Geneza i przyczyny powstania
Powstanie Krakowskie zaczęło kiełkować dzięki działalności emisariuszy Wielkiej Emigracji, którzy przygotowywali Polaków do ewentualnego zrywu niepodległościowego. Nastroje rewolucyjne szerzyły się wówczas w całej Europie, co sprzyjało budowaniu siatki konspiracyjnej we wszystkich trzech zaborach.
Początkowo centrum powstania miał być Poznań (Wielkie Księstwo Poznańskie), ale plany uległy zmianie. Bezpośrednią przyczyną wybuchu stały się aresztowania i likwidacja siatki konspiracyjnej w Wielkim Księstwie Poznańskim i Królestwie Polskim na przełomie 1845/46 roku.
21 lutego 1846 roku władze Rzeczypospolitej Krakowskiej ogłosiły utworzenie Rządu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Głównym celem było uzyskanie większej autonomii Polaków, szczególnie w zaborze austriackim, a ostatecznie - niepodległość we wszystkich trzech zaborach.
Warto zapamiętać! Powstanie Krakowskie trwało zaledwie 12 dni (21.02-4.03.1846) i objęło swoim zasięgiem Rzeczpospolitą Krakowską oraz części Galicji. Na czele rządu powstańczego stanęli Ludwik Gorzkowski, Aleksander Grzegorzewski oraz Jan Tyssowski, który pełnił funkcję dyktatora powstania.