Język polski
Biologia
Chemia
Geografia
Historia
Aparat ruchu
Układ wydalniczy
Komórka
Bakterie i wirusy. organizmy beztkankowe
Genetyka klasyczna
Badania przyrodnicze
Ekologia
Organizm człowieka jako funkcjonalna całość
Metabolizm
Genetyka molekularna
Układ pokarmowy
Proste zwierzęta bezkręgowe
Genetyka
Rozmnażanie i rozwój człowieka
Chemiczne podstawy życia
Pokaż wszystkie tematy
Układ okresowy pierwiastków chemicznych
Węglowodory
Efekty energetyczne i szybkość reakcji chemicznych
Reakcje chemiczne w roztworach wodnych
Pochodne węglowodorów
Stechiometria
Gazy i ich mieszaniny
Świat substancji
Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych
Kwasy
Sole
Wodorotlenki a zasady
Systematyka związków nieorganicznych
Roztwory
Reakcje utleniania-redukcji. elektrochemia
Pokaż wszystkie tematy
706
6
Magdalena Zelmanska
22.11.2025
Historia
I wojna światowa (cały dział V Kl. 7, NE)
19 196
•
22 lis 2025
•
Pierwsza wojna światowa to jeden z najważniejszych konfliktów w historii... Pokaż więcej
Na przełomie XIX i XX wieku pojawiły się nowe mocarstwa, które zaczęły rywalizować o wpływy na świecie. Niemcy po zjednoczeniu szybko się rozwijały i konkurowały o kolonie z Francją i Wielką Brytanią. Stany Zjednoczone po wojnie secesyjnej stały się potęgą gospodarczą, a Japonia rozpoczęła modernizację i ekspansję terytorialną.
Między mocarstwami narastały konflikty. Francuzi chcieli odzyskać ziemie utracone w wojnie z Prusami. Na świecie wybuchały spory o kolonie, jak wojna Brytyjczyków z Burami, w której Niemcy poparli tych drugich. Na Bałkanach trwała rywalizacja między Austro-Węgrami, Rosją, Turcją i innymi państwami. Dla Polaków ważny był rozpad sojuszu państw zaborczych, który dawał nadzieję na odzyskanie niepodległości.
Wielka Brytania i Niemcy rywalizowały o dominację na morzach. Niemcy intensywnie rozbudowywały swoją flotę, wprowadzając nowoczesne okręty, w tym drednoty i okręty podwodne. W wyniku tych napięć powstały dwa wielkie sojusze: państwa centralne oraz ententa (trójporozumienie: Wielka Brytania, Francja, Rosja).
Warto wiedzieć! Rywalizacja mocarstw doprowadziła do wyścigu zbrojeń - powstawały nowe rodzaje broni jak karabiny maszynowe, torpedy, rozwijano lotnictwo i łączność wojskową. Propaganda rozbudzała nastroje nacjonalistyczne, a tłumiła pacyfistyczne.
Na początku XX wieku świat doświadczył kilku poważnych konfliktów, które były zapowiedzią nadchodzącej wojny światowej. Jednym z nich była wojna rosyjsko-japońska o wpływy w Korei. Car Mikołaj II był przekonany o zwycięstwie, ale dobrze przygotowana armia japońska, wspierana przez Wielką Brytanię, odnosiła kolejne sukcesy.
Rozstrzygająca bitwa pod Cuszimą (maj 1905 r.) zakończyła się druzgocącą klęską rosyjskiej floty. W wyniku pokoju Rosja utraciła część ziem na Dalekim Wschodzie, uznała japońskie wpływy w Korei i prawo Japończyków do połowu ryb u swoich wybrzeży. Dla Rosjan porażka oznaczała upadek autorytetu cara i falę wystąpień rewolucyjnych.
Drugim ważnym obszarem konfliktów były Bałkany, które nazywano "kotłem bałkańskim" ze względu na napięcia narodowościowe i religijne. W wyniku wojny Rosji z Turcją (1877-1878) niepodległość uzyskały Rumunia, Serbia i Czarnogóra. W I wojnie bałkańskiej (1912) koalicja antyturecka pokonała Turcję, która straciła większość europejskich ziem. Powstała wtedy Albania.
