Demokracja szlachecka i struktura społeczna
Szlachta w dawnej Polsce miała wyjątkową pozycję - tylko oni mogli nosić szable i używać herbów. To właśnie ten stan stworzył system zwany demokracją szlachecką, która była formą rządów w Polsce od XV wieku.
Szlachta dzieliła się na kilka grup. Na szczycie stała magnateria - najbogatsza grupa posiadająca ogromne majątki, pałace i prywatne wojska. Średnia szlachta miała kilka wsi i dworki, spędzając czas na ucztach, polowaniach i kuligach. Biedniejsi to szlachta zagrodowa posiadająca małe gospodarstwa i gołota - szlachta bez majątku, służąca w wojsku lub u magnatów.
Ciekawostka: Czy wiesz, że polska szlachta stanowiła aż 6-10% społeczeństwa? To był najwyższy odsetek szlachty wśród wszystkich krajów europejskich!
Kluczowym elementem demokracji szlacheckiej był sejm walny, który składał się z króla, senatu i izby poselskiej. Na sejmie obowiązywała zasada jednomyślności, co znaczyło, że wszyscy musieli się zgodzić, by podjąć decyzję. Ważne znaczenie miała też ustawa nihil novi z 1505 roku, która zabraniała królowi wydawania nowych praw bez zgody sejmu.
Na poziomie lokalnym działały sejmiki ziemskie, czyli zgromadzenia szlachty z danego regionu. Król często zdobywał poparcie szlachty, nadając im królewszczyzny - ziemie do użytkowania, co wzmacniało ich pozycję i lojalność.