Język polski
Biologia
Chemia
Geografia
Historia
Aparat ruchu
Układ wydalniczy
Komórka
Bakterie i wirusy. organizmy beztkankowe
Genetyka klasyczna
Badania przyrodnicze
Ekologia
Organizm człowieka jako funkcjonalna całość
Metabolizm
Genetyka molekularna
Układ pokarmowy
Proste zwierzęta bezkręgowe
Genetyka
Rozmnażanie i rozwój człowieka
Chemiczne podstawy życia
Pokaż wszystkie tematy
Układ okresowy pierwiastków chemicznych
Efekty energetyczne i szybkość reakcji chemicznych
Węglowodory
Reakcje chemiczne w roztworach wodnych
Pochodne węglowodorów
Stechiometria
Gazy i ich mieszaniny
Świat substancji
Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych
Kwasy
Sole
Wodorotlenki a zasady
Systematyka związków nieorganicznych
Roztwory
Reakcje utleniania-redukcji. elektrochemia
Pokaż wszystkie tematy
14
0
Martynka🧬
24.11.2025
Chemia
Alkany
990
•
24 lis 2025
•
Alkany to podstawowe związki organiczne należące do węglowodorów. Są one... Pokaż więcej
Węglowodory dzielą się na trzy główne grupy: alifatyczne (łańcuchowe), alicykliczne (pierścieniowe) oraz aromatyczne. Wśród alifatycznych wyróżniamy nasycone alkany oraz nienasycone alkeny, alkiny i alkadleny.
Alkany tworzą szereg homologiczny o wzorze ogólnym C₁H₂ₙ₊₂, gdzie n to liczba naturalna dodatnia. Zaczynają się od metanu (C₁H₄), który jest głównym składnikiem gazu ziemnego, poprzez etan (C₂H₆), propan (C₃H₈), butan (C₄H₁₀), aż do wyższych alkanów jak pentan, heksan, heptan czy oktan.
Przy tworzeniu nazw alkanów stosujemy kilka ważnych zasad. Po pierwsze, podstawą nazwy jest najdłuższy, ciągły łańcuch węglowy. Atomy węgla numerujemy tak, aby lokanty podstawników były jak najniższe, a same podstawniki (np. grupy alkilowe czy fluorowce) wymieniamy w kolejności alfabetycznej.
Warto zapamiętać! Przedrostki określające liczbę takich samych podstawników to: di (2), tri (3), tetra (4), penta (5) - będą często występować w nazwach związków organicznych.
Nazywając alkan z podstawnikami, najpierw określamy pozycję każdego podstawnika za pomocą numeru (lokantu), a następnie wymieniamy nazwę podstawnika z odpowiednim przedrostkiem liczebnikowym. Podstawniki układamy alfabetycznie, niezależnie od liczby ich wystąpień.
Przykłady podstawników to grupy alkilowe oraz halogenki . W nazwie "4-jodo-2,2,3-trimetyloheksan" mamy heksan z trzema grupami metylowymi na pozycjach 2, 2 i 3 oraz atomem jodu na pozycji 4.
Bardziej złożone związki mogą zawierać kombinacje różnych podstawników, jak w przypadku "3-etylo-3-metylo-5--oktanu" czy "2,4,13-tribromo-4,9-dichloro-7,11-dietylo-3,5-dijodo-5,6-dimetylo-7-propylopentodekanu". Kluczem do poprawnego nazwania jest systematyczne podejście i przestrzeganie reguł.
Zapamiętaj! Nawet w skomplikowanych nazwach związków organicznych zawsze szukaj głównego łańcucha - nazwa alkanu stanowi podstawę całej nazwy (np. pentan, heksan, oktan).
Cykloalkany to węglowodory o pierścieniowej strukturze. Ich nazwy tworzymy dodając przedrostek "cyklo-" do nazwy odpowiedniego alkanu, np. metylocyklopentan, dimetylocykloheksan. Podobnie jak w przypadku alkanów łańcuchowych, numerujemy atomy węgla i określamy pozycje podstawników.
Alkany mogą występować w formie izomerów - związków o tym samym wzorze sumarycznym, ale różnej budowie. Przykładowo C₅H₁₂ (pentan) może występować w trzech formach: n-pentan (łańcuch prosty), metylobutan (rozgałęziony) oraz dimetylopropan (silnie rozgałęziony).
