Przedmioty
Język polski
Biologia
Chemia
Geografia
Historia
Aparat ruchu
Układ wydalniczy
Komórka
Bakterie i wirusy. organizmy beztkankowe
Genetyka klasyczna
Badania przyrodnicze
Ekologia
Organizm człowieka jako funkcjonalna całość
Metabolizm
Genetyka molekularna
Układ pokarmowy
Proste zwierzęta bezkręgowe
Genetyka
Rozmnażanie i rozwój człowieka
Chemiczne podstawy życia
Pokaż wszystkie tematy
Układ okresowy pierwiastków chemicznych
Węglowodory
Efekty energetyczne i szybkość reakcji chemicznych
Reakcje chemiczne w roztworach wodnych
Pochodne węglowodorów
Stechiometria
Gazy i ich mieszaniny
Świat substancji
Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych
Kwasy
Sole
Wodorotlenki a zasady
Systematyka związków nieorganicznych
Roztwory
Reakcje utleniania-redukcji. elektrochemia
Pokaż wszystkie tematy
33
0
Malwina S
28.11.2025
Historia
Zestaw notatek do działu 4: Ziemie Polskie po Wiośnie Ludów wraz z zestawieniem pojęć, postaci i dat.
2252
•
28 lis 2025
•
Malwina S
@malwinas_mt0oa
Powstanie styczniowe to jeden z najważniejszych zrywów niepodległościowych w historii... Pokaż więcej
Sytuacja w trzech zaborach różniła się znacząco przed wybuchem powstania styczniowego. W zaborze pruskim gospodarka rozwijała się dzięki uwłaszczeniu chłopów, a Polacy podejmowali pracę organiczną dla dobra społeczeństwa. W zaborze rosyjskim nastąpiła tzw. odwilż sewastopolska, która złagodziła politykę wobec Królestwa Polskiego. Z kolei w zaborze austriackim Agenor Gołuchowski rozpoczął polonizację urzędów, a Lwów i Kraków rozwijały się kulturalnie.
W środowisku polskich działaczy powstały dwa główne stronnictwa. Czerwoni głosili radykalny program, byli zwolennikami zbrojnego powstania i zmian demokratycznych, w tym uwłaszczenia chłopów. Ich najważniejszym działaczem był Jarosław Dąbrowski. Z kolei Biali prezentowali program umiarkowany, opierali się na ziemianach i inteligencji, a powstanie uzależniali od wsparcia z zagranicy.
Sytuacja zaogniła się, gdy Aleksander Wielopolski, lojalny wobec cara, rozwiązał Towarzystwo Rolnicze w 1861 r., co doprowadziło do krwawo stłumionych manifestacji na placu Zamkowym. Narastające nastroje patriotyczne oraz branka (przymusowy pobór Polaków do armii rosyjskiej) w 1863 r. skłoniły Czerwonych do przyspieszenia wybuchu powstania.
💡 Ciekawostka: "Rewolucja moralna" polegała na rozbudzaniu uczuć patriotycznych głównie wokół Kościoła katolickiego, co jednoczyło Polaków mimo różnic społecznych i politycznych.
22 stycznia 1863 roku wybuchło powstanie w wyjątkowo niekorzystnych warunkach. Powstańcy byli słabo uzbrojeni i musieli stawić czoła 100-tysięcznej armii rosyjskiej. Pierwszym dyktatorem powstania został Ludwik Mierosławski. Mimo trudności, powstańcy stworzyli tajne państwo polskie z Rządem Narodowym w Warszawie, własną pocztą, dyplomacją i walutą.
Walki przybrały formę wojny partyzanckiej. Polacy odnosili sukcesy w małych potyczkach, ale nie zdobyli żadnych znaczących terytoriów. Po dołączeniu Białych, dyktatorem powstania został Marian Langiewicz, który jednak uciekł po tygodniu. Car odpowiedział na polski bunt egzekucjami, aresztowaniami i zsyłkami na Syberię. Ostatnim dyktatorem powstania został Romuald Traugutt.
Powstanie zaczęło słabnąć mimo wysiłków Traugutta. Decydujący cios zadał car Aleksander II, wydając 2 marca 1864 roku ukaz o uwłaszczeniu chłopów, co przekreśliło szanse na zdobycie ich poparcia. W kwietniu 1864 roku Traugutt został aresztowany i stracony. Powstanie bez przywódcy powoli gasło, choć najdłużej walczyły oddziały na Podlasiu.