Ciekawostka: II wojna bałkańska (1913) wybuchła, gdy Bułgaria niezadowolona z podziału ziem zaatakowała swoich dotychczasowych sojuszników. Przegrała jednak walkę i straciła większość zdobytych wcześniej terytoriów. Mimo zakończenia tej wojny, sytuacja na Bałkanach pozostała napięta, co wpłynęło na pogorszenie stosunków między europejskimi mocarstwami.
Główne przyczyny wybuchu I wojny światowej to narastająca wrogość między państwami trójprzymierza i trójporozumienia, intensywny wyścig zbrojeń oraz dążenie kolejnych państw do zdobycia rangi światowego mocarstwa. Bezpośrednią przyczyną było jednak wydarzenie, które wstrząsnęło Europą.
28 czerwca 1914 roku w Sarajewie serbski nacjonalista Gawriło Princip zastrzelił austriackiego następcę tronu arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Habsburga. Władze w Wiedniu oskarżyły Serbię o zorganizowanie zamachu i postawiły ultimatum. Serbowie zgodzili się spełnić tylko część warunków, co nie zadowoliło Austro-Węgier. W rezultacie 28 lipca 1914 roku Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii.
Ze względu na wcześniejsze sojusze, do konfliktu dołączały kolejne państwa. Po stronie państw centralnych (trójprzymierza) walczyły Austro-Węgry, Niemcy i początkowo Włochy (do 1915 r.), a później dołączyły do nich Turcja i Bułgaria. Ententę (trójporozumienie) tworzyły Wielka Brytania, Francja i Rosja, a wsparły je Japonia, Włochy (od 1915 r.), Rumunia, Stany Zjednoczone, Serbia i Grecja.
To ważne! Lokalny konflikt na Bałkanach błyskawicznie przerodził się w konflikt światowy. W Wielkiej Wojnie wzięły udział 33 państwa wraz z koloniami, a walki toczyły się na lądach i morzach w Europie, Azji i Afryce.
Wojna na morzach miała ogromne znaczenie dla przebiegu konfliktu. Brytyjska marynarka rozpoczęła blokadę morską, aby odciąć państwa centralne od dostaw. W odpowiedzi Niemcy rozbudowali flotę podwodną - U-booty zadawały dotkliwe straty cywilnej flocie ententy. W lutym 1917 roku Niemcy ogłosili nieograniczoną wojnę podwodną, co oznaczało atakowanie wszystkich jednostek pływających. Ten krok wywołał międzynarodowe oburzenie i skłonił USA do przystąpienia do wojny.
Na froncie zachodnim w sierpniu 1914 roku armia niemiecka zaatakowała neutralną Belgię, a stamtąd Francję. Niemcy liczyli na wojnę błyskawiczną - szybkie pokonanie Francuzów, aby później skierować siły przeciwko Rosji. Jednak natarcie na Paryż zostało zatrzymane w bitwie nad Marną we wrześniu 1914 roku. Plan wojny błyskawicznej nie powiódł się.
Walki na zachodzie przybrały charakter wojny pozycyjnej - powstała ciągła linia frontu od Morza Północnego po granice Szwajcarii. Żołnierze walczyli z umocnionych pozycji (okopy, schrony, zasieki), co dawało przewagę obrońcom. Ataki kończyły się ogromnymi stratami. Aby przełamać impas, zaczęto używać nowych rodzajów broni: samolotów, czołgów i gazów bojowych.
Ciekawostka: Pomiędzy okopami walczących stron znajdowała się tzw. "ziemia niczyja" - obszar, który nie należał do nikogo. Przekraczanie jej oznaczało prawie pewną śmierć. Jedną z najkrwawszych bitew tej wojny była bitwa pod Verdun (1916), w której zginęły setki tysięcy żołnierzy.
Front wschodni różnił się znacznie od zachodniego. Niemcy, licząc na szybkie zwycięstwo na zachodzie, pozostawili na wschodzie nieliczne jednostki. Związani sojuszem z ententą Rosjanie rozpoczęli ofensywę w kierunku austriackiej Galicji i niemieckich Prus Wschodnich. Niemcy musieli przerzucić część sił z frontu zachodniego.
W sierpniu 1914 roku doszło do bitwy pod Tannenbergiem, gdzie armia niemiecka okrążyła i rozbiła oddziały rosyjskie, biorąc wielu jeńców. Na południu wojska Austro-Węgier przegrywały początkowo z Rosjanami, ale atak zatrzymano podczas walk w Karpatach. Z pomocą Niemców pokonali oni Rosjan w bitwie pod Gorlicami (1915 r.) i zepchnęli ich armię na wschód. W wyniku tych działań państwa centralne zajęły Królestwo Kongresowe, Litwę oraz część Wołynia i Białorusi.
