Starożytna Grecja i Rzym: Fundament naszej kultury
Literatura antyczna stworzyła wzorce, które naśladujemy do dziś. W epice królowały eposy, jak "Iliada" i "Odyseja" Homera czy "Eneida" Wergiliusza. Liryka przejawiała się w formach pieśni, trenów i ód (pamiętasz Horacego i jego "Do Mecenasa"?). Dramat antyczny dał nam tragedie Sofoklesa (jak "Antygona" czy "Król Edyp") oraz komedie Arystofanesa.
Antyczna tragedia opierała się na zasadzie trzech jedności: miejsca, czasu i akcji. Zawierała elementy, które do dziś analizujemy: ironię tragiczną, katharsis, tragizm, winę tragiczną i fatum. Grecy wierzyli w przeznaczenie (wyrocznie) i celebrowali życie poprzez obrzędy (np. Wielkie Dionizje).
Starożytni pozostawili nam bogactwo mitów - od kosmogonicznych (o powstaniu świata) po genealogiczne (historie rodów). Mity pokazują uniwersalne postawy: Odyseusz jako homo viator (człowiek w podróży), Prometeusz jako symbol poświęcenia, a Arkadia jako kraina szczęśliwości.
Ciekawostka dla ucznia: Czy wiesz, że antyczne ideały piękna nadal wpływają na współczesną architekturę? Spójrz na budynki rządowe w wielu krajach - zobaczysz tam kolumny w stylach doryckim, jońskim lub korynckim!
W filozofii antycznej rozwinęło się wiele kierunków: od stoicyzmu Zenona z Kition, przez epikureizm, po cynizm Diogenesa. Tales z Miletu, Heraklit i Demokryt zajmowali się filozofią przyrody. W polityce narodziła się demokracja ateńska pod przewodnictwem Peryklesa, a podstawową jednostką była polis miasto−panˊstwo.
Sztuka antyczna dążyła do klasycznego kanonu piękna: harmonii, proporcji i umiaru. Grecy dali nam malarstwo wazowe styleczarno−iczerwonofigurowy, rzeźbę mistrzów takich jak Myron czy Fidiasz, oraz architekturę z charakterystycznymi porządkami. Ideałem człowieka była kalokagathia - połączenie piękna ciała z dobrem duszy.