Żydzi i struktura społeczna
Żydzi zaczęli osiedlać się w Polsce już w XIV wieku, uciekając przed prześladowaniami w Europie Zachodniej. W XVI wieku ich liczba wzrosła do prawie 300 tysięcy! Mieszkali głównie w Krakowie, Lublinie, Lwowie, ale też na wschodnich terenach.
Żydzi tworzyli getta z własnym samorządem, mieli wolność osobistą i wyznania. Od końca XVI wieku zwoływali własne sejmy, które podejmowały decyzje w sprawach społecznych i ekonomicznych. To była praktycznie odrębna jednostka administracyjna!
Społeczeństwo miało charakter stanowy i składało się z czterech grup: szlachty, duchowieństwa, mieszczaństwa i chłopów. O przynależności decydowało głównie urodzenie, ale w XVI wieku granice stanowe nie były jeszcze zamknięte - można było zmienić swoje położenie przez nobilitację.
Szlachta stanowiła około 6% społeczeństwa i dzieliła się na: magnaterię (najwyższą warstwę), szlachtę średnią (najliczniejszą), szlachtę zagrodową oraz gołotę (bez ziemi).
Ważne: XVI wiek to jeszcze czas, gdy można było awansować społecznie - szczególnie przez służbę wojskową czy nobilitację!