Reformacja w Rzeczypospolitej
W Polsce kalwinizm zdobył poparcie szlachty, która dostrzegała podobieństwo jego organizacji do demokracji szlacheckiej. Wśród zwolenników znalazły się wpływowe rody Radziwiłłów i Leszczyńskich. W tym samym czasie bracia czescy (zwolennicy husytyzmu) osiedlali się głównie w prywatnych dobrach wielkopolskiej szlachty w Poznaniu, Lesznie czy Kórniku.
Ciekawą grupą byli bracia polscy, którzy odrzucali dogmat o Trójcy Świętej i głosili radykalne hasła równości społecznej, pacyfizmu oraz oddzielenia państwa od Kościoła. Utworzyli oni swoje centrum w Rakowie, gdzie działała Akademia Rakowska i drukarnia. Ich radykalizm sprawiał, że byli krytykowani zarówno przez katolików, jak i innych protestantów.
W Polsce podejmowano próby utworzenia Kościoła narodowego na wzór angielski oraz zjednoczenia Kościołów protestanckich. W 1570 roku zawarto zgodę sandomierską, która zakładała zaprzestanie sporów między protestantami, możliwość głoszenia kazań we wszystkich świątyniach i wspólne synody. Trzy lata później uchwalono Konfederację warszawską gwarantującą szlachcie swobodę wyznania oraz pokój religijny.
Warto zapamiętać: Konfederacja warszawska (1573) była jednym z najbardziej postępowych aktów tolerancji religijnej w XVI-wiecznej Europie! Dzięki niej Rzeczpospolita uniknęła wielu krwawych konfliktów religijnych, które dotknęły inne kraje.