Narodziny i podstawy ZSRS
ZSRS oficjalnie utworzono 30 grudnia 1922 roku w Moskwie. Początkowo składał się z Rosji, Białorusi i Ukrainy, stając się najbardziej scentralizowanym państwem świata. Władze sowieckie izolowały swoje terytorium od świata zewnętrznego, otaczając granice drutem kolczastym i pasami zaoranej ziemi, by nikt nie mógł uciec.
Gospodarka ZSRS opierała się początkowo na komunizmie wojennym, który oznaczał upaństwowienie przemysłu, handlu i transportu. Wprowadzono przymusowe dostawy żywności ze wsi do miast, co doprowadziło do śmierci głodowej około 5 milionów ludzi. Bunty chłopów tłumiono krwawo, a najpoważniejszy bunt marynarzy zakończył się egzekucjami lub zesłaniem buntowników na Syberię.
W odpowiedzi na kryzys Lenin wprowadził Nową Politykę Ekonomiczną (NEP), która złagodziła niektóre aspekty komunizmu. Zniesiono obowiązkowe dostawy żywności, pozwolono chłopom sprzedawać nadwyżki i dopuszczono drobną prywatną działalność gospodarczą. Jednak głównym celem pozostała industrializacja kraju.
💡 Ciekawostka: Mimo wprowadzenia NEP-u, swobody ekonomiczne były bardzo ograniczone, a cała gospodarka wciąż pozostawała pod kontrolą władz komunistycznych - był to tylko taktyczny krok, by uspokoić społeczeństwo.
Po śmierci Lenina w 1924 roku o władzę rywalizowało kilku bolszewików, ale to Józef Stalin, jako sekretarz generalny partii, stopniowo wyeliminował wszystkich przeciwników. Najbardziej niebezpiecznego rywala, Lwa Trockiego, najpierw zesłał, później zmusił do emigracji, by ostatecznie zlecić jego zabójstwo w Meksyku. Rządy Stalina opierały się na terrorze i pełnej kontroli społeczeństwa przez tajną policję (OGPU, później NKWD).