z filamentów aktyny i miozyny.

Proces ten powtarza się, dopóki w komórce jest dostępny wapń. Usunięcie wapnia z sarkoplazmy prowadzi do relaksacji mięśnia.

Prawidłowa higiena układu ruchu jest kluczowa dla zachowania zdrowia i zapobiegania wadom postawy. Najczęstsze problemy to:

1. Nadmierna lordoza lędźwiowa
2. Nadmierna kifoza piersiowa
3. Skolioza $skrzywienie boczne kręgosłupa$
4. Płaskostopie

Highlight: Patologiczne krzywizny kręgosłupa to nadmierne wygięcia, które mogą prowadzić do problemów zdrowotnych i bólu.

Aby zapobiegać wadom postawy i chorobom układu ruchu, należy:

• Utrzymywać prawidłową postawę ciała
• Regularnie ćwiczyć i być aktywnym fizycznie
• Dbać o odpowiednie odżywianie, bogate w wapń i witaminę D
• Unikać długotrwałego przebywania w jednej pozycji
• Stosować ergonomiczne meble i akcesoria

Example: Rodzaje skrzywienia kręgosłupa obejmują lordozę $wygięcie do przodu$, kifozę $wygięcie do tyłu$ i skoliozę $wygięcie boczne$. Skrzywienie boczne kręgosłupa $skolioza$ może być szczególnie problematyczne i wymaga wczesnej diagnostyki i leczenia.

Regularne badania kontrolne i konsultacje z lekarzem ortopedą lub fizjoterapeutą mogą pomóc w utrzymaniu zdrowego układu ruchu i wczesnym wykryciu potencjalnych problemów.

Szczegółowy opis procesu skurczu mięśniowego na poziomie molekularnym.

Definition: Cykl mostków poprzecznych to seria reakcji biochemicznych prowadzących do skurczu mięśnia.

Highlight: Patologiczne krzywizny kręgosłupa obejmują nadmierną lordozę lędźwiową, kifozę piersiową i skoliozę.

Omówienie głównych schorzeń dotykających układ ruchu.

Definition: RZS $reumatoidalne zapalenie stawów$ to choroba autoimmunologiczna atakująca tkankę chrzęstną.

Highlight: Dystrofia mięśniowa Duchenne'a to choroba genetyczna prowadząca do zaniku mięśni.

Układ ruchu składa się z układu biernego $kości$ i czynnego $mięśnie$. Kości pełnią funkcję szkieletu i miejsca przyczepu dla mięśni, podczas gdy mięśnie umożliwiają ruch dzięki zdolności do skurczu i rozkurczu.

Budowa kości człowieka jest złożona i obejmuje różne rodzaje komórek kostnych. Osteocyty to dojrzałe komórki kostne, osteoblasty tworzą nową tkankę kostną, a osteoklasty rozkładają starą tkankę, tworząc kanały Haversa.

Vocabulary: Kanały Haversa to system mikroskopijnych kanałów w kości, przez które przebiegają naczynia krwionośne i nerwy.

Jama szpikowa w kościach długich zawiera szpik kostny, który może być żółty $magazynujący komórki tłuszczowe$ lub czerwony $produkujący krwinki$.

Skład chemiczny kości zmienia się z wiekiem i obejmuje:

1. Związki mineralne $głównie wapń i fosfor$ - nadają twardość i sztywność
2. Związki organiczne $osseina i kolagen$ - zapewniają elastyczność i sprężystość

Example: Kość zanurzona w kwasie staje się giętka, ponieważ rozpuszczają się związki mineralne. Natomiast spalona kość staje się krucha, gdyż tracone są związki organiczne.

Rodzaje kości obejmują kości długie, płaskie, krótkie i nieregularne, każdy z nich pełni specyficzne funkcje w organizmie.