Alternatywny zapis:

wielkich imperiów • nacjonalizm narodów żyjących pod obcą władzą nosił charakter obronny, był ideologią przeciwstawiającą się wynarodowieniu sprzeczne postulaty nacjonalistów z różnych państw, eskalacja żądań terytorialnych, rosnąca niechęć wobec sąsiadów i szowinistyczna propaganda w prasie w olbrz stopniu przyczyniły się do wybuchu I wojny światowej . Kierunki narodowe w ruchu robotniczym Obok nacjonalizmu coraz większą rolę w życiu politycznym odgrywał ruch socjalistyczny, w którym kształtowały się różne nurty: • Marksiści zakładali nieustępliwą walkę o ośmiogodzinny dzień pracy, o ubezpieczenia, o zniesienie podatków pośrednich, a także apelowali o. solidarność klasy robotniczej ponad podziałami narodowymi • Fryderyk Engels, August Bebel, Róża Luksemburg • MARKSIZM dążenie do wywołania rewolucji, która obaliłaby kapitalizm i wprowadziła dyktature proletariatu, czyli rządy sprawowane przez członków partii komunistycznej . · REWIZJONIZM wyrastał z nowej oceny głównych założeń marksizmu jego przedstawiciele głosili możliwość ewolucyjnego, a níe rewolucyjnego obalenia kapitalizmu zdaniem niemieckich rewizjonistów wbrew przewidywaniom marksistów kapitalizm nie wykazywał oznak załamania. Przeciwnie życia robotników stopniowo się poprawiały, a ustroje polityczne demokratyzowały rewizjoniści koncentrowali się na uzyskaniu reprezentacji w parlamencie oraz na poprawienie warunki . warunków życia robotników. Służyć temu miało ustawodawstwo gwarantujące ośmiogodzinny dzień pracy, zabezpieczenia socjalne, zapewnienie. bezpieczeństwa i higieny pracy, a także podniesienie pensji. Dużą rolę w tym procesie miały odegrać związki zawodowe Eduard Bernstein, Karl Kautsky Początki chrześcijańskiej demokracji Kościół katolicki nie był obojętny wobec przemian gospodarczych i ideowych w XIX w. • Papież Pius IX potępiał socjalistów za głoszenie ateizmu i wolności sumienia oraz dążenie do obalenia tradycyjnego porządku społecznego liberałów i demokratów potępiał za pochwałę wolności jednostki oraz działania zmierzające do podważenia pozycji Kościoła w państwie na zwołanym przez Piusa IX soborze watykańskim I został ogłoszony dogmat o nieomylności papieża w sprawach wiary i moralności • dopiero za pontyfikatu papieża Leona XIII, hierarchowie Kościoła zaczęli w większym stopniu dostrzegać nędzę klasy robotniczej i propagować pozytywne rozwiązania • przełomowa okazała się papieska encyklika Rerum novarum, w której Leon XIII skrytykował socjalistyczną koncepcję walki klas, dle wskazał jednocześnie wady kapitalizmu. Dokument ten przypisywał państwu obowiązek ochrony pracownika, a robotnikom przypominał o konieczności poszanowania własności prywatnej od tego momentu zaczęła kształtować się społeczna nauka Kościoła, dotycząca zasad; które powinny regulować życie społeczeństwa rozpoczął się również ruch chrześcijańsko-demokratyczny, potocznie zwany chadecją. Jednym z głównych postulatów tego nurtu było prowadzenie polityki w duchu solidaryzmu społecznego ANARCHIZM anarchiści dążyli, podobnie jak marksiści, do wywołania rewolucji. Nie chcieli jednak wprowadzać dyktatury proletariatu, lecz zamierzali rozbić instytucje państwa i zastąpić ją samorządnymi, autonomicznymi wspólnotami • wielu z nich za najlepszy środek do osiągnięcia celu uznawało terpor indywidualny, czyli zamachy na polityków, urzędników, przemysłowców i wojskowych Pierre Joseph Proundhon, Michait Bakunin, Piotr Kropotkin. Między przywódcami i teoretykami trzech głównych odłamów ruchu robotniczego dochodziło do zażartych sporów. Mimo różnic ideologicznych próbowali oni jednak wspólnie działać na forum międzynarodowym. W 1864 r. powołali do życia Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników zwane I Międzynarodówką, lecz w wyniku sporów zawiesiło ono swoją działalność. W 1889 r. powstała II Międzynarodówka, a jej działalność polegała na organizowaniu' co kilka lat kongresów, na których omawiano najważniejsze problemy społeczne i polityczne, potępiano kapitalizm, nacjonalizm i politykę kolonialną. Sytuacja Żydów w państwach europejskich W odpowiedzi na nasilający się antysemityzm (wrogość wobec Żydów i osób pochodzenia żydowskiego) powstał żydowski ruch polityczny: SYJONIZM. syjoniści głosili, że Żydzi powinni być nie tylko wspólnotą religijną i kulturową, ale też narodową. Muszą przestać żyć w rozproszeniu i zbudować własne państwo narodowe, w którym będą stanowić większość w 1897 r. podczas kongresu syjonistycznego w Bazylei, z inicjatywy Theodora Herzla powstała światowa Organizacja Syjoniztyczna rozpoczęła się wtedy masowa migracja Żydów do Palestyny • początkowo w ruchu syjonistycznym działała tylko niewielka. grupa entuzjastów. Hasło powrotu do Ziemi Obiecanej było z niechęcią przyjmowane przez większość Żydów Żydzi z Europy Zachodniej.i Środkowo-Wschodniej, w dużym stopniu przejęli obyczaje i kulturę miejscowych społeczeństw, czyli ulegali asymilacji konserwatywni, religijni Żydzi ze wschodniej części kontynentu, jeśli już decydowali się na emigrację, to wybierali głównie Stany Zjednoczone