Po śmierci Józefa Stalina w Polsce zaczęły się stopniowe przemiany, które objawiały się rozwojem przemysłu lekkiego oraz mniejszym terroru ze strony władz. Te zmiany nabrały tempa po referacie Nikity Chruszczowa. Po zmarłym Bolesławie Bierucie, jego stanowisko przejściowo objął Edward Ochab.
W chwili, gdy w kraju narastało niezadowolenie, doszło do strajku generalnego w Poznaniu oraz masowych demonstracji, które miały na celu poprawę warunków ekonomicznych. W strajku i demonstracjach wzięło udział około 100 000 osób. Oprócz poprawy warunków ekonomicznych, domagano się także swobód politycznych i religijnych. W odpowiedzi władze wysłały jednostki pancerne, co zakończyło się śmiercią około 70 osób, w tym 13-letniego Romka Strzałkowskiego.
Władysław Gomułka, który był zdecydowanym przeciwnikiem Nikity Chruszczowa, zainicjował odwilż październikową. W 1956 roku został on I sekretarzem KC PZPR, a jego rządy przyniosły odstąpienie od stalinowskich represji i kontroli obywateli. Uwalniano więźniów politycznych, anulowano wyroki uczestników poznańskiego Czerwca, zaniechano kolektywizacji rolnictwa, wypuszczono duchownych, nauczano ponownie religii w szkołach oraz nastąpiła mała stabilizacja.
Okres rządów Gomułki to również liczne konflikty państwa z Kościołem. Władysław Gomułka dążył do ateizacji i był przeciwnikiem wpływów kościelnych w kraju. Doszło do utrudniania budowy i remontów kościołów, a także uniemożliwiano oficerom, milicjantom i urzędnikom partyjnym uczęszczanie na nabożeństwa. Dodatkowo, Gomułka wszedł w konflikt z Kościołem w 1965 roku, kiedy to list biskupów polskich do niemieckich został uznany za zdradę narodu. Władze zorganizowały konkurencyjne obchody Tysiąclecia Chrztu Polski oraz brutalnie stłumiły marcowe demonstracje studentów.
W grudniu 1970 roku doszło do podniesienia cen żywności, co wywołało strajk w Stoczni Gdańskiej, który przerodził się w wielotysięczną manifestację uliczną. Strajk został stłumiony siłą zbrojną, a w strajkach na Wybrzeżu zginęło 45 osób, co doprowadziło do odsunięcia Gomułki od władzy przez sekretarza generalnego KPZS, Leonida Breżniewa.
Te wydarzenia skłoniły do refleksji nad oceną okresu rządów Władysława Gomułki w Polsce. Plusy i minusy jego rządów są przedmiotem wielu dyskusji, gdyż jego okres sprawowania władzy obfitował zarówno w pozytywne jak i negatywne wydarzenia.
