Tematem IV części Dziadów jest przede wszystkim wielka, nieszczęśliwa miłość głównego bohatera - Gustawa. Przybywa on w noc Dziadów do domu Księdza i opowiada mu w ciągu trzech godzin smutną historię swojego uczucia. Jednocześnie w całej akcji dramatu odbija się romantyczna wiara w możliwość przenikania się świata żywych ze światem zmarłych oraz ich wzajemnego na siebie oddziaływania, a przez to problematyka moralna dotycząca kwestii winy i kary.
Czas akcji i miejsce
Czas akcji to 2 listopada (rok nieznany), a miejsce akcji to dom greckokatolickiego księdza, który jest wdowcem i mieszka sam z dwójką dzieci. Akcja toczy się przez 3 godziny, od 21 do północy. W pierwszej godzinie mówi się o miłości, w drugiej o rozpaczy, a w trzeciej o przestrogi.
Gatunek
IV część Dziadów jest zaliczana już do dramatu romantycznego. Świadczą o tym takie czynniki jak otwarta kompozycja utworu, wprowadzenie na scenę duchów (dusz czyśćcowych), pozarozumowe uzasadnienie przedstawianych wydarzeń, zerwanie z łańcuchem przyczynowo-skutkowym oraz nastrój tajemniczości, niepokoju, nawet grozy.
Bohaterowie
Głównymi bohaterami są Ksiądz - obrządku greckokatolickiego, dawny nauczyciel Gustawa, oraz dzieci - przebywające na plebanii podczas pojawienia się Pustelnika - Gustawa. Oprócz nich pojawiają się również Pustelnik-Gustaw, Głos z kantorka oraz Ukochana Gustawa.
Motywy
W utworze pojawia się wiele motywów, między innymi miłość romantyczna, śmierć oraz konfrontacja światopoglądów. Motyw śmierci jest szczególnie istotny, gdyż Gustaw wymienia trzy rodzaje śmierci, a także prosi księdza o przywrócenie dziadów pomagających spełnić pragnienia dusz zagubionych.
Motyw literatury
Gustaw oskarża książki znalezione w domu dawnego nauczyciela o to, że to za ich sprawą stał się człowiekiem nieszczęśliwym. To one ukazały mu obraz miłości idealnej i nauczyły go kochać w taki sposób.
W IV części Dziadów dominują motywy nieszczęśliwej miłości, śmierci oraz konfrontacji światopoglądów. Bohaterowie przeżywają trudne chwile, a sam dramat romantyczny w dużej mierze koncentruje się na nieprzyszłym uczuciu Gustawa. Dziady cz. IV streszczenie szczegółowe można znaleźć w opracowaniach literackich, notatkach PDF oraz testach dotyczących tej części utworu. Również w kontekście dziejów Gustawa Dziady cz.4, istnieje wiele opracowań w punktach oraz problematyka związana z tym bohaterem. Dziady cz. IV to bardzo obszerny dramat, ważne jest więc zwrócenie uwagi na różne jego aspekty i interpretacje. Dla chętnych dostępne jest Dziady cz. IV PDF oraz informacje dotyczące liczby stron w tym dziele.
