Początki republiki rzymskiej

W 509 r. p.n.e. Rzym stał się republiką. Zgromadzenie ludowe straciło na znaczeniu i stało się jedynie instytucją ustrojową, nigdy nie osiągając takiego poziomu jak w Atenach. Na czele republiki stało dwóch konsulów wybieranych na roczną kadencję, zazwyczaj wywodzących się z bogatych rodzin arystokratycznych.

Społeczeństwo rzymskie podzieliło się na dwa stany: patrycjuszy i plebejuszy. Patrycjusze byli bogatymi posiadaczami ziemskimi z pełnymi prawami obywatelskimi, zasiadającymi w senacie. Plebejusze, początkowo pozbawieni praw politycznych, prowadzili długotrwałe walki o swoje prawa, co doprowadziło do utworzenia trybunatu ludowego.

Highlight: Ważnym osiągnięciem w walce o prawa plebejuszy było spisanie praw w formie XII tablic, co stanowiło podstawę rzymskiego systemu prawnego.

Armia rzymska opierała się na legionach, które dzieliły się na manipuły. Żołnierze byli podzieleni na trzy grupy: hastati (najmłodsi i najmniej doświadczeni), principes (doświadczeni żołnierze w sile wieku) oraz triarii (najbardziej doświadczeni weterani). Początkowo służba wojskowa była obowiązkiem obywatelskim, później stała się obowiązkiem dla mężczyzn w wieku 17-47 lat, z wyjątkiem najbiedniejszych, zwanych proletariuszami.

Państwo rzymskie w II-I w. p.n.e.

W okresie republiki rzymskiej najważniejszymi instytucjami były senat i urzędy państwowe. Nazwa "res publica" (rzecz publiczna) podkreślała, że Rzymem nie mogła rządzić jednostka, co było reakcją na niechęć do ostatniego króla, Tarkwiniusza Pysznego.

Najważniejsze urzędy w republice rzymskiej to:

1. Dyktator - powoływany w sytuacjach szczególnego zagrożenia na okres 6 miesięcy z nieograniczoną władzą.
2. Konsulat - najwyższy urząd, sprawowany przez dwóch konsulów wybieranych na rok.
3. Pretor - początkowo dwóch, później sześciu, odpowiedzialnych za utrzymanie porządku i zastępowanie konsulów.
4. Kwestor - urzędnik skarbowy, stanowisko to było pierwszym szczeblem w karierze politycznej.

Vocabulary: Najważniejsze urzędy w republice rzymskiej obejmowały konsulat, preturę, kwesturę oraz urząd dyktatora powoływanego w sytuacjach kryzysowych.

Senat, początkowo liczący 300, a później 600 członków, był wybierany przez cenzorów spośród byłych urzędników. Odgrywał kluczową rolę w kształtowaniu polityki państwa.