Powstanie Kościuszkowskie i upadek Rzeczypospolitej
Po klęsce w wojnie w obronie Konstytucji 3 maja i przejęciu władzy przez targowiczan, 23 stycznia 1793 roku Rosja i Prusy dokonały II rozbioru Polski. Rozbiór zatwierdził sejm w Grodnie w tym samym roku.
W odpowiedzi na II rozbiór wybuchło powstanie kościuszkowskie. Sygnał do walki dał generał Antoni Madaliński, a 24 marca 1794 roku Tadeusz Kościuszko ogłosił na rynku w Krakowie akt insurekcji i złożył przysięgę jako naczelnik powstania. Pierwszym sukcesem powstańców była bitwa pod Racławicami.
Kościuszko wydał Uniwersał Połaniecki (7 maja 1794 r.), próbując zaangażować w powstanie wszystkie grupy społeczne. Dokument przyznawał chłopom wolność osobistą, gwarantował nieusuwalność z ziemi i zmniejszał pańszczyznę. Niestety, szlachta nie chciała rezygnować ze swoich przywilejów.
Klęska powstania otworzyła drogę do III rozbioru. Po negocjacjach między zaborcami, 24 października 1795 roku został podpisany trzeci traktat rozbiorowy. W ten sposób Rzeczpospolita Obojga Narodów przestała istnieć jako państwo.
⚠️ Uwaga! III rozbiór poprzedzony był konfliktami między zaborcami - Rosja zdecydowała się ograniczyć roszczenia Prus na rzecz Austrii, co pokazuje skomplikowaną grę polityczną między mocarstwami.