Państwo bez stosów
Rzeczpospolita Obojga Narodów była domem dla wielu narodów i wyznań. Katoliccy Polacy i Litwini, prawosławni Rusini (w tym Kozacy), luterańscy Niemcy, muzułmańscy Tatarzy i wyznający judaizm Żydzi - wszyscy żyli razem w jednym państwie. Każda z tych grup miała swoje świątynie: katolicy kościoły, prawosławni cerkwie, muzułmanie meczety, a Żydzi synagogi.
W 1573 roku uchwalono Akt konfederacji warszawskiej, który gwarantował swobodę wyznania wszystkim obywatelom. Dokument ten zrównywał w prawach katolików z przedstawicielami innych religii i zapewniał innowiercom ochronę państwa. Dzięki temu Rzeczpospolita zyskała miano "państwa bez stosów" - nie palono tu ludzi za ich przekonania religijne.
W Rzeczypospolitej rozwijały się różne odłamy protestantyzmu. Luteranizm był popularny wśród niemieckich mieszczan w Gdańsku, Toruniu i Elblągu, gdzie zakładano szkoły i drukarnie. Kalwinizm przyjęła głównie szlachta z Małopolski i Litwy, a jego ważnym ośrodkiem stał się Pińczów z renomowanym gimnazjum.
Ciekawostka: Najbardziej radykalnym odłamem byli arianie (bracia polscy), którzy nie tylko głosili równość wszystkich ludzi, ale nawet zwalniali swoich chłopów z pańszczyzny i dawali im ziemię na własność! Ich głównym ośrodkiem był Raków ze słynną Akademią Rakowską.