demografia

Alternatywny zapis:

poziom zastępowalności pokoleń - pokolenie córek zastępuje generację matek KWR - niski współczynnik dzietności - model rodziny 2+2, 2+1 - mała liczba kobiet w wieku rozrodczym - niestabilność związków, związki partnerskie - aktywność / kariera zawodowa kobiet - wydłużanie okresu nauki - późne zawieranie małżeństw - większa świadomość planowania rodziny - duża liczba kobiet w wieku rozrodczym - nieznajomość metod planowania rodziny - niski poziom wykształcenia - nieodpowiedzialne podejście do współżycia - powszechniejsze stosowanie antykoncepcji - brak stabilności zatrudnienia - wygoda, lenistwo, egoizm, konsumpcjonizm KSR - wysoki współczynnik dzietności - poprawa warunków życia i opieki lekarskiej - niski poziom wykształcenia kobiet → mała aktywność zawodowa - brak dostępu do antykoncepcji - model rodziny wielodzietnej - niski poziom urbanizacji - wysoki poziom urbanizacji (w mieście rodzi się mniej dzieci) Skutki niskiego współczynnika dzietności - starzenie się społeczeństwa, niski odsetek ludzi młodych - brak rąk do pracy - brak pieniędzy na emerytury i renty - większe zapotrzebowanie na usługi związane z opieką nad starszymi - rosnące koszty utrzymania osób starszych - zmniejszenie się liczby ludności kraju Skutki wysokiego współczynnika dzietności - pogłębianie biedy - analfabetyzm kraje postkomunistyczne - feminizacja populacji - emigracja mężczyzn - szerzenie się chorób (mało lekarzy przy wzrastającej liczbie ludzi) - głód slumsy - konflikty o ziemię - brak pieniędzy na inwestycję (kasa idzie na zabezpieczenie egzystencji) piramida wieku i płci - informuje o aktualnym stanie społeczeństwa wyż demograficzny - wzrost urodzeń wyż kompensacyjny - np. po wojnie społeczeństwo młode / progresywne - KSR, wysoki P.N. duży procentowy udział dzieci i młodzieży (35-60%), znacznie mniejszy udział osób w wieku starszym długość życia - poziom wyżywienia, higieny, rozwoju usług medycznych, wykształcenia, płeć, czynniki polit-ekon. wskaźnik feminizacji - liczba kobiet / 100 mężczyzn równowaga płciowa 15-64 / nadwyżka chłopców do 15 lat / nadwyżka kobiet w wieku starszym KWR-feminizacja populacji - wyższa umieralność mężczyzn KSR - mniejszy udział kobiet - większa umieralność społeczeństwo stacjonarne / dojrzałe / zastojowe - KWR, niewielki P.N., liczebność poszczególnych grup wiekowych jest mniej więcej taka sama społeczeństwo regresywne / stare - ujemny / O P.N., bardziej liczebna grupa ludności w wieku poprodukcyjnym niż przedprodukcyjnym (Wskaźnik maskulinizacji - liczba mężczyzn na 100/kobiet) - wczesne wychodzenie za mąż - wczesne i liczne porody - złe warunki higieniczne - ciężka praca - nadumieralność mężczyzn ludność czynna / aktywna zawodowo - pracujący + bezrobotni współczynnik aktywności zawodowej - odsetek aktywnych zawodowo w ogólnej liczbie ludności powyżej 18lat (dla świata ok. 45%) udział aktywnych zawodowo zależy od: poziomu rozwoju gosp., stopnia urbanizacji, sytuacji KWR - współczynnik wyższy - niski poziom opieki medycznej - wypadki przy pracy - mniejsza odporność biologiczna - niehigieniczny tryb życia (np. alkoholizm) - większa podatność na choroby cywilizacyjne struktura zatrudnienia ludności demograficznej, poziomu wykształcenia, systemu edukacji, płci (mniejsza aktywność kobiet - model rodziny, tradycja) sektory gospodarki narodowej I rolnictwo / II przemysł / III usługi wraz ze wzrostem rozwoju gospodarczego rośnie zatrudnienie w usługach a zmniejsza się w rolnictwie przyczyny bezrobocia KSR etap przedprzemysłowy - dominuje zatrudnienie w rolnictwie (np. Afryka Środkowa) etap przemysłowy - dominuje zatrudnienie w sektorach pozarolniczych (Białoruś, Chiny, Korea Pd) etap poprzemysłowy - wzrost i przewaga zatrudnienia w usługach (Europa Zach, USA) KWR bezrobocie - kiedy nie wszyscy zdolni do pracy znajdują zatrudnienie stopa bezrobocia - odsetek bezrobotnych do ogółu ludności czynnej zawodowo - duży przyrost naturalny i wydłużenie życia wzrost zasobów siły roboczej - brak / niski poziom kwalifikacji ludności - brak kapitału brak inwestycji - postęp techniczny i organizacyjny - wzrost wydajności pracy - komputerowe przetwarzanie danych - duże koszty pracy (świadczenia, pensje) - przenoszenie firm do krajów taniej siły roboczej kraje postkomunistyczne - transformacja gospodarcza -odejście od gospodarki centralnie sterowanej do gospodarki wolnorynkowej - likwidacja zakładów nierentownych wprowadzenie nowych, wydajnych technologii - poprawa organizacji pracy skutki bezrobocia - utrata zarobków → zwiększenie ubóstwa - patologie, rozpad rodzin, przestępczość - wydatki państwa na łagodzenie skutków bezrobocia (zasiłki, świadczenia socjalne, kursy kwalifikacyjne itd.) - emigracja - frustracja, zły stan zdrowia, wyobcowanie - niechęć do rządu, niepokoje, strajki rodzaje bezrobocia - frykcyjne - ludzie bez pracy przez krótki czas z powodu np. zmiany miejsca pracy, likwidacji/tworzenia miejsc pracy, wchodzenia absolwentów na rynek - strukturalne - ograniczenie produkcji / znikanie pewnych dziedzin działalności gospodarczej (likwidacja gałęzi) - technologiczne - zastępowanie ludzi maszynami - koniunkturalne - zmniejszony popyt, nadprodukcja - sezonowe - spadek popytu na siłę roboczą w określonym czasie (rolnictwo, turystyka, budownictwo) - ukryte - nadmierne zatrudnienie w stosunku do faktycznego zapotrzebowania (zmniejszenie zatrudnienia nie wpłynie na wielkość produkcji) kraje najbiedniejsze - wysokie bezrobocie kraje szybko rozwijające się (Chiny, Indie, Brazylia) - stosunkowo niskie kraje w izolacji politycznej (Kuba, Korea Północna) - bardzo wysokie KWR-5-7% - bezrobotni nie spełniają wymagań pracodawców lub nie chcą pracować kraje postsocjalistyczne - większe niż w KWR sposoby zwalczania bezrobocia - udzielanie pożyczek na modernizacje gospodarki - obniżanie przyrostu naturalnego - otwieranie nowych miejsc pracy w sektorze państwowym - wspieranie przedsiębiorczości oraz rozwoju małych i średnich prywatnych przedsiębiorstw - wdrażanie publicznych programów zatrudnienia i programów robót publicznych - udzielanie pożyczek w celu tworzenia nowych miejsc pracy lub prowadzenia działalności gospodarczej - szkolenia zawodowe poszerzajże kwalifikacje - dotowanie zatrudnienia - pomoc finansowa przedsiębiorcom rezygnującym z planowanej redukcji zatrudnienia lub tworzącym nowe miejsca pracy - redukcja nadgodzin - zatrudnianie na część etatu - skracanie tygodniowego czasu pracy - wydłużanie czasu kształcenia młodzieży - wcześniejsze emerytury - organizowanie pośrednictwa pracy struktura wykształcenia stopień analfabetyzmu - Azja Pd i Zach - 52% światowej populacji analfabetów (Afganistan 72%) - Afryka na południe od Sahary 21% (Niger 71%, Mali 69%) analfabetyzm - nieumiejętność czytania i pisania analfabetyzm wtórny - brak umiejętności stosowania czytania i pisania w codziennym życiu (np. problem z napisaniem pisma urzędowego) liczba studentów przypadających na 10 000 mieszkańców - wzrost wykształcenia na świecie Korea Pd, Rosja - ok. 700, Polska, USA - ok. 600 1435-451 31-5/17, 12/22, 22/29, 33-37/35, 39-43/38, 1,2/136, 32/148 ROZMIESZCZENIE LUDNOŚCI Gęstość zaludnienia - liczba osób przypadających na km² ekumena- obszary stale zamieszkałe subekumena - obszary częściowo zamieszkałe lub odwiedzane przez człowieka w związku z działalnością gospodarczą np. pustynie, tundra - wydobywanie surowców naturalnych anekumena - obszary niezamieszkałe i niewykorzystywane gospodarczo czynniki atrakcyjności osadniczej → ukształtowanie powierzchni - równinna sprzyja osadnictwu → dostęp do wody - pierwsze cywilizacje - Tyber, Nil, Tygrys i Eufrat, Indus, Huang He → odległość od morza - ponad połowa ludności świata mieszka w pasie do 200km od brzegu → klimat- umiarkowany, podzwrotnikowy, monsunowy →gleby - Nil, Tygrys i Eufrat, Indus, Ganges, Jawa >1000os/km² → surowce mineralne → poziom rozwoju gospodarczego - zachęta dla imigrantów → poczucie bezpieczeństwa - Kanada, USA, Australia - kraje atrakcyjne 1,4-5,7-11,14-15, 17-20/39, 10-13/157, 15-18/157 → warunki życia - praca i bogata oferta usług przyciąga do miast → ruch wędrówkowy ludności - kolonizacja, osadnicy Bariery osadnicze → świetlna - brak światła (np. wysokie szerokości geogr.) - złe samopoczucie, stan psychiczny, koncentracja itd. → termiczna - tereny między zwrotnikiem Raka i 70°N zamieszkuje ¾ ludności świata → wysokości / grawitacyjna - rzadsze powietrze, nachylenie stoków →wodna - niedobór jak i nadmiar nie jest dobry Obszary najgęściej zaludnione → Wschodnia Azja - E Chiny, Półwysep Koreański, Japonia 20% → Południowa Azja - Indie, Bangladesz, Pakistan, Nepal, Sri Lanka → Południowo-wschodnia Azja - Filipiny, Indonezja, Półwysep Indochiński i Malajski (Jawa, Singapur ponad 6000os./km²) → Europa → Wsch. USA i Pd.Wsch. Kanda Obszary o najmniejszej gęstości zaludnienia → obszary okołobiegunowe (Antarktyda, wyspy Arktyki) → obszary podbiegunowe (Pn Syberia i Pn Kanada) → pustynie - Sahara, Półwysep Arabski, wnętrza Azji i Australii → Nizina Amazonki, Kotlina Kongo