Przebieg dramatu i jego przesłanie
W domu Księdza pojawia się Gustaw - duch zmarłego kochanka, który opowiada swoją bolesną historię. Jako młodzieniec kochał kobietę, która mimo odwzajemnionego uczucia została zmuszona do małżeństwa z bogatszym mężczyzną. To złamało Gustawowi serce i doprowadziło go do samobójstwa.
Podczas rozmowy Gustaw wyraża typowe dla romantyzmu przekonania - idealizuje miłość jako najwyższą wartość, jednocześnie oskarżając społeczne konwenanse o swoje cierpienie. Ujawnia swoją duchową naturę, przebijając się sztyletem, co symbolizuje popełnione wcześniej samobójstwo.
Dramat kończy się zniknięciem Gustawa o godzinie dwunastej i pozostawieniem ważnej przestrogi "Bo słuchajcie i zważcie u siebie, że według Bożego rozkazu Kto za życia choć raz był w niebie, ten po śmierci nie trafi od razu". Te słowa podkreślają romantyczny motyw cierpienia z miłości jako nieuniknionej konsekwencji prawdziwego, głębokiego uczucia.
💡 Pamiętaj, że "Dziady cz. 4" to utwór o konflikcie między miłością romantyczną a rzeczywistością społeczną - te przeciwstawne siły stanowią główny temat dramatu!