Na wschodzie prowadzono wojnę manewrową, a nie pozycyjną. Wojska przemieszczały się, szukając najlepszej pozycji do ataku, zamiast tkwić w okopach. Po dołączeniu Bułgarii do wojny (1915 r.) Austro-Węgry zajęły Serbię. Turcja, która również stanęła po stronie państw centralnych, skutecznie obroniła się przed próbą opanowania cieśnin Morza Czarnego przez ententę podczas walk na półwyspie Gallipoli.
Zapamiętaj! Długotrwała wojna powodowała ogromne straty w ludziach i kryzys gospodarczy. Blokada morska utrudniała państwom centralnym dostęp do surowców niezbędnych dla przemysłu zbrojeniowego, co z czasem przyczyniło się do ich klęski.
Przełomowym momentem wojny było przystąpienie Stanów Zjednoczonych do walki po stronie ententy w kwietniu 1917 roku. W tym samym czasie sytuacja w Rosji zmieniła się radykalnie. Po rewolucji październikowej nowe władze bolszewickie podpisały pokój z państwami centralnymi - traktat brzeski z 3 marca 1918 roku. Na jego mocy Rosja zrzekła się ziem polskich, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii, Białorusi i Ukrainy.
Traktat brzeski pozwolił państwom centralnym skoncentrować siły na froncie zachodnim, ale nie wystarczyło to do odniesienia zwycięstwa. Wojska ententy pokonały Bułgarię i Turcję, a dzięki wsparciu amerykańskich oddziałów wyparły Niemców z Francji. Państwa centralne ponosiły kolejne porażki, a ich trudna sytuacja gospodarcza doprowadziła do protestów i rewolucji.
W Austro-Węgrzech na początku listopada 1918 roku cesarz Karol I Habsburg zrzekł się władzy, a państwo zaczęło się rozpadać. W Niemczech bunt marynarzy i protesty robotników przekształciły się w ogólnokrajową rewolucję. Cesarz Wilhelm II abdykował i uciekł za granicę, a władzę przejęli socjaldemokraci.
To ważne! 11 listopada 1918 roku w Compiègne pod Paryżem podpisano rozejm kończący wojnę na froncie zachodnim. Wojska niemieckie zostały zmuszone do wycofania się na wschodni brzeg Renu. Ta data uznawana jest za zakończenie I wojny światowej.
Klęski Rosji na frontach I wojny światowej, śmierć setek tysięcy żołnierzy i utrata najbardziej rozwiniętych gospodarczo terenów doprowadziły do poważnego kryzysu politycznego, gospodarczego i społecznego. Źle funkcjonował przemysł i rolnictwo, a car Mikołaj II był krytykowany za swoje rządy i uleganie wpływom żony oraz jej doradcy Grigorija Rasputina.
W marcu 1917 roku w Piotrogrodzie (Petersburgu) rozpoczęła się demonstracja kobiet próbujących zdobyć chleb. Dołączyli do nich robotnicy, a władze próbowały stłumić protest siłą. Gdy żołnierze odmówili strzelania do tłumu i przyłączyli się do demonstrantów, car stracił kontrolę nad sytuacją. Przebywający na froncie Mikołaj II został zmuszony do abdykacji, a władzę przejął Rząd Tymczasowy.
Po rewolucji lutowej w Rosji zapanował okres "dwuwładzy". Obok Rządu Tymczasowego kierowanego przez Aleksandra Kiereńskiego działał Tymczasowy Komitet Wykonawczy reprezentujący Radę Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. Partie socjalistyczne, które zyskały legalność, miały duży wpływ na decyzje Rady Delegatów.
Ciekawostka: Rewolucja lutowa była pierwszym etapem rewolucji rosyjskiej. Drugim stała się rewolucja październikowa, która doprowadziła do przejęcia władzy przez bolszewików i zakończyła udział Rosji w I wojnie światowej poprzez podpisanie traktatu brzeskiego.
I wojna światowa (1914-1918) przyniosła dramatyczne konsekwencje dla Europy i świata. Zginęły miliony ludzi, a kolejne miliony zostały ranne i kalekie. Ogromne zniszczenia dotknęły gospodarkę wielu krajów - zrujnowane miasta, fabryki, pola uprawne i infrastruktura wymagały odbudowy, co kosztowało fortunę.
