Koncepcje Dmowskiego i Piłsudskiego

Sprawa polska w czasie I wojny światowej była kształtowana przez dwie główne koncepcje polityczne, reprezentowane przez Romana Dmowskiego i Józefa Piłsudskiego. Ich odmienne podejścia do kwestii odzyskania niepodległości wynikały z różnych środowisk politycznych i oceny sytuacji międzynarodowej.

Highlight: Józef Piłsudski wywodził się z partii socjalistycznej (lewica), podczas gdy Roman Dmowski był związany z endecją (ruchem nacjonalistycznym).

Piłsudski prezentował stanowisko proaustriackie, uważając Rosję za głównego wroga niepodległości Polski. Jego koncepcja zakładała walkę o niepodległość, nawet kosztem zjednoczenia wszystkich ziem polskich. Z kolei Dmowski reprezentował orientację prorosyjską, uznając germanizację za większe zagrożenie niż rusyfikację.

Vocabulary: Rusyfikacja - proces narzucania języka i kultury rosyjskiej na tereny okupowane przez Rosję.

Vocabulary: Germanizacja - proces narzucania języka i kultury niemieckiej na tereny okupowane przez Niemcy.

Różne wizje odbudowy Polski po odzyskaniu niepodległości były widoczne w planach obu polityków. Dmowski dążył do zjednoczenia wszystkich ziem polskich, nawet pod patronatem Rosji, podczas gdy Piłsudski priorytetowo traktował niepodległość, godząc się na pozostawienie zaboru pruskiego poza granicami odrodzonego państwa.

Example: Koncepcja inkorporacyjna Dmowskiego zakładała włączenie do Polski jak największej liczby ziem zamieszkanych przez Polaków, nawet kosztem konfliktów z sąsiadami.