Konsekwencje i upadek powstania
Polacy szybko się otrząsnęli i rozpoczęli kontrofensywę. Udana obrona Zbaraża przez Jeremiego Wiśniowieckiego pokazała, że Kozacy nie są nie do pokonania. W 1649 roku podpisano ugodę zborowską, która dawała Chmielnickiemu tytuł hetmana i zwiększała rejestr kozacki.
Jednak pokój nie trwał długo. Po polskim zwycięstwie pod Beresteczkiem nastąpiła ugoda w Białej Cerkwi (1651), która ograniczała prawa Kozaków. Co ciekawe, nie została ratyfikowana z powodu pierwszego użycia liberum veto przez Władysława Sicińskiego!
Chmielnicki próbował jeszcze ratować sytuację poprzez dyplomację. Szukał sojuszników i ostatecznie zwrócił się do Rosji o pomoc. To doprowadziło do wojny polsko-rosyjskiej i podziału Ukrainy wzdłuż Dniepru w 1667 roku. Ugoda hadziacka z 1658 roku, która miała stworzyć "rzeczpospolitę trojga narodów", nie wyszła - zbyt wielu było przeciwnych.
Skutki powstania były tragiczne: 30-letnia Ruina na Ukrainie, pogromy Żydów, podporządkowanie Kozaków Rosji i wzrost wpływów rosyjskich w regionie. To właśnie te wydarzenia stały się później pretekstem do rozbiorów Polski.
💡 Ciekawostka: Do tradycji kozackiej nawiązuje dzisiejsze państwo ukraińskie - historia zatoczyła koło!