💡 Warto zapamiętać: Powstańcy styczniowi prowadzili głównie walkę partyzancką, atakując z zaskoczenia i szybko się wycofując. Ta taktyka pozwoliła im przetrwać ponad rok mimo ogromnej przewagi rosyjskiej.
Upadek powstania przyniósł surowe represje. Tysiące Polaków wyemigrowało, wielu zostało zesłanych na Syberię i Kaukaz, gdzie skazywano ich na katorgę (ciężkie roboty). Władze rosyjskie skonfiskowały majątki powstańców, zlikwidowały odrębność Królestwa Polskiego, tworząc Kraj Przywiślański, i wprowadziły stan wojenny. Prześladowano również Kościół Katolicki.
Na ziemiach polskich nasiliła się rusyfikacja i germanizacja. W zaborze rosyjskim zamykano polskie instytucje kulturalne, usuwano język polski ze szkół i urzędów oraz fałszowano polską historię. W odpowiedzi rozwinął się pozytywizm warszawski oraz tajne nauczanie. W zaborze pruskim zmieniano język urzędowy na niemiecki, a także nazwiska i nazwy miast. Wprowadzono politykę Kulturkampfu, ograniczającą rolę Kościoła. Polacy reagowali strajkami w szkołach (jak ten we Wrześni w 1901 roku) i tworzeniem polskich instytucji kulturalnych.
Jedynie w zaborze austriackim sytuacja wyglądała lepiej. Galicja uzyskała dużą autonomię, powstał Sejm Krajowy i Rada Szkolna Krajowa, co znacząco wpłynęło na rozwój polskiego życia kulturalnego i politycznego. W tym okresie rozwinęła się także postawa trójlojalizmu - współpracy z zaborcami przy jednoczesnym zachowaniu polskiej tożsamości.
💡 Zapamiętaj: Po powstaniu styczniowym Polacy zmienili strategię walki o niepodległość - zamiast zbrojnych zrywów, skupili się na pracy organicznej, zachowaniu kultury i języka oraz budowaniu silnych podstaw ekonomicznych.
Rozwój gospodarczy na ziemiach polskich przebiegał nierównomiernie. W zaborze rosyjskim panowały najlepsze warunki dzięki zniesieniu granicy celnej z Rosją. Uwłaszczenie chłopów zapewniło dopływ siły roboczej, a główne ośrodki przemysłowe to Warszawa (produkcja maszyn) i Łódź (włókiennictwo). W zaborze pruskim władze sprzyjały Polakom w kwestiach gospodarczych - zakładali oni fabryki i inne instytucje, a uwłaszczenie chłopów przyczyniło się do rozwoju rolnictwa.
Najgorzej sytuacja wyglądała w zaborze austriackim. Zacofanie przemysłu i rozdrobnienie gospodarstw chłopskich po uwłaszczeniu doprowadziły do masowej emigracji zarobkowej. Wielu Polaków wyjeżdżało w poszukiwaniu lepszego życia, głównie do Ameryki.
W XIX wieku nastąpiły istotne przemiany społeczne. Szlachta straciła dominującą pozycję - najuboższa przeniosła się do miast, a średnia przekształciła się w ziemiaństwo. Chłopi bez ziemi zasilili szeregi nowej warstwy społecznej - robotników. Dawni mieszczanie przekształcili się w burżuazję (właścicieli fabryk, bankierów, kupców). Powstała też polska inteligencja - pisarze, artyści, nauczyciele, lekarze i prawnicy. Żydzi zaczęli asymilować się w polskim społeczeństwie.
💡 Ciekawostka: W drugiej połowie XIX wieku życie codzienne zmieniło się dzięki wynalazkom technicznym. Ignacy Łukasiewicz wynalazł lampę naftową do użytku domowego, ulice oświetlano lampami gazowymi, a w miastach pojawiły się tramwaje i kolej żelazna.
Polska kultura narodowa rozwijała się dynamicznie w XIX wieku pomimo trudnej sytuacji politycznej. Walka z germanizacją i rusyfikacją wzmocniła polską tożsamość narodową. Najlepsze warunki dla rozwoju nauki i kultury panowały w zaborze austriackim dzięki Autonomii Galicyjskiej – tam działały Uniwersytet Jagielloński w Krakowie i Uniwersytet we Lwowie.
