Przemiany ustrojowe w Polsce po 1989 roku
Transformacja ustrojowa to proces wprowadzania nowego ustroju politycznego, który w przypadku Polski oznaczał demokratyzację. Wszystko zaczęło się od obrad Okrągłego Stołu luty−kwiecienˊ1989, które otworzyły drogę do częściowo wolnych wyborów czerwcowych.
Kolejne kluczowe wydarzenia to powołanie Tadeusza Mazowieckiego na premiera (sierpień 1989), likwidacja Konstytucji PRL (grudzień 1989), pierwsze powszechne wybory prezydenckie (1990), pierwsze w pełni wolne wybory parlamentarne (1991) i uchwalenie nowej Konstytucji RP (1997). W gospodarce przełomem był Plan Balcerowicza, który od 1990 roku przekształcał system centralnie planowany w gospodarkę rynkową.
Demokratyczne państwo prawa to ustrój, w którym władza pochodzi od obywateli i jest sprawowana przez osoby wybrane w wolnych wyborach. Konstytucja RP opiera się na kluczowych zasadach: suwerenności narodu, podziale władzy, pluralizmie politycznym, równości wobec prawa, legalizmie oraz prawach i wolnościach obywatelskich.
Warto zapamiętać! Demokracja występuje w różnych formach: większościowa (rządy nieograniczonej woli większości), konstytucyjna (wola większości ograniczona konstytucją), pośrednia (decyzje podejmują wybrani przedstawiciele) oraz bezpośrednia (decyzje podejmują obywatele np. w referendach).
Zmiany, które zaszły po 1989 roku, całkowicie przekształciły Polskę, dając nam wolność polityczną i gospodarczą. Chociaż proces transformacji był trudny i wymagał wielu wyrzeczeń, położył fundamenty pod dzisiejszy kształt naszego państwa.