Wielkie odkrycia geograficzne i ich skutki
Rozwój żeglugi umożliwił Europejczykom podróże oceaniczne. Karawele i karaki to statki, które mogły przetrwać tygodnie na otwartym morzu. Kolumb płynął karaką Santa Maria oraz dwiema karawelami: Niña i Pinta. Żeglarze posługiwali się przyrządami takimi jak busola, kwadrant czy astrolabium.
Największe odkrycia dokonali: Bartłomiej Diaz (dotarł do Przylądka Dobrej Nadziei w 1488 r.), Krzysztof Kolumb (dopłynął do Ameryki w 1492 r.), Vasco da Gama (dopłynął do Indii) oraz Ferdynand Magellan dowodziłpierwsząwyprawądookołasˊwiatawlatach1519−1522. W Ameryce istniały rozwinięte cywilizacje prekolumbijskie – Inkowie, Aztekowie i Majowie.
Odkrycia doprowadziły do podbojów kolonialnych. Hiszpańscy konkwistadorzy podbijali ziemie w Ameryce, a europejskie kompanie handlowe monopolizowały handel dalekomorski. Rozwinął się handel trójkątny łączący Europę, Afrykę i Amerykę. W Europie pojawił się dualizm gospodarczy – na zachodzie rozwijała się gospodarka towarowo-pieniężna, a na wschód od Łaby gospodarka folwarczno-pańszczyźniana.
Ciekawostka: Handel trójkątny polegał na wymianie europejskich towarów na afrykańskich niewolników, których następnie transportowano do Ameryki, gdzie w zamian za nich kupowano surowce wywożone do Europy.
Kultura renesansu i reformacja
Renesans oznaczał odrodzenie kultury antycznej. Kluczową ideą był humanizm stawiający człowieka w centrum uwagi. Jan Gutenberg wynalazł druk (1450), Mikołaj Kopernik odkrył układ heliocentryczny, a Leonardo da Vinci stał się symbolem człowieka renesansu – wszechstronnie utalentowanego.
Reformacja zrodziła się z krytyki nadużyć w Kościele: symonii (sprzedaży stanowisk kościelnych), nepotyzmu (obsadzania urzędów krewnymi) i łamania celibatu. Jan Wiklef w Anglii i Jan Hus w Czechach byli prekursorami reformacji. Marcin Luter zapoczątkował ruch w 1517 r., ogłaszając swoje tezy.
Reformacja doprowadziła do powstania nowych wyznań: luteranizmu, kalwinizmu i anglikanizmu. Kalwinizm głosił zasadę predestynacji (przeznaczenia człowieka), a anglikanizm powstał, gdy Henryk VIII ogłosił się głową Kościoła w Anglii (Akt supremacji, 1534). Pokój augsburski z 1555 r. wprowadził zasadę "czyja władza, tego religia", która miała zakończyć konflikty religijne, lecz tumulty (zamieszki religijne) nadal wybuchały w całej Europie.