Reformacja w Rzeczypospolitej
Idee Marcina Lutra szybko dotarły do Polski, zyskując zwolenników głównie w miastach Prus Królewskich, takich jak Gdańsk, Elbląg i Toruń. Wielu księży i zakonników porzuciło katolicyzm, zostając pastorami. W kościołach zamienionych na zbory usuwano obrazy i posągi świętych.
Sytuacja protestantów znacznie poprawiła się za panowania Zygmunta Augusta, który pozwolił na praktykowanie wyznań reformowanych. Krytyka nadużyć w Kościele głoszona przez Lutra trafiała do szlachty, choć dla niej bardziej atrakcyjny był kalwinizm, który nie podlegał władzy królewskiej.
Jan Łaski Młodszy, propagator reformacji, chciał wprowadzić język polski do liturgii, znieść celibat księży i uniezależnić Jagiellonów od papiestwa. Pojawił się też radykalny odłam reformacji - bracia polscy (arianie), którzy odrzucali wiarę w Trójcę Świętą. Ich główną siedzibą był Raków, gdzie założyli Akademię Rakowską.
Ciekawostka: Niektórzy arianie odmawiali służby wojskowej i głosili idee pacyfistyczne, co było bardzo nowatorskie w tamtych czasach. Zamiast szabli nosili drewniane miecze symbolizujące ich szlachecki status, ale odrzucające przemoc!