Alkohole (R-OH)
Alkohole to kolejna ważna grupa jednofunkcyjnych pochodnych węglowodorów. Posiadają charakterystyczną grupę funkcyjną -OH i wykazują szereg interesujących właściwości.
Właściwości alkoholi:
- Rozpuszczalność w wodzie maleje ze wzrostem liczby atomów węgla
- Tworzą wiązania wodorowe między cząsteczkami i z cząsteczkami wody
- Mają odczyn obojętny i nie ulegają dysocjacji
- Są substancjami palnymi
Example: Spalanie etanolu: C₂H₅OH + 3O₂ → 2CO₂ + 3H₂O
Reakcje alkoholi:
-
Reakcja z sodem:
Example: 2CH₃CH₂OH + 2Na → 2CH₃CH₂ONa + H₂↑
-
Hydroliza alkoholanów:
Example: CH₃CH₂ONa + H₂O → CH₃CH₂OH + NaOH
-
Reakcja z bromowodorem:
Example: CH₃CH₂OH + HBr → CH₃CH₂Br + H₂O
-
Próba Lucasa - pozwala określić rzędowość alkoholu
-
Utlenianie alkoholi:
Example: R-CH₂-OH → R-CHO → R-COOH
-
Dehydratacja alkoholi:
Example: CH₃CH₂OH → CH₂=CH₂ + H₂O
-
Estryfikacja:
Example: R₁OH + R₂COOH → R₁COOR₂ + H₂O
Otrzymywanie alkoholi:
- Metanol: CO + 2H₂ → CH₃OH
- Etanol: fermentacja alkoholowa glukozy
- Addycja wody do alkenów
- Reakcje fluorowcopochodnych z zasadami
Highlight: Ważne alkohole wielowodorotlenowe to glikol etylenowy etano−1,2−diol i gliceryna propano−1,2,3−triol.
Vocabulary: Alkoholany - sole alkoholi, powstające w reakcji alkoholi z metalami aktywnymi
Podsumowując, aldehydy i alkohole to kluczowe pochodne węglowodorów, których znajomość jest niezbędna dla uczniów przygotowujących się do sprawdzianu z pochodnych węglowodorów w klasie 8. Zrozumienie ich właściwości, reakcji i metod otrzymywania jest istotne dla dalszej nauki chemii organicznej.