Królestwo Polskie i pozostałe twory polityczne
Królestwo Polskie (zwane też Królestwem Kongresowym lub Kongresówką) było monarchią konstytucyjną połączoną z Rosją unią personalną. Królem Polski został car Aleksander I, który miał prawo składać projekty ustaw, decydować o polityce zagranicznej i pełnić władzę wykonawczą. W praktyce władzę sprawował jego brat, książę Konstanty.
Konstytucja nadana przez cara gwarantowała równość wobec prawa, wolność osobistą i druku oraz możliwość używania języka polskiego w urzędach i szkołach. Władzę ustawodawczą pełnił sejm składający się z króla, senatu i izby poselskiej.
Wielkie Księstwo Poznańskie otrzymało ograniczoną autonomię. Język polski był, obok niemieckiego, językiem urzędowym. W 1824 roku powołano sejm prowincjonalny, którego obrady toczyły się po polsku.
🔍 Autonomia to prawo zbiorowości do samodzielnego rozstrzygania swoich spraw, co było ważnym elementem funkcjonowania polskich ziem pod zaborami.
Rzeczpospolita Krakowska była obszarem autonomicznym pod kontrolą trzech państw zaborczych. Nie mogła prowadzić własnej polityki zagranicznej, a w Krakowie stacjonowały wojska zaborców. Konstytucja zapewniała równość wobec prawa, niezależność sądownictwa i wolność osobistą chłopów.