Obyczaj i tradycja w życiu społeczności wiejskiej
W "Chłopach" życie społeczności wiejskiej jest ściśle podporządkowane rytmom natury i tradycji. Czas płynie tu cyklicznie, a nie linearnie - każda pora roku przynosi określone prace, święta i obrzędy, które nadają życiu wymiar sakralny.
Centralnym elementem życia społecznego była niedzielna msza święta, podczas której wszyscy mieszkańcy wsi gromadzili się w kościele. Religijność łącząca elementy katolickie i pogańskie ("Pacierz pomaga, ale i zamawianie nie zaszkodzi") stanowiła fundament wspólnoty. W tomie "Jesień" poznajemy obrzędy związane z Zaduszkami i Wszystkich Świętych.
Szczególnie bogato Reymont przedstawił obyczaje weselne - od swatów, przez zaręczyny, po sam ślub i wesele z takimi tradycyjnymi elementami jak: pierwszy taniec, oczepiny czy przenosiny panny młodej do domu męża. Wszystkie te rytuały miały ściśle określony porządek i znaczenie.
Pamiętaj! Tradycja i obyczaj były mechanizmami integrującymi społeczność wiejską, ale jednocześnie bezwzględnymi wobec jednostek nieprzestrzegających norm - osoby takie jak Jagna były wykluczane ze wspólnoty, czasem w brutalny sposób.
Wieś była też mocno rozwarstwiona - bogaci gospodarze jak Boryna żyli inaczej niż komornicy, którzy utrzymywali się z pracy najemnej. Mimo to, wspólne tradycje pomagały kształtować poczucie wspólnoty wszystkim mieszkańcom Lipiec.