Alkohole (R-OH)

Alkohole to kolejna ważna grupa jednofunkcyjnych pochodnych węglowodorów. Posiadają charakterystyczną grupę funkcyjną -OH i wykazują szereg interesujących właściwości.

Właściwości alkoholi:

• Rozpuszczalność w wodzie maleje ze wzrostem liczby atomów węgla
• Tworzą wiązania wodorowe między cząsteczkami i z cząsteczkami wody
• Mają odczyn obojętny i nie ulegają dysocjacji
• Są substancjami palnymi

Example: Spalanie etanolu: C₂H₅OH + 3O₂ → 2CO₂ + 3H₂O

Reakcje alkoholi:

1. Reakcja z sodem:

   Example: 2CH₃CH₂OH + 2Na → 2CH₃CH₂ONa + H₂↑

2. Hydroliza alkoholanów:

   Example: CH₃CH₂ONa + H₂O → CH₃CH₂OH + NaOH

3. Reakcja z bromowodorem:

   Example: CH₃CH₂OH + HBr → CH₃CH₂Br + H₂O

4. Próba Lucasa - pozwala określić rzędowość alkoholu

5. Utlenianie alkoholi:

   Example: R-CH₂-OH → R-CHO → R-COOH

6. Dehydratacja alkoholi:

   Example: CH₃CH₂OH → CH₂=CH₂ + H₂O

7. Estryfikacja:

   Example: R₁OH + R₂COOH → R₁COOR₂ + H₂O

Otrzymywanie alkoholi:

• Metanol: CO + 2H₂ → CH₃OH
• Etanol: fermentacja alkoholowa glukozy
• Addycja wody do alkenów
• Reakcje fluorowcopochodnych z zasadami

Highlight: Ważne alkohole wielowodorotlenowe to glikol etylenowy (etano-1,2-diol) i gliceryna (propano-1,2,3-triol).

Vocabulary: Alkoholany - sole alkoholi, powstające w reakcji alkoholi z metalami aktywnymi

Podsumowując, aldehydy i alkohole to kluczowe pochodne węglowodorów, których znajomość jest niezbędna dla uczniów przygotowujących się do sprawdzianu z pochodnych węglowodorów w klasie 8. Zrozumienie ich właściwości, reakcji i metod otrzymywania jest istotne dla dalszej nauki chemii organicznej.