Wojna z Rosją i skutki powstania
Początek lutego 1831 roku przyniósł inwazję ponad 100-tysięcznej armii rosyjskiej pod dowództwem feldmarszałka Iwana Dybicza. Polacy, dysponując zaledwie 50 tysiącami żołnierzy, początkowo odnosili sukcesy - wygrali bitwę pod Stoczkiem, a pod Grochowem zatrzymali główne siły rosyjskie, uniemożliwiając im atak na Warszawę.
Decydujące starcie nastąpiło 26 maja pod Ostrołęką, gdzie Polacy ponieśli druzgocącą klęskę. To wydarzenie złamało morale powstańców i przesądziło o militarnej porażce. 6 września Rosjanie przypuścili szturm na Warszawę, a dwa dni później stolica skapitulowała.
Upadek powstania pociągnął za sobą surowe represje. Car Mikołaj I unieważnił konstytucję, zastępując ją statutem organicznym, który dawał mu pełnię władzy. Namiestnikiem Królestwa Polskiego został Iwan Paskiewicz. Zamknięto uniwersytety w Warszawie i Wilnie, rozwiązano Towarzystwo Przyjaciół Nauk, a Kościół podporządkowano władzom świeckim.
Czy wiesz? Międzynarodowa reakcja na powstanie była podzielona. Wielka Brytania zachowała neutralność, Prusy oferowały pomoc Rosji, natomiast Francja, Belgia i Szwajcaria wydały manifest popierający Polaków.
Tysiące powstańców zmuszono do emigracji, a polskich żołnierzy wcielono do armii rosyjskiej. W 1833 roku Rosja, Austria i Prusy zawarły porozumienie o współpracy wojskowej i policyjnej wymierzone przeciwko polskim dążeniom niepodległościowym.