Amidy - budowa i otrzymywanie
Amidy klasyfikujemy według rzędowości na trzy grupy. Amidy I-rzędowe mają wzór R-CONH₂, II-rzędowe to R-CONH-R, a III-rzędowe to R-CON-R₂. We wszystkich przypadkach R oznacza grupę węglowodorową.
Istnieją dwa główne sposoby otrzymywania amidów. Pierwszy to reakcja kwasów karboksylowych z amoniakiem, gdzie najpierw powstaje sól amonowa, która następnie rozkłada się do amidu i wody: CH₃COOH + NH₃ → CH₃COONH₄ → CH₃CONH₂ + H₂O. Druga metoda wykorzystuje chlorki kwasów karboksylowych i amoniak: CH₃COCl + NH₃ → CH₃CONH₂ + HCl.
Amidy wchodzą w charakterystyczne reakcje. Z wodą w obecności kwasu siarkowego hydrolizują do kwasu karboksylowego i siarczanu amonu: 2CH₃CONH₂ + 2H₂O + H₂SO₄ → 2CH₃COOH + (NH₄)₂SO₄. W środowisku zasadowym hydroliza prowadzi do soli kwasu karboksylowego i amoniaku: CH₃CONH₂ + NaOH → CH₃COONa + NH₃.
Ciekawostka: Mocznik to diamid kwasu węglowego o wzorze H₂N-CO-NH₂. Jest naturalnie występującym związkiem w organizmach żywych i stanowi główny produkt końcowy metabolizmu białek u ssaków.