Epoki literackie - przegląd
Historia literatury pulsuje naprzemiennie między epokami "jasnymi" i "ciemnymi". Te pierwsze koncentrują się na rozumie, nauce i człowieku (Antyk, Renesans, Oświecenie, Pozytywizm), podczas gdy te drugie skupiają się na Bogu, wierze, emocjach i intuicji (Średniowiecze, Barok, Romantyzm, Młoda Polska).
Antyk IXw.p.n.e.−Vw.n.e. dał nam trzy rodzaje literackie: epikę, lirykę i dramat. To wtedy narodziła się filozofia z takimi gigantami jak Sokrates i Arystoteles, a dzieła takie jak Iliada, Odyseja i Biblia przetrwały próbę czasu.
Średniowiecze przyniosło wzorce władcy, rycerza i świętego oraz motyw danse macabre (taniec śmierci), podkreślający równość wszystkich wobec śmierci. W Renesansie XV−XVIw. odkryto na nowo człowieka i antyczne wzorce, a Jan Kochanowski tworzył przełomowe treny i fraszki.
Ciekawostka: Epoki literackie nie pojawiają się i nie znikają nagle. Często nachodzą na siebie, a ich początek w Polsce często różni się od europejskiego. Na przykład, Renesans w Europie trwał około 100 lat, a w Polsce aż 150!
Barok XVII−XVIIIw. wrócił do duchowości i niepokoju, podczas gdy Oświecenie wyniosło na piedestał racjonalizm i słynne "Myślę, więc jestem" Kartezjusza. Romantyzm z kolei uwolnił uczucia, indywidualizm i motyw nieszczęśliwej miłości.
Późniejsze epoki przyniosły: w Pozytywizmie - praktyczność i realizm z dziełami Prusa i Sienkiewicza; w Młodej Polsce - sztukę dla sztuki i symbolizm; w Dwudziestoleciu międzywojennym - sztukę wychodzącą na ulicę; a Współczesność charakteryzuje konsumpcjonizm i kultura masowa.