Budowa i nazewnictwo estrów
Estry powstają z reakcji między kwasami karboksylowymi a alkoholami. Ich ogólny wzór to R-COO-R', gdzie grupa -COO- to charakterystyczna grupa estrowa.
Nazwy estrów tworzysz łącząc nazwę reszty alkoholowej z nazwą kwasu, ale z końcówką "-an". Na przykład: butanian metylu, propanian etylu czy mrówczan butylu. Brzmi skomplikowanie? W praktyce to całkiem proste!
Estry wykazują izomerię, co oznacza że mogą mieć różną budowę przy tej samej formule molekularnej. Szczególnie ciekawy jest metameria estrowa - ten sam wzór sumaryczny może odpowiadać różnym estrom.
Pamiętaj: Grupa estrowa -COO- zawsze łączy część pochodzącą od kwasu z częścią pochodzącą od alkoholu.
Właściwości fizyczne estrów
Większość estrów ma przyjemne zapachy - to dlatego owoce pachną tak smakowicie! W miarę wzrostu masy cząsteczkowej zmienia się ich stan skupienia i rozpuszczalność w wodzie.
Temperatury wrzenia estrów są niższe niż odpowiadających im kwasów karboksylowych. Dlaczego? Estry nie mają polarnej grupy -OH, więc nie mogą tworzyć międzycząsteczkowych wiązań wodorowych.
Niższocząsteczkowe estry rozpuszczają się w wodzie dzięki atomom tlenu w grupie estrowej. Te atomy mają wolne pary elektronowe, które mogą tworzyć wiązania wodorowe z cząsteczkami wody.
Wskazówka: Im większy ester, tym gorzej rozpuszcza się w wodzie, ale lepiej w rozpuszczalnikach organicznych.