Germanizacja i autonomia galicyjska
W zaborze pruskim Polacy również doświadczali prześladowań, które nasiliły się po zjednoczeniu Niemiec w 1871 roku. Kanclerz Otto von Bismarck prowadził politykę germanizacji, zmuszając Polaków do przyjmowania niemieckiej kultury i języka. W 1876 roku uznano niemiecki za jedyny język urzędowy, ograniczono używanie polskiego, zmieniano polskie nazwy i usuwano polski ze szkół.
Równocześnie w całych Niemczech wprowadzono politykę kulturkampfu, która miała ograniczyć rolę Kościoła katolickiego. Jednak ta polityka zakończyła się niepowodzeniem. Mimo to władze niemieckie kontynuowały antypolskie działania – rozpoczęły rugi pruskie (wysiedlanie Polaków), utworzyły Komisję Kolonizacyjną wspierającą niemieckie osadnictwo, a w 1904 roku wprowadzono nowelę osadniczą, która utrudniała Polakom budowanie domów.
Zupełnie inna sytuacja panowała w zaborze austriackim. Od 1861 roku mieszkańcy Galicji otrzymali szeroką autonomię – wprowadzono wolność prasy, prawo zakładania stowarzyszeń, utworzono Sejm Krajowy we Lwowie oraz Radę Szkolną Krajową. Galicja stała się głównym ośrodkiem polskości.
Ciekawostka! Symbolami walki z germanizacją stali się Michał Drzymała, który mieszkał w wozie, by obejść zakaz budowy domu, oraz dzieci z Wrześni, które zastrajkowały przeciwko nauce religii po niemiecku.