Wojna doprowadziła do upadku wielkich monarchii. W Niemczech obalono cesarstwo, w Rosji - carat, a w Austrii skończyły się rządy Habsburgów. Rozpadły się Austro-Węgry, a na mapie Europy pojawiły się nowe państwa. Jednym z najważniejszych skutków wojny było odzyskanie niepodległości przez Polskę po 123 latach zaborów.
Zmienił się także układ sił na świecie. Stany Zjednoczone wyrosły na światowe mocarstwo, podczas gdy Wielka Brytania i Francja, mimo zwycięstwa, były osłabione. Niemcy, obciążone ogromnymi reparacjami wojennymi, pogrążyły się w kryzysie, co później stało się podłożem dla rozwoju nazizmu. W Rosji rewolucja doprowadziła do powstania pierwszego komunistycznego państwa - ZSRR.
Zapamiętaj! I wojna światowa była pierwszym konfliktem, w którym na tak dużą skalę wykorzystano nowoczesną technologię - czołgi, samoloty, okręty podwodne, gazy bojowe. Doświadczenia tej wojny wpłynęły na rozwój taktyki i strategii wojskowej, ale też pokazały, jak niszczycielskie mogą być nowoczesne konflikty zbrojne.
Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.
Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.
Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.
App Store
Google Play
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Pierwsza wojna światowa to jeden z najważniejszych konfliktów w historii ludzkości. Zmieniła ona oblicze Europy i świata, doprowadziła do upadku wielkich imperiów i narodzin nowych państw. W poniższym materiale poznasz przyczyny, przebieg i skutki tego globalnego konfliktu.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Na przełomie XIX i XX wieku pojawiły się nowe mocarstwa, które zaczęły rywalizować o wpływy na świecie. Niemcy po zjednoczeniu szybko się rozwijały i konkurowały o kolonie z Francją i Wielką Brytanią. Stany Zjednoczone po wojnie secesyjnej stały się potęgą gospodarczą, a Japonia rozpoczęła modernizację i ekspansję terytorialną.
Między mocarstwami narastały konflikty. Francuzi chcieli odzyskać ziemie utracone w wojnie z Prusami. Na świecie wybuchały spory o kolonie, jak wojna Brytyjczyków z Burami, w której Niemcy poparli tych drugich. Na Bałkanach trwała rywalizacja między Austro-Węgrami, Rosją, Turcją i innymi państwami. Dla Polaków ważny był rozpad sojuszu państw zaborczych, który dawał nadzieję na odzyskanie niepodległości.
Wielka Brytania i Niemcy rywalizowały o dominację na morzach. Niemcy intensywnie rozbudowywały swoją flotę, wprowadzając nowoczesne okręty, w tym drednoty i okręty podwodne. W wyniku tych napięć powstały dwa wielkie sojusze: państwa centralne oraz ententa (trójporozumienie: Wielka Brytania, Francja, Rosja).
Warto wiedzieć! Rywalizacja mocarstw doprowadziła do wyścigu zbrojeń - powstawały nowe rodzaje broni jak karabiny maszynowe, torpedy, rozwijano lotnictwo i łączność wojskową. Propaganda rozbudzała nastroje nacjonalistyczne, a tłumiła pacyfistyczne.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Na początku XX wieku świat doświadczył kilku poważnych konfliktów, które były zapowiedzią nadchodzącej wojny światowej. Jednym z nich była wojna rosyjsko-japońska o wpływy w Korei. Car Mikołaj II był przekonany o zwycięstwie, ale dobrze przygotowana armia japońska, wspierana przez Wielką Brytanię, odnosiła kolejne sukcesy.
Rozstrzygająca bitwa pod Cuszimą (maj 1905 r.) zakończyła się druzgocącą klęską rosyjskiej floty. W wyniku pokoju Rosja utraciła część ziem na Dalekim Wschodzie, uznała japońskie wpływy w Korei i prawo Japończyków do połowu ryb u swoich wybrzeży. Dla Rosjan porażka oznaczała upadek autorytetu cara i falę wystąpień rewolucyjnych.