Izomeria jest kluczowym zjawiskiem w chemii organicznej, gdyż związki o tym samym składzie, ale różnej strukturze mogą mieć zupełnie odmienne właściwości. Przedrostek "n-" oznacza izomer o nierozgałęzionym łańcuchu węglowym.
Pamiętaj! Liczba możliwych izomerów rośnie gwałtownie wraz ze wzrostem liczby atomów węgla w cząsteczce - już dla dekanu (C₁₀H₂₂) istnieje 75 różnych izomerów!
Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.
Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.
Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.
App Store
Google Play
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Alkany to podstawowe związki organiczne należące do węglowodorów. Są one kluczowym elementem chemii organicznej, którą będziesz poznawać na maturze. W poniższym podsumowaniu poznasz ich budowę, nazewnictwo i podstawowe rodzaje.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Węglowodory dzielą się na trzy główne grupy: alifatyczne (łańcuchowe), alicykliczne (pierścieniowe) oraz aromatyczne. Wśród alifatycznych wyróżniamy nasycone alkany oraz nienasycone alkeny, alkiny i alkadleny.
Alkany tworzą szereg homologiczny o wzorze ogólnym C₁H₂ₙ₊₂, gdzie n to liczba naturalna dodatnia. Zaczynają się od metanu (C₁H₄), który jest głównym składnikiem gazu ziemnego, poprzez etan (C₂H₆), propan (C₃H₈), butan (C₄H₁₀), aż do wyższych alkanów jak pentan, heksan, heptan czy oktan.
Przy tworzeniu nazw alkanów stosujemy kilka ważnych zasad. Po pierwsze, podstawą nazwy jest najdłuższy, ciągły łańcuch węglowy. Atomy węgla numerujemy tak, aby lokanty podstawników były jak najniższe, a same podstawniki (np. grupy alkilowe czy fluorowce) wymieniamy w kolejności alfabetycznej.
Warto zapamiętać! Przedrostki określające liczbę takich samych podstawników to: di (2), tri (3), tetra (4), penta (5) - będą często występować w nazwach związków organicznych.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Nazywając alkan z podstawnikami, najpierw określamy pozycję każdego podstawnika za pomocą numeru (lokantu), a następnie wymieniamy nazwę podstawnika z odpowiednim przedrostkiem liczebnikowym. Podstawniki układamy alfabetycznie, niezależnie od liczby ich wystąpień.
Przykłady podstawników to grupy alkilowe oraz halogenki . W nazwie "4-jodo-2,2,3-trimetyloheksan" mamy heksan z trzema grupami metylowymi na pozycjach 2, 2 i 3 oraz atomem jodu na pozycji 4.
Bardziej złożone związki mogą zawierać kombinacje różnych podstawników, jak w przypadku "3-etylo-3-metylo-5--oktanu" czy "2,4,13-tribromo-4,9-dichloro-7,11-dietylo-3,5-dijodo-5,6-dimetylo-7-propylopentodekanu". Kluczem do poprawnego nazwania jest systematyczne podejście i przestrzeganie reguł.
Zapamiętaj! Nawet w skomplikowanych nazwach związków organicznych zawsze szukaj głównego łańcucha - nazwa alkanu stanowi podstawę całej nazwy (np. pentan, heksan, oktan).
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Cykloalkany to węglowodory o pierścieniowej strukturze. Ich nazwy tworzymy dodając przedrostek "cyklo-" do nazwy odpowiedniego alkanu, np. metylocyklopentan, dimetylocykloheksan. Podobnie jak w przypadku alkanów łańcuchowych, numerujemy atomy węgla i określamy pozycje podstawników.
Alkany mogą występować w formie izomerów - związków o tym samym wzorze sumarycznym, ale różnej budowie. Przykładowo C₅H₁₂ (pentan) może występować w trzech formach: n-pentan (łańcuch prosty), metylobutan (rozgałęziony) oraz dimetylopropan (silnie rozgałęziony).
Izomeria jest kluczowym zjawiskiem w chemii organicznej, gdyż związki o tym samym składzie, ale różnej strukturze mogą mieć zupełnie odmienne właściwości. Przedrostek "n-" oznacza izomer o nierozgałęzionym łańcuchu węglowym.
Pamiętaj! Liczba możliwych izomerów rośnie gwałtownie wraz ze wzrostem liczby atomów węgla w cząsteczce - już dla dekanu (C₁₀H₂₂) istnieje 75 różnych izomerów!
Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.
Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.
Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.
14
Inteligentne Narzędzia NOWE
Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju
App Store
Google Play
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
