Szeregi promieniotwórcze i przemiany jądrowe
Kiedy jeden pierwiastek promieniotwórczy rozpada się, często powstaje inny, który również jest niestabilny. Taki łańcuch kolejnych rozpadów nazywamy szeregiem promieniotwórczym. Szeregi dzielimy na naturalne i sztuczne, w zależności od pochodzenia pierwiastka początkowego.
Jak długo trwa rozpad promieniotwórczy? Tu pojawia się pojęcie okresu półtrwania – to czas, po którym rozpada się połowa jąder danego izotopu. Możemy to obliczyć ze wzoru: m = m₀/2ⁿ, gdzie m to masa pozostałego izotopu, m₀ to masa początkowa, a n to liczba cykli rozpadowych.
W laboratorium możemy wywołać sztuczne przemiany jądrowe takie jak rozszczepienie jądrowe (podział ciężkiego jądra na lżejsze), fuzja jądrowa (łączenie lekkich jąder) oraz niekontrolowane reakcje łańcuchowe (wykorzystywane w broni jądrowej).
Zapamiętaj! Podczas rozpadu promieniotwórczego zawsze zachowana jest suma liczby masowej A i liczby atomowej Z. Dzięki temu możemy łatwo przewidzieć, jaki pierwiastek powstanie w wyniku przemiany.