Polski pozytywizm został zapoczątkowany przez warszawską inteligencję. Skupiał się na idei pracy organicznej i pracy u podstaw – praktycznych działaniach na rzecz społeczeństwa zamiast walki zbrojnej. Ważną rolę odegrali pisarze pozytywistyczni jak Eliza Orzeszkowa i Bolesław Prus, którzy w swoich utworach opisywali wydarzenia powstańcze i problemy społeczne.
Historia stała się ważnym elementem kształtowania świadomości narodowej. Henryk Sienkiewicz pisał powieści historyczne "ku pokrzepieniu serc", a Jan Matejko tworzył monumentalne obrazy przedstawiające ważne wydarzenia z dziejów Polski. W odpowiedzi na germanizację Maria Konopnicka napisała Rotę – pieśń patriotyczną, która stała się nieoficjalnym hymnem walki o polskość.
💡 Warto wiedzieć: Na przełomie XIX i XX wieku rozwinęła się kultura masowa dostępna dla szerokiego grona odbiorców. Powstało kino (udoskonalone przez Kazimierza Prószyńskiego), rozwinęło się harcerstwo (skauting) założone przez Andrzeja Małkowskiego, a dzięki Henrykowi Jordanowi pojawiły się pierwsze place zabaw dla dzieci (ogródki jordanowskie).
Aby zrozumieć sytuację na ziemiach polskich po Wiośnie Ludów, musisz poznać kilka kluczowych pojęć. Praca organiczna oznaczała wspólne działanie wszystkich Polaków dla dobra społeczeństwa, a była szczególnie ważna w zaborze pruskim. Odwilż posewastopolska to okres reform po wojnie krymskiej, który przyniósł złagodzenie polityki rosyjskiej.
Przed powstaniem styczniowym ukształtowały się dwa środowiska polityczne: Czerwoni – radykalni działacze nawołujący do reform i powstania, oraz Biali – umiarkowani zwolennicy dokładnych przygotowań i wsparcia z zagranicy. Branka – przymusowy pobór Polaków do armii rosyjskiej – stała się bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania.
Po upadku powstania nastąpiła rusyfikacja (narzucanie kultury i języka rosyjskiego) oraz germanizacja (narzucanie kultury i języka niemieckiego). Wielu powstańców trafiło na katorgę – ciężką pracę przy wyrębie lasów lub w kopalniach. W odpowiedzi na politykę zaborców rozwinął się pozytywizm warszawski promujący pracę organiczną oraz organizowano tajne komplety – nielegalne nauczanie w języku polskim.
💡 Ciekawe przykłady oporu: Polacy pomysłowo walczyli z polityką zaborców. Przykładem jest "wóz Drzymały" – symbol walki z nowelą osadniczą, która zakazywała Polakom stawiania domów bez zgody niemieckich władz. Michał Drzymała zamieszkał w wozie cyrkowym, który codziennie przestawiał o kilka centymetrów, omijając w ten sposób przepisy.
Okres po Wiośnie Ludów obfitował w wybitne postacie, które kształtowały polskie życie polityczne, społeczne i kulturalne. Jarosław Dąbrowski stał na czele Czerwonych, a Andrzej Zamoyski i Leopold Kronenberg przewodzili Białym. Gdy wybuchło powstanie styczniowe, funkcję dyktatora pełnili kolejno: Ludwik Mierosławski, Marian Langiewicz i Romuald Traugutt, który został stracony przez Rosjan.
Na polu gospodarczym wyróżnili się: Hipolit Cegielski, który otworzył w Poznaniu fabrykę maszyn rolniczych, oraz Ignacy Łukasiewicz – wynalazca lampy naftowej. W odpowiedzi na politykę zaborców Michał Drzymała prowadził słynny spór o "wóz Drzymały".
Polską kulturę tworzyli wybitni artyści: Henryk Sienkiewicz – autor powieści historycznych "ku pokrzepieniu serc", laureat Nagrody Nobla; Jan Matejko – malarz historyczny, twórca "Bitwy pod Grunwaldem"; Maria Konopnicka – poetka, autorka "Roty". Na przełomie XIX i XX wieku działali także twórcy młodopolscy: Stanisław Wyspiański, autor dramatu "Wesele", oraz Władysław Reymont.
