Narodziny i cechy baroku
Barok powstał w czasie kryzysu religijnego oraz przemian w nauce i filozofii. Wynalezienie teleskopów i mikroskopów poszerzyło ludzkie poznanie, a racjonalizm z Kartezjuszem na czele nadał rozumowi główną rolę w odkrywaniu świata.
Ludzi baroku dręczyły niepokoje i dylematy związane z niezrozumieniem rzeczywistości. Człowiek odkrył w sobie rozdwojenie i namiętności, których nie mógł kontrolować. W literaturze przewijał się lęk przed śmiercią i tym, co nieznane.
Styl barokowy charakteryzował się niepokojem, chaosem i skomplikowanymi formami. W sztuce dominował ruch i dynamika, a twórcy chcieli olśniewać bogactwem form i ozdób. Podobnie było w języku - zamiast prostoty pojawiła się ozdobność i zawiłość.
Ciekawostka! Nazwa "barok" pochodzi od portugalskiego określenia perły o nieregularnych kształtach, co świetnie oddaje charakter tej epoki pełnej kontrastów i nietypowych form.
Twórcy baroku i ich dzieła
Mikołaj Sęp Szarzyński w swoich wierszach zamienił statyczny świat renesansu w obraz pełen dynamiki. Pokazywał człowieka zanurzonego w chaosie, żyjącego w grzechu i niezdolnego do wyboru między dobrem a złem. Jedyną ostoją w tym szalonym świecie był dla niego Bóg.
Dramat szekspirowski, zwany też elżbietańskim, zrezygnował z zasady trzech jedności. Łączył elementy tragiczne z komicznymi i wykorzystywał fantastykę: duchy, zjawy i czarownice. Według Szekspira teatr miał być "zwierciadłem i streszczoną kroniką czasów".
Postać Hamleta stała się symbolem człowieka pełnego wątpliwości, które paraliżują jego wolę działania. Ten prawy i szlachetny bohater nie umiał pogodzić się z otaczającym złem, ale jednocześnie bał się użyć przemocy. Jego słynne pytanie "być albo nie być" pokazuje rozterki typowe dla epoki baroku.