Antygona - podstawowe informacje
„Antygona" to tragedia antyczna napisana przez Sofoklesa. Akcja utworu rozgrywa się w ciągu jednego dnia przed pałacem królewskim w Tebach. Główny konflikt dramatu rozgrywa się między Antygoną a Kreonem - nowym władcą Teb.
Po bratobójczej walce synów Edypa (Eteoklesa i Polinejkesa), Kreon obejmuje tron i zakazuje pochówku Polinejkesa, uznając go za zdrajcę. Antygona, kierując się prawem boskim, postanawia jednak pochować brata. Za złamanie zakazu zostaje schwytana i skazana na śmierć, mimo próśb Hajmona - jej narzeczonego i syna Kreona.
Warto zapamiętać! Kluczowy cytat z dramatu: „Nie zrodziłam się, by nienawidzić, lecz by miłość dzielić" - słowa Antygony doskonale oddają jej motywację i system wartości.
W dramacie występuje typowy dla tragedii antycznej konflikt tragiczny - Antygona musi wybierać między prawem boskim (pochować brata) a prawem ludzkim (zakaz Kreona). Każdy wybór prowadzi do tragedii. Finał jest dramatyczny - Antygona popełnia samobójstwo, co prowadzi do samobójczej śmierci Hajmona i jego matki Eurydyki, zostawiając Kreona samego z cierpieniem i świadomością własnych błędów.
Racje bohaterów i główne motywy
Kreon kieruje się dobrem państwa, stawiając je ponad jednostkę. Uważa, że władca musi być konsekwentny, by nie stracić autorytetu, a zdrajcy (jak Polinejkes) nie zasługują na szacunek. Jego słynne słowa: „Nie ma gorszej choroby niż nieposłuszeństwo" pokazują jego podejście do rządzenia.
Antygona z kolei kieruje się obowiązkiem wobec rodziny i bogów. Wierzy, że prawo boskie stoi wyżej niż ludzkie, a każdy człowiek zasługuje na godny pochówek. Jej bunt przeciwko Kreonowi wynika z miłości do brata i wewnętrznego poczucia sprawiedliwości.
W dramacie pojawiają się liczne motywy: fatum i przeznaczenia (los człowieka jest z góry przesądzony), buntu (Antygona przeciwko Kreonowi), heroizmu i poświęcenia (decyzja Antygony oznacza śmierć, ale nie cofa się), władzy i odpowiedzialności (konsekwencje decyzji Kreona) oraz miłości w różnych wymiarach - siostrzanej, romantycznej i matczynej.
Motyw winy i kary domyka tragiczną historię - Kreon ponosi karę za swoją pychę tracąc całą rodzinę, a jego słowa: „Nieszczęsny, wszystkiego się nauczyłem" pokazują spóźniony moment zrozumienia własnych błędów.