💡 Warto zapamiętać: Józef Piłsudski, twórca Polskiej Partii Socjalistycznej, oraz Roman Dmowski, założyciel endecji, choć reprezentowali odmienne poglądy polityczne, obaj odegrali kluczową rolę w odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku.
Zrozumienie chronologii wydarzeń pomoże ci lepiej zapamiętać historię ziem polskich po Wiośnie Ludów. 22 stycznia 1863 roku wybuchło powstanie styczniowe, które wygasło w 1864 roku. W tym samym roku, dokładnie 2 marca 1864, car wydał ukaz o uwłaszczeniu chłopów, co miało osłabić poparcie dla powstania.
W kolejnych latach nasilała się germanizacja i rusyfikacja, ale Polacy nie poddawali się. W 1901 roku miał miejsce słynny strajk dzieci we Wrześni, które protestowały przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim. Na ziemiach polskich rozwijał się także przemysł i technika – w 1851 roku zniesiono granicę celną z Rosją, co przyspieszyło rozwój gospodarczy, a w 1910 roku odbył się pierwszy lot samolotem na ziemiach polskich.
Pod koniec XIX wieku powstawały polskie partie polityczne: w 1882 roku założono Wielki Proletariat, w 1892 roku – Polską Partię Socjalistyczną (PPS), a w 1895 roku – Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL). W 1905 roku wybuchła rewolucja robotnicza, która objęła również Królestwo Polskie.
💡 Ciekawe powiązanie: Daty te pokazują, jak po upadku powstania styczniowego Polacy zmienili strategię walki o niepodległość – zamiast zbrojnych zrywów rozwijali gospodarkę, kulturę i organizacje polityczne, co stworzyło podwaliny pod odzyskanie niepodległości w 1918 roku.
Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.
Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.
Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.
App Store
Google Play
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Malwina S
@malwinas_mt0oa
Powstanie styczniowe to jeden z najważniejszych zrywów niepodległościowych w historii Polski. Mimo przegranej, walki te wywarły ogromny wpływ na polską tożsamość narodową i dalsze losy ziem polskich pod zaborami. W poniższym materiale poznasz przyczyny, przebieg i skutki powstania oraz zmiany,... Pokaż więcej
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Sytuacja w trzech zaborach różniła się znacząco przed wybuchem powstania styczniowego. W zaborze pruskim gospodarka rozwijała się dzięki uwłaszczeniu chłopów, a Polacy podejmowali pracę organiczną dla dobra społeczeństwa. W zaborze rosyjskim nastąpiła tzw. odwilż sewastopolska, która złagodziła politykę wobec Królestwa Polskiego. Z kolei w zaborze austriackim Agenor Gołuchowski rozpoczął polonizację urzędów, a Lwów i Kraków rozwijały się kulturalnie.
W środowisku polskich działaczy powstały dwa główne stronnictwa. Czerwoni głosili radykalny program, byli zwolennikami zbrojnego powstania i zmian demokratycznych, w tym uwłaszczenia chłopów. Ich najważniejszym działaczem był Jarosław Dąbrowski. Z kolei Biali prezentowali program umiarkowany, opierali się na ziemianach i inteligencji, a powstanie uzależniali od wsparcia z zagranicy.
Sytuacja zaogniła się, gdy Aleksander Wielopolski, lojalny wobec cara, rozwiązał Towarzystwo Rolnicze w 1861 r., co doprowadziło do krwawo stłumionych manifestacji na placu Zamkowym. Narastające nastroje patriotyczne oraz branka (przymusowy pobór Polaków do armii rosyjskiej) w 1863 r. skłoniły Czerwonych do przyspieszenia wybuchu powstania.
💡 Ciekawostka: "Rewolucja moralna" polegała na rozbudzaniu uczuć patriotycznych głównie wokół Kościoła katolickiego, co jednoczyło Polaków mimo różnic społecznych i politycznych.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
22 stycznia 1863 roku wybuchło powstanie w wyjątkowo niekorzystnych warunkach. Powstańcy byli słabo uzbrojeni i musieli stawić czoła 100-tysięcznej armii rosyjskiej. Pierwszym dyktatorem powstania został Ludwik Mierosławski. Mimo trudności, powstańcy stworzyli tajne państwo polskie z Rządem Narodowym w Warszawie, własną pocztą, dyplomacją i walutą.
