Powstanie krakowskie i rabacja galicyjska
W nocy z 21 na 22 lutego 1846 r. wybuchło powstanie krakowskie. Ogłoszony manifest zawierał postępowe idee: równość wszystkich obywateli wobec prawa, nadanie chłopom ziemi na własność oraz zniesienie pańszczyzny. To właśnie kwestia chłopska stanowiła jeden z kluczowych elementów rewolucyjnych zmian.
Przywódcą powstańców został Edward Dembowski, który zorganizował procesję zmierzającą do Galicji. Niestety, została ona szybko rozpędzona przez wojska austriackie, a Dembowski zginął od kul. To wydarzenie przyczyniło się do upadku powstania krakowskiego. W listopadzie 1846 r. Kraków został włączony do cesarstwa austriackiego.
Równocześnie w Galicji doszło do tzw. rabacji galicyjskiej - największych rozruchów chłopskich pod przywództwem Jakuba Szeli. Chłopi, niezadowoleni ze swojej sytuacji, wystąpili przeciwko szlachcie, często z tragicznymi skutkami.
💡 Ciekawostka: Władze austriackie celowo podsycały niechęć chłopów do szlachty, by osłabić polski ruch niepodległościowy. Obiecywały im poprawę sytuacji w zamian za tłumienie powstania.
Wiosna Ludów w Wielkopolsce
Rewolucja lutowa we Francji w 1848 r. rozbudziła nadzieje Polaków z zaboru pruskiego na uzyskanie większych praw. W Poznaniu utworzono Komitet Narodowy, który zażądał przywrócenia pełnej autonomii, a pod kierownictwem Ludwika Mierosławskiego rozpoczęto organizowanie polskiego wojska.
Początkowo władze pruskie zgodziły się na utworzenie polskich obozów wojskowych i spolszczenie administracji. Jednak szybko wycofały się z tych ustaleń, co doprowadziło w kwietniu 1848 r. do wybuchu powstania. Po około dwóch tygodniach walk powstanie upadło.