Drugim ważnym obszarem konfliktów były Bałkany, które nazywano "kotłem bałkańskim" ze względu na napięcia narodowościowe i religijne. W wyniku wojny Rosji z Turcją (1877-1878) niepodległość uzyskały Rumunia, Serbia i Czarnogóra. W I wojnie bałkańskiej (1912) koalicja antyturecka pokonała Turcję, która straciła większość europejskich ziem. Powstała wtedy Albania.
Ciekawostka: II wojna bałkańska (1913) wybuchła, gdy Bułgaria niezadowolona z podziału ziem zaatakowała swoich dotychczasowych sojuszników. Przegrała jednak walkę i straciła większość zdobytych wcześniej terytoriów. Mimo zakończenia tej wojny, sytuacja na Bałkanach pozostała napięta, co wpłynęło na pogorszenie stosunków między europejskimi mocarstwami.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Główne przyczyny wybuchu I wojny światowej to narastająca wrogość między państwami trójprzymierza i trójporozumienia, intensywny wyścig zbrojeń oraz dążenie kolejnych państw do zdobycia rangi światowego mocarstwa. Bezpośrednią przyczyną było jednak wydarzenie, które wstrząsnęło Europą.
28 czerwca 1914 roku w Sarajewie serbski nacjonalista Gawriło Princip zastrzelił austriackiego następcę tronu arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Habsburga. Władze w Wiedniu oskarżyły Serbię o zorganizowanie zamachu i postawiły ultimatum. Serbowie zgodzili się spełnić tylko część warunków, co nie zadowoliło Austro-Węgier. W rezultacie 28 lipca 1914 roku Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii.
Ze względu na wcześniejsze sojusze, do konfliktu dołączały kolejne państwa. Po stronie państw centralnych (trójprzymierza) walczyły Austro-Węgry, Niemcy i początkowo Włochy (do 1915 r.), a później dołączyły do nich Turcja i Bułgaria. Ententę (trójporozumienie) tworzyły Wielka Brytania, Francja i Rosja, a wsparły je Japonia, Włochy (od 1915 r.), Rumunia, Stany Zjednoczone, Serbia i Grecja.
To ważne! Lokalny konflikt na Bałkanach błyskawicznie przerodził się w konflikt światowy. W Wielkiej Wojnie wzięły udział 33 państwa wraz z koloniami, a walki toczyły się na lądach i morzach w Europie, Azji i Afryce.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Wojna na morzach miała ogromne znaczenie dla przebiegu konfliktu. Brytyjska marynarka rozpoczęła blokadę morską, aby odciąć państwa centralne od dostaw. W odpowiedzi Niemcy rozbudowali flotę podwodną - U-booty zadawały dotkliwe straty cywilnej flocie ententy. W lutym 1917 roku Niemcy ogłosili nieograniczoną wojnę podwodną, co oznaczało atakowanie wszystkich jednostek pływających. Ten krok wywołał międzynarodowe oburzenie i skłonił USA do przystąpienia do wojny.
Na froncie zachodnim w sierpniu 1914 roku armia niemiecka zaatakowała neutralną Belgię, a stamtąd Francję. Niemcy liczyli na wojnę błyskawiczną - szybkie pokonanie Francuzów, aby później skierować siły przeciwko Rosji. Jednak natarcie na Paryż zostało zatrzymane w bitwie nad Marną we wrześniu 1914 roku. Plan wojny błyskawicznej nie powiódł się.
Walki na zachodzie przybrały charakter wojny pozycyjnej - powstała ciągła linia frontu od Morza Północnego po granice Szwajcarii. Żołnierze walczyli z umocnionych pozycji (okopy, schrony, zasieki), co dawało przewagę obrońcom. Ataki kończyły się ogromnymi stratami. Aby przełamać impas, zaczęto używać nowych rodzajów broni: samolotów, czołgów i gazów bojowych.
Ciekawostka: Pomiędzy okopami walczących stron znajdowała się tzw. "ziemia niczyja" - obszar, który nie należał do nikogo. Przekraczanie jej oznaczało prawie pewną śmierć. Jedną z najkrwawszych bitew tej wojny była bitwa pod Verdun (1916), w której zginęły setki tysięcy żołnierzy.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Front wschodni różnił się znacznie od zachodniego. Niemcy, licząc na szybkie zwycięstwo na zachodzie, pozostawili na wschodzie nieliczne jednostki. Związani sojuszem z ententą Rosjanie rozpoczęli ofensywę w kierunku austriackiej Galicji i niemieckich Prus Wschodnich. Niemcy musieli przerzucić część sił z frontu zachodniego.
