Walka o polskość pod zaborami
Powstanie styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 roku. Było to jedno z największych zrywów niepodległościowych Polaków przeciwko Rosji. Rok później, 2 marca 1864 r., car Aleksander II wydał ukaz o uwłaszczeniu chłopów, dając im prawo własności do uprawianej ziemi.
W zaborach Polacy byli poddawani rusyfikacji (narzucanie kultury rosyjskiej) lub germanizacji (zmuszanie do przyjęcia kultury niemieckiej). Przykładem oporu był słynny protest dzieci we Wrześni w maju 1901 roku, gdy uczniowie sprzeciwili się modlitwie po niemiecku.
Polskie społeczeństwo podzieliło się na dwa główne obozy polityczne: białych i czerwonych. Biali (z Adamem Czartoryskim) dążyli do odbudowy monarchii w granicach przedrozbiorowych i stopniowych reform społecznych. Czerwoni (z Tadeuszem Krępowieckim) chcieli odbudować Polskę własnym wysiłkiem i natychmiast nadać chłopom ziemię bez odszkodowania dla szlachty.
Ciekawostka: Wiesz, dlaczego powstanie nazwano "styczniowym"? Powodem była branka - przymusowy pobór Polaków do armii rosyjskiej, którą władze carskie zarządziły właśnie w styczniu 1863 roku, co przyspieszyło wybuch powstania.
Ważne postacie tego okresu to Aleksander Wielopolski (naczelnik rządu Królestwa Polskiego), Romuald Traugutt (ostatni dyktator powstania styczniowego) oraz Otto von Bismarck (kanclerz Prus, prowadzący antypolską politykę).