Alternatywny zapis:

1832 r., po upadku powstania listopadowego. Miała być próbą rehabilitacji pisarza za to, że nie wziął w nim udziału. Adam Mickiewicz działał w Towarzystwie Filomatów i Filaretów od lipca 1823 r. zaczęły się aresztowania Filomatów i Filaretów Mickiewicza aresztowana 24 października 1823 r. przebywał w więzieniu dziady drezdeńskie GENEZA BOHATEROWIE { Konrad - zbuntowany, romantyczny bohater, który przeszedł duchową przemianę. W Prologu dokonuje się transformacja bohatera (Gustaw → Konrad). Więzień pisząc na murze po łac. - umarł Gustaw, narodził się Konrad, zaznacza przemianę z kochanka owładniętego wielką namiętnością do kobiety w kochanka ojczyzny, patriotę głęboko przeżywającego tragiczny los własnego kraju. Ksiądz Piotr - zakonnik, bernardyn, który odprawił egzorcyzmy nad Gustawem-Konradem. Doznał szczególnego widzenia, w którym ujrzał szczególną, mesjanistyczną rolę Polski w świecie (sc. V). Jest pokorny, oddany Bogu, zawsze opowiada się po stronie dobra i sprawiedliwości. Senator Nowosilcow - postać historyczna, pełnomocnik cara. Jest okrutny, niemoralny, bezwzględny, żąda władzy. Zależało mu na zdobyciu przychylności cara. Cynicznie wykorzystywał swoją funkcje w państwie. Skłonny do rozpusty i pijaństwa. Kreuje się na człowieka kultury. Nie ma zamiaru spłacić swoich długów. O głównym bohaterze mówimy, że jest on bohaterem romantycznym. Świadczą o tym np. takie cechy: - wybitność, indywidualizm - samotność - jednostkowy bunt przeciw otaczającemu go porządkowi świata - zdolność do wystąpienia nawet przeciw Bogu - zdolność do poświęcenia się za ludzi (Konrad jest Prometeuszem pragnącym zbawić naród nawet za cenę własnego potępienia) DZIADY JAKO DRAMAT ROMANTYCZNY Cechy dramatu romantycznego: brak jedności miejsca, czasu i akcji → różne miejsca wydarzeń (Rosja, Wilno, Warszawa, Lwów); akcja trwa o wiele dłużej niż dobę (1 lis 1823 - 6 lis 1824); akcja nie jest rozumiana jako ciąg przyczyn i skutków - kilka wątków otwarta kompozycja → losy bohaterów nie są zakończone, nie znamy dalszych losów Konrada fragmentaryczność akcji → kolejne sceny nie wynikają bezpośrednio z poprzednich; na akcję dramatu składają się różne epizody synkretyzm rodzajowy i gatunkowy → polegający na współistnieniu w utworze elementów charakterystycznych dla różnych rodzajów (s. rodzajowy) i różnych gatunków (s. gatunkowy) literackich epika - sc. I (opowiadanie J. Sobolewskiego), sc. VII (opowiadanie Adolfa o Cichowskim), Ustęp liryka - sc. II (monolog Konrada) dramat - podział na sceny, dialogi bohaterów brak związku przyczynowo-skutkowego między scenami → następujące po sobie sceny są zupełnie inne, dotyczą czegoś innego ludowość - odwoływanie się do ludowego folkloru i wierzeń; obrzędy → obrzęd dziadów konwencja realistyczno-fantastyczna → sceny realistyczne i fantastyczne kreacja bohatera romantycznego → zerwanie z zasadą decorum (stosowności) → brak stylistycznej jedności, Mickiewicz miesza style obecność scen zbiorowych → scena więzienna, Salon Warszawski, Pan Senator. Bal asceniczność dramatu → utwór przeznaczony do czytania, nie na scenę Prolog Scena I Scena V Mesjanizm to pogląd religijno-społeczny, głoszący wiarę w nadejście Mesjasza, który przywróci narodom wolność i zbawi ludzkość. MESJANIZM W DZIADACH • Nawiązanie do idei mesjanizmu w III cz. Dziadów pojawia się niejednokrotnie. Po raz pierwszy już w Przedmowie, w której Mickiewicz pisząc o martyrologii (męczeństwie) narodu polskiego, przyrównuje najnowsze dzieje Polski do prześladowania przez Heroda Chrystusa i do biblijnej rzezi niewiniątek. W sc. I również można odnaleźć elementy mesjanizmu, np. w opowiadaniu Jana Sobolewskiego o Wasilewskim, który został w czasie śledztwa tak skatowany, że nie mógł wejść o własnych siłach do kibitki, mającej go zawieźć na Syberię. Kiedy rosyjski żołnierz go niósł, Wasilewski rozłożył szeroko ramiona i wyprężył ciało, przypominając obserwującym tę scenę ludziom krzyż, na którym umarł Chrystus. • Mesjanizm w Dziadach ukazany jest w scenie V - Widzenie ks. Piotra. Bóg zsyła na bernardyna wizję, w której Polska zostaje przedstawiona jako Chrystus narodów. Pojawia się także postać przyszłego przywódcy Polaków; ma nim zostać charakterystyczny mąż, ukryty