W sierpniu 1914 roku doszło do bitwy pod Tannenbergiem, gdzie armia niemiecka okrążyła i rozbiła oddziały rosyjskie, biorąc wielu jeńców. Na południu wojska Austro-Węgier przegrywały początkowo z Rosjanami, ale atak zatrzymano podczas walk w Karpatach. Z pomocą Niemców pokonali oni Rosjan w bitwie pod Gorlicami (1915 r.) i zepchnęli ich armię na wschód. W wyniku tych działań państwa centralne zajęły Królestwo Kongresowe, Litwę oraz część Wołynia i Białorusi.
Na wschodzie prowadzono wojnę manewrową, a nie pozycyjną. Wojska przemieszczały się, szukając najlepszej pozycji do ataku, zamiast tkwić w okopach. Po dołączeniu Bułgarii do wojny (1915 r.) Austro-Węgry zajęły Serbię. Turcja, która również stanęła po stronie państw centralnych, skutecznie obroniła się przed próbą opanowania cieśnin Morza Czarnego przez ententę podczas walk na półwyspie Gallipoli.
Zapamiętaj! Długotrwała wojna powodowała ogromne straty w ludziach i kryzys gospodarczy. Blokada morska utrudniała państwom centralnym dostęp do surowców niezbędnych dla przemysłu zbrojeniowego, co z czasem przyczyniło się do ich klęski.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Przełomowym momentem wojny było przystąpienie Stanów Zjednoczonych do walki po stronie ententy w kwietniu 1917 roku. W tym samym czasie sytuacja w Rosji zmieniła się radykalnie. Po rewolucji październikowej nowe władze bolszewickie podpisały pokój z państwami centralnymi - traktat brzeski z 3 marca 1918 roku. Na jego mocy Rosja zrzekła się ziem polskich, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii, Białorusi i Ukrainy.
Traktat brzeski pozwolił państwom centralnym skoncentrować siły na froncie zachodnim, ale nie wystarczyło to do odniesienia zwycięstwa. Wojska ententy pokonały Bułgarię i Turcję, a dzięki wsparciu amerykańskich oddziałów wyparły Niemców z Francji. Państwa centralne ponosiły kolejne porażki, a ich trudna sytuacja gospodarcza doprowadziła do protestów i rewolucji.
W Austro-Węgrzech na początku listopada 1918 roku cesarz Karol I Habsburg zrzekł się władzy, a państwo zaczęło się rozpadać. W Niemczech bunt marynarzy i protesty robotników przekształciły się w ogólnokrajową rewolucję. Cesarz Wilhelm II abdykował i uciekł za granicę, a władzę przejęli socjaldemokraci.
To ważne! 11 listopada 1918 roku w Compiègne pod Paryżem podpisano rozejm kończący wojnę na froncie zachodnim. Wojska niemieckie zostały zmuszone do wycofania się na wschodni brzeg Renu. Ta data uznawana jest za zakończenie I wojny światowej.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Klęski Rosji na frontach I wojny światowej, śmierć setek tysięcy żołnierzy i utrata najbardziej rozwiniętych gospodarczo terenów doprowadziły do poważnego kryzysu politycznego, gospodarczego i społecznego. Źle funkcjonował przemysł i rolnictwo, a car Mikołaj II był krytykowany za swoje rządy i uleganie wpływom żony oraz jej doradcy Grigorija Rasputina.
W marcu 1917 roku w Piotrogrodzie (Petersburgu) rozpoczęła się demonstracja kobiet próbujących zdobyć chleb. Dołączyli do nich robotnicy, a władze próbowały stłumić protest siłą. Gdy żołnierze odmówili strzelania do tłumu i przyłączyli się do demonstrantów, car stracił kontrolę nad sytuacją. Przebywający na froncie Mikołaj II został zmuszony do abdykacji, a władzę przejął Rząd Tymczasowy.
Po rewolucji lutowej w Rosji zapanował okres "dwuwładzy". Obok Rządu Tymczasowego kierowanego przez Aleksandra Kiereńskiego działał Tymczasowy Komitet Wykonawczy reprezentujący Radę Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. Partie socjalistyczne, które zyskały legalność, miały duży wpływ na decyzje Rady Delegatów.
