Przedmioty
Język polski
Biologia
Chemia
Geografia
Historia
Aparat ruchu
Układ wydalniczy
Komórka
Bakterie i wirusy. organizmy beztkankowe
Genetyka klasyczna
Badania przyrodnicze
Ekologia
Organizm człowieka jako funkcjonalna całość
Metabolizm
Genetyka molekularna
Układ pokarmowy