pod imieniem ,,czterdzieści i cztery". Prometeizm: Scena II NA CZYM POLEGA PROMETEIZM KONRADA? Prometeizm to dobrowolne skazanie się na cierpienie, a często nawet na utratę życia w imię dobra ludzkości. Termin ten pochodzi od imienia greckiego tytana Prometeusza, który wykradł bogom ogień, by zanieść go ludziom. Za postępek swój Prometeusz został surowo ukarany - Zeus przykuł go do skał Kaukazu, a sęp, według innej wersji mitu - orzeł, co dzień wyszarpywał mu wątrobę. Podobnie postępuje Konrad. Jako poeta romantyczny czuje się bardzo silny, jego kreacyjna moc stawia go na równi z potęgą Boga. Konrad wierzy, że buntując się przeciwko prawom stwórcy zdoła uszczęśliwić ludzi, a narodowi polskiemu przywrócić wolność, nawet za cenę własnego życia. Nazywając siebie ,,Milijonem", który cierpi za miliony, domaga się od Boga rządu dusz, czyli takiej władzy nad ludźmi, jaką w istocie posiada tylko sam Bóg. Konrad tak jak Prometeusz bierze na siebie odpowiedzialność za losy świata. Oskarżając Boga o brak miłości do ludzi, sam siebie stawia na miejscu tego, który gotów jest na poświęcenie w imię ludzkości. Postawa Konrada jest wyrazem buntu, niezgody na zastaną rzeczywistość. Konrad wyzywa Boga na pojedynek słowny, w swojej woli walki posuwa się nawet do groźby bluźnierstwa. Pada jednak, pada zemdlony, a słowa oskarżenia dopowiada sam diabeł. Postawę Konrada można porównać do mitycznego Prometeusza, który z miłości do ludzi ukradł bogom ogień. To będzie świetny kontekst! Ale Prometeusz został srogo ukarany – Zeus kazał przykuć go do skały, a sęp wyszarpywał mu codziennie odrastającą wątrobę. Konrad natomiast przegrywa pojedynek z Bogiem, ale nie będzie potępiony. Dlaczego? Uchroniła go przed tym: miłość do ojczyzny (,,on kochał naród, on kochał wiele, on kochał wielu") okazana na początku pokora („lecz on szanował imię Najświętszej Twojej Rodzicielki"), modlitwa Ewy, egzorcyzmy księdza Piotra. Martyrologia: Przedmowa Dedykacja Scena I Scena VII ● Martyrologia = męczeństwo, ukazywanie cierpienia Do martyrologii nawiązuje już sam autor w Przedmowie, porównując tam prześladowania młodzieży wileńskiej do biblijnej rzezi niewiniątek, kiedy to Herod pragnął zgładzić Chrystusa. ● MARTYROLOGIA NARODU • Kolejnym świadectwem męczeństwa Polaków jest Dedykacja, będąca hołdem złożonym zmarłym przyjaciołom Mickiewicza. Scena I (więzienna) ukazuje martyrologię Polaków (opowieść Jana Sobolewskiego o Janczewskim, który mimo cierpienia i bólu zachował się dumnie i z honorem; traktowanie więźniów) POLSKIEGO Scena VII (historia Cichowskiego, który był torturowany w więzieniu, podawano mu do jedzenia słone śledzie, nasyłano strachy, ciągle go przesłuchiwano i próbowano mu wpoić winę; kiedy Cichowski wychodzi wpadł w obłęd, nie chciał z nikim rozmawiać, a gdy ktoś do niego mówił, on krzyczał: ,,Nic nie wiem, nie powiem") Analiza spoleczeństwat Scena VII Scena VIII • Wątek Jana Rollisona (skatowano go okropnie, pomysł upozorowania samobójstwa poprzez otwarcie okna podsuwa Doktor) Rollison nie zginął! • Dziesięcioletni chłopiec, któremu strasznie ciążyły łańcuchy ANALIZA SPOŁECZEŃSTWA W Cechy: brak patriotyzmu DZIADACH Scena VII- Salon Warszawski; towarzystwo stolikowe i towarzystwo przy drzwiach Społeczeństwo polskie jest podzielone: na zdrajców, którzy wiernie służą carowi oraz na patriotów. Scena VII ukazuje ten podział. W tej scenie w warszawskim salonie zebrało się towarzystwo, na które składają się polscy generałowie, arystokraci, poeci, damy, młodzież. Towarzystwo stolikowe (negatywna strona narodu) Towarzystwo przy drzwiach (pozytywna) - konserwatyzm - służą carowi, są jego zausznikami, nie sprzeciwiają mu się - lojalizm - kosmopolityzm - mówili po francusku; byli kosmopolitami (człowiek nieczujący więzi z krajem, z którego pochodzi lub którego jest obywatelem, deklarujący swą więź z kulturą świata) - materializm Cechy: - patriotyzm - solidaryzują się z cierpieniem narodu - nonkonformizm - wrażliwi na sprawy ojczyzny - radykaliści - ludzie, którzy chcą zmian, chcą walczyć Ocena narodu polskiego została zawarta w metaforze, którą na końcu sceny VII wypowiada Wysocki. Przyrównuje on naród do lawy i skorupy. Lawa → patrioci (wewnętrzny ogień) Skorupa → arystokracja