Ciekawostka: Rewolucja lutowa była pierwszym etapem rewolucji rosyjskiej. Drugim stała się rewolucja październikowa, która doprowadziła do przejęcia władzy przez bolszewików i zakończyła udział Rosji w I wojnie światowej poprzez podpisanie traktatu brzeskiego.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
I wojna światowa (1914-1918) przyniosła dramatyczne konsekwencje dla Europy i świata. Zginęły miliony ludzi, a kolejne miliony zostały ranne i kalekie. Ogromne zniszczenia dotknęły gospodarkę wielu krajów - zrujnowane miasta, fabryki, pola uprawne i infrastruktura wymagały odbudowy, co kosztowało fortunę.
Wojna doprowadziła do upadku wielkich monarchii. W Niemczech obalono cesarstwo, w Rosji - carat, a w Austrii skończyły się rządy Habsburgów. Rozpadły się Austro-Węgry, a na mapie Europy pojawiły się nowe państwa. Jednym z najważniejszych skutków wojny było odzyskanie niepodległości przez Polskę po 123 latach zaborów.
Zmienił się także układ sił na świecie. Stany Zjednoczone wyrosły na światowe mocarstwo, podczas gdy Wielka Brytania i Francja, mimo zwycięstwa, były osłabione. Niemcy, obciążone ogromnymi reparacjami wojennymi, pogrążyły się w kryzysie, co później stało się podłożem dla rozwoju nazizmu. W Rosji rewolucja doprowadziła do powstania pierwszego komunistycznego państwa - ZSRR.
Zapamiętaj! I wojna światowa była pierwszym konfliktem, w którym na tak dużą skalę wykorzystano nowoczesną technologię - czołgi, samoloty, okręty podwodne, gazy bojowe. Doświadczenia tej wojny wpłynęły na rozwój taktyki i strategii wojskowej, ale też pokazały, jak niszczycielskie mogą być nowoczesne konflikty zbrojne.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.
Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.
Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.
706
Inteligentne Narzędzia NOWE
Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju
Zanurz się w szczegóły Wojny Trzydziestoletniej (1618-1648), obejmującej powstanie czeskie, bitwy pod Białą Górą, Breitenfeld i Rocroi. Dowiedz się o wpływie konfliktu na Czechy, sojuszach oraz kluczowych postaciach, takich jak Fryderyk i Gustaw Adolf. Idealne dla studentów historii, którzy chcą zrozumieć złożoność tego okresu. Typ: streszczenie.
HistoriaSprawdź swoją wiedzę na temat II Wojny Światowej! Ten quiz obejmuje kluczowe wydarzenia, takie jak atak Niemiec na ZSRR, bitwę pod Stalingradem oraz konferencję w Jałcie. Idealny dla uczniów szkół średnich, aby przygotować się do egzaminów z historii.
HistoriaAnaliza roli Polaków w I Wojnie Światowej, w tym formowanie Legionów Polskich, walki po stronie Ententy i Państw Centralnych oraz wpływ na odrodzenie niepodległej Polski. Materiał zawiera kluczowe wydarzenia, postacie i koncepcje polityczne związane z tym okresem. Typ: podsumowanie.
HistoriaZrozumienie kluczowych przyczyn I Wojny Światowej, w tym zamachu na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda, kryzysu lipcowego 1914 oraz powstania sojuszy. Notatka oparta na podręczniku 'Poznać przeszłość 3' wydawnictwa Nowa Era, zawiera istotne informacje o frontach wojennych i bitwach, które kształtowały ten globalny konflikt.
HistoriaZanurz się w kluczowe wydarzenia I Wojny Światowej, w tym przyczyny konfliktu, rewolucje w Rosji, bitwy na froncie zachodnim oraz skutki wojny. Odkryj, jak zmiany polityczne i militarne wpłynęły na kształt Europy. Materiał zawiera szczegółowe omówienie traktatu brzeskiego, rewolucji lutowej i październikowej oraz kluczowych bitew, takich jak bitwa nad Marną i bitwa pod Verdun.
HistoriaZgłębiaj kluczowe przyczyny i skutki I wojny światowej, w tym rywalizację o kolonie, orientacje prorosyjską i proaustriacką, oraz rolę Legionów Polskich. Dowiedz się o Aktach 5 listopada, Błękitnej Armii i wpływie wojny na granice Polski. Idealne dla uczniów przygotowujących się do egzaminów z historii.
HistoriaApp Store
Google Play
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
