Typy genetyczne gleb
Gleby dzielą się na trzy główne kategorie: strefowe, śródstrefowe i niestrefowe. Każda z nich ma swoją specyfikę i występuje w określonych warunkach.
Gleby strefowe układają się pasowo w obrębie stref klimatyczno-roślinnych. W strefie klimatu subpolarnego występują gleby tundrowe - uwilgotnione i rzadko uprawiane. W klimacie umiarkowanym chłodnym rozwijają się gleby bielicowe, które mimo niskiej żyzności, stanowią podstawę rolnictwa w wielu krajach.
Gleby brunatne i płowe tworzą się w klimacie umiarkowanym ciepłym pod lasami. Mają średnią żyzność, ale dają wysokie plony. Czarnoziemy to najżyźniejsze gleby na Ziemi, powstające z lessów w klimacie umiarkowanym ciepłym, z charakterystycznym grubym poziomem próchniczym.
W klimatach podzwrotnikowych i zwrotnikowych występują gleby kasztanowe o czerwonym zabarwieniu oraz mniej żyzne szaroziemy i gleby pustynne. W klimacie równikowym rozwijają się gleby ferralitowe, a w zwrotnikowym monsunowym - czerwonoziemy i żółtoziemy.
Ciekawostka: Czarnoziemy, choć zajmują stosunkowo niewielką powierzchnię Ziemi, są odpowiedzialne za produkcję ogromnej części światowej żywności dzięki swojej wyjątkowej żyzności!
Gleby śródstrefowe zależą od warunków lokalnych i nie ograniczają się do jednej strefy klimatycznej. Mady w dolinach rzecznych są przeważnie żyzne. Rędziny na skałach węglanowych są trudne w uprawie. Czarne ziemie powstają w miejscach o dużej wilgotności i są żyzne, choć trudne w uprawie. Gleby bagienne mają dużo próchnicy, ale mało składników odżywczych.
Gleby niestrefowe to głównie gleby górskie (płytkie, słabo wykształcone) i antropogeniczne (zmienione przez człowieka, bardzo żyzne). Najżyźniejsze gleby to czarnoziemy, brunatne, płowe i kasztanowe, a najmniej żyzne - bielicowe, tundrowe, pustynne i górskie.