Terror niemiecki i okupacja sowiecka
Niemcy metodycznie likwidowali polskie elity. W ramach akcji "Tannenberg" zamordowano tysiące Polaków, m.in. w Forcie VII w Poznaniu i obozie Stutthof. Na terenie Generalnego Gubernatorstwa przeprowadzono Akcję specjalną "Kraków", podczas której aresztowano profesorów UJ oraz Akcję Pacyfikacyjną "AB", która polegała na masowych egzekucjach polskiej inteligencji. Symbolem niemieckiej okupacji stało się więzienie Pawiak.
Tereny zajęte przez ZSRR poddano procesowi sowietyzacji - narzucaniu ideologii komunistycznej. Sowieci zamieniali kościoły, cerkwie i synagogi na magazyny oraz stosowali represje wobec elit społecznych. Wprowadzono przymusową "paszportyzację" - nadawanie obywatelstwa sowieckiego, choć język polski pozostał jednym z języków urzędowych.
Pod okupacją sowiecką funkcjonowały polskie szkoły, w tym Uniwersytet i Politechnika Lwowska. Jednocześnie przeprowadzano nacjonalizację i kolektywizację - odbierano właścicielom majątki, a Polaków masowo deportowano do łagrów. Władze sowieckie systematycznie zastępowały polskich pracowników komunistami lub miejscowymi Żydami.
Ciekawostka: Mimo że pod okupacją sowiecką istniały polskie szkoły wyższe, co mogłoby sugerować lepsze traktowanie niż pod okupacją niemiecką, to jednak masowe deportacje w głąb ZSRR objęły setki tysięcy Polaków, którzy często umierali z głodu i wycieńczenia.