Walki przybrały formę wojny partyzanckiej. Polacy odnosili sukcesy w małych potyczkach, ale nie zdobyli żadnych znaczących terytoriów. Po dołączeniu Białych, dyktatorem powstania został Marian Langiewicz, który jednak uciekł po tygodniu. Car odpowiedział na polski bunt egzekucjami, aresztowaniami i zsyłkami na Syberię. Ostatnim dyktatorem powstania został Romuald Traugutt.
Powstanie zaczęło słabnąć mimo wysiłków Traugutta. Decydujący cios zadał car Aleksander II, wydając 2 marca 1864 roku ukaz o uwłaszczeniu chłopów, co przekreśliło szanse na zdobycie ich poparcia. W kwietniu 1864 roku Traugutt został aresztowany i stracony. Powstanie bez przywódcy powoli gasło, choć najdłużej walczyły oddziały na Podlasiu.
💡 Warto zapamiętać: Powstańcy styczniowi prowadzili głównie walkę partyzancką, atakując z zaskoczenia i szybko się wycofując. Ta taktyka pozwoliła im przetrwać ponad rok mimo ogromnej przewagi rosyjskiej.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Upadek powstania przyniósł surowe represje. Tysiące Polaków wyemigrowało, wielu zostało zesłanych na Syberię i Kaukaz, gdzie skazywano ich na katorgę (ciężkie roboty). Władze rosyjskie skonfiskowały majątki powstańców, zlikwidowały odrębność Królestwa Polskiego, tworząc Kraj Przywiślański, i wprowadziły stan wojenny. Prześladowano również Kościół Katolicki.
Na ziemiach polskich nasiliła się rusyfikacja i germanizacja. W zaborze rosyjskim zamykano polskie instytucje kulturalne, usuwano język polski ze szkół i urzędów oraz fałszowano polską historię. W odpowiedzi rozwinął się pozytywizm warszawski oraz tajne nauczanie. W zaborze pruskim zmieniano język urzędowy na niemiecki, a także nazwiska i nazwy miast. Wprowadzono politykę Kulturkampfu, ograniczającą rolę Kościoła. Polacy reagowali strajkami w szkołach (jak ten we Wrześni w 1901 roku) i tworzeniem polskich instytucji kulturalnych.
Jedynie w zaborze austriackim sytuacja wyglądała lepiej. Galicja uzyskała dużą autonomię, powstał Sejm Krajowy i Rada Szkolna Krajowa, co znacząco wpłynęło na rozwój polskiego życia kulturalnego i politycznego. W tym okresie rozwinęła się także postawa trójlojalizmu - współpracy z zaborcami przy jednoczesnym zachowaniu polskiej tożsamości.
💡 Zapamiętaj: Po powstaniu styczniowym Polacy zmienili strategię walki o niepodległość - zamiast zbrojnych zrywów, skupili się na pracy organicznej, zachowaniu kultury i języka oraz budowaniu silnych podstaw ekonomicznych.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Rozwój gospodarczy na ziemiach polskich przebiegał nierównomiernie. W zaborze rosyjskim panowały najlepsze warunki dzięki zniesieniu granicy celnej z Rosją. Uwłaszczenie chłopów zapewniło dopływ siły roboczej, a główne ośrodki przemysłowe to Warszawa (produkcja maszyn) i Łódź (włókiennictwo). W zaborze pruskim władze sprzyjały Polakom w kwestiach gospodarczych - zakładali oni fabryki i inne instytucje, a uwłaszczenie chłopów przyczyniło się do rozwoju rolnictwa.
Najgorzej sytuacja wyglądała w zaborze austriackim. Zacofanie przemysłu i rozdrobnienie gospodarstw chłopskich po uwłaszczeniu doprowadziły do masowej emigracji zarobkowej. Wielu Polaków wyjeżdżało w poszukiwaniu lepszego życia, głównie do Ameryki.
W XIX wieku nastąpiły istotne przemiany społeczne. Szlachta straciła dominującą pozycję - najuboższa przeniosła się do miast, a średnia przekształciła się w ziemiaństwo. Chłopi bez ziemi zasilili szeregi nowej warstwy społecznej - robotników. Dawni mieszczanie przekształcili się w burżuazję (właścicieli fabryk, bankierów, kupców). Powstała też polska inteligencja - pisarze, artyści, nauczyciele, lekarze i prawnicy. Żydzi zaczęli asymilować się w polskim społeczeństwie.
💡 Ciekawostka: W drugiej połowie XIX wieku życie codzienne zmieniło się dzięki wynalazkom technicznym. Ignacy Łukasiewicz wynalazł lampę naftową do użytku domowego, ulice oświetlano lampami gazowymi, a w miastach pojawiły się tramwaje i kolej żelazna.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Polska kultura narodowa rozwijała się dynamicznie w XIX wieku pomimo trudnej sytuacji politycznej. Walka z germanizacją i rusyfikacją wzmocniła polską tożsamość narodową. Najlepsze warunki dla rozwoju nauki i kultury panowały w zaborze austriackim dzięki Autonomii Galicyjskiej – tam działały Uniwersytet Jagielloński w Krakowie i Uniwersytet we Lwowie.
Polski pozytywizm został zapoczątkowany przez warszawską inteligencję. Skupiał się na idei pracy organicznej i pracy u podstaw – praktycznych działaniach na rzecz społeczeństwa zamiast walki zbrojnej. Ważną rolę odegrali pisarze pozytywistyczni jak Eliza Orzeszkowa i Bolesław Prus, którzy w swoich utworach opisywali wydarzenia powstańcze i problemy społeczne.
Historia stała się ważnym elementem kształtowania świadomości narodowej. Henryk Sienkiewicz pisał powieści historyczne "ku pokrzepieniu serc", a Jan Matejko tworzył monumentalne obrazy przedstawiające ważne wydarzenia z dziejów Polski. W odpowiedzi na germanizację Maria Konopnicka napisała Rotę – pieśń patriotyczną, która stała się nieoficjalnym hymnem walki o polskość.
💡 Warto wiedzieć: Na przełomie XIX i XX wieku rozwinęła się kultura masowa dostępna dla szerokiego grona odbiorców. Powstało kino (udoskonalone przez Kazimierza Prószyńskiego), rozwinęło się harcerstwo (skauting) założone przez Andrzeja Małkowskiego, a dzięki Henrykowi Jordanowi pojawiły się pierwsze place zabaw dla dzieci (ogródki jordanowskie).
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Aby zrozumieć sytuację na ziemiach polskich po Wiośnie Ludów, musisz poznać kilka kluczowych pojęć. Praca organiczna oznaczała wspólne działanie wszystkich Polaków dla dobra społeczeństwa, a była szczególnie ważna w zaborze pruskim. Odwilż posewastopolska to okres reform po wojnie krymskiej, który przyniósł złagodzenie polityki rosyjskiej.
Przed powstaniem styczniowym ukształtowały się dwa środowiska polityczne: Czerwoni – radykalni działacze nawołujący do reform i powstania, oraz Biali – umiarkowani zwolennicy dokładnych przygotowań i wsparcia z zagranicy. Branka – przymusowy pobór Polaków do armii rosyjskiej – stała się bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania.
Po upadku powstania nastąpiła rusyfikacja (narzucanie kultury i języka rosyjskiego) oraz germanizacja (narzucanie kultury i języka niemieckiego). Wielu powstańców trafiło na katorgę – ciężką pracę przy wyrębie lasów lub w kopalniach. W odpowiedzi na politykę zaborców rozwinął się pozytywizm warszawski promujący pracę organiczną oraz organizowano tajne komplety – nielegalne nauczanie w języku polskim.
💡 Ciekawe przykłady oporu: Polacy pomysłowo walczyli z polityką zaborców. Przykładem jest "wóz Drzymały" – symbol walki z nowelą osadniczą, która zakazywała Polakom stawiania domów bez zgody niemieckich władz. Michał Drzymała zamieszkał w wozie cyrkowym, który codziennie przestawiał o kilka centymetrów, omijając w ten sposób przepisy.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Okres po Wiośnie Ludów obfitował w wybitne postacie, które kształtowały polskie życie polityczne, społeczne i kulturalne. Jarosław Dąbrowski stał na czele Czerwonych, a Andrzej Zamoyski i Leopold Kronenberg przewodzili Białym. Gdy wybuchło powstanie styczniowe, funkcję dyktatora pełnili kolejno: Ludwik Mierosławski, Marian Langiewicz i Romuald Traugutt, który został stracony przez Rosjan.
Na polu gospodarczym wyróżnili się: Hipolit Cegielski, który otworzył w Poznaniu fabrykę maszyn rolniczych, oraz Ignacy Łukasiewicz – wynalazca lampy naftowej. W odpowiedzi na politykę zaborców Michał Drzymała prowadził słynny spór o "wóz Drzymały".
Polską kulturę tworzyli wybitni artyści: Henryk Sienkiewicz – autor powieści historycznych "ku pokrzepieniu serc", laureat Nagrody Nobla; Jan Matejko – malarz historyczny, twórca "Bitwy pod Grunwaldem"; Maria Konopnicka – poetka, autorka "Roty". Na przełomie XIX i XX wieku działali także twórcy młodopolscy: Stanisław Wyspiański, autor dramatu "Wesele", oraz Władysław Reymont.
💡 Warto zapamiętać: Józef Piłsudski, twórca Polskiej Partii Socjalistycznej, oraz Roman Dmowski, założyciel endecji, choć reprezentowali odmienne poglądy polityczne, obaj odegrali kluczową rolę w odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Zrozumienie chronologii wydarzeń pomoże ci lepiej zapamiętać historię ziem polskich po Wiośnie Ludów. 22 stycznia 1863 roku wybuchło powstanie styczniowe, które wygasło w 1864 roku. W tym samym roku, dokładnie 2 marca 1864, car wydał ukaz o uwłaszczeniu chłopów, co miało osłabić poparcie dla powstania.
W kolejnych latach nasilała się germanizacja i rusyfikacja, ale Polacy nie poddawali się. W 1901 roku miał miejsce słynny strajk dzieci we Wrześni, które protestowały przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim. Na ziemiach polskich rozwijał się także przemysł i technika – w 1851 roku zniesiono granicę celną z Rosją, co przyspieszyło rozwój gospodarczy, a w 1910 roku odbył się pierwszy lot samolotem na ziemiach polskich.
Pod koniec XIX wieku powstawały polskie partie polityczne: w 1882 roku założono Wielki Proletariat, w 1892 roku – Polską Partię Socjalistyczną (PPS), a w 1895 roku – Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL). W 1905 roku wybuchła rewolucja robotnicza, która objęła również Królestwo Polskie.
💡 Ciekawe powiązanie: Daty te pokazują, jak po upadku powstania styczniowego Polacy zmienili strategię walki o niepodległość – zamiast zbrojnych zrywów rozwijali gospodarkę, kulturę i organizacje polityczne, co stworzyło podwaliny pod odzyskanie niepodległości w 1918 roku.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.
Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.
Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.
33
Inteligentne Narzędzia NOWE
Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju
Zanurz się w kluczowe zmiany epoki neolitycznej, odkrywając przejście od koczowniczego trybu życia do osiadłego, rozwój rolnictwa, hodowli zwierząt oraz powstanie pierwszych cywilizacji. Dowiedz się o znaczeniu narzędzi, religii i kultury w życiu ludzi pierwotnych. Typ: Podsumowanie.
HistoriaZanurz się w fascynujący świat prehistorii, odkrywając ewolucję pierwszych ludzi od australopitek do Homo sapiens oraz kluczowe wydarzenia rewolucji neolitycznej. Dowiedz się, jak te zmiany wpłynęły na rozwój pierwszych cywilizacji. Typ: podsumowanie.
HistoriaZgłębiaj kluczowe wydarzenia i postacie związane z Powstaniem Styczniowym 1863 roku. Dowiedz się o przyczynach, skutkach oraz reformach, takich jak uwłaszczenie chłopów i rusyfikacja. Materiał zawiera analizy działań liderów, w tym Aleksandra Wielopolskiego i Romualda Traugutta, oraz omówienie ideologii 'czerwonych' i 'białych'.
HistoriaAnaliza przyczyn i skutków Powstania Styczniowego (1863-1864), w tym rola branki, manifestacji patriotycznych oraz podział na Białych i Czerwonych. Zawiera kluczowe informacje o wydarzeniach, które doprowadziły do wybuchu powstania oraz jego reperkusjach. Typ: podsumowanie.
HistoriaNotatka z rozdziału 4 z klasy 7 z histori
HistoriaOdkryj kluczowe aspekty pierwszych cywilizacji Mezopotamii i Babilonu. Dowiedz się o rozwoju rolnictwa, budowie kanałów irygacyjnych, organizacji miast oraz znaczeniu prawa Hammurabiego. Zrozumienie politeizmu, astrologii i wynalezienia pisma klinowego w kontekście kultury i nauki starożytnego Bliskiego Wschodu. Typ: podsumowanie.
HistoriaApp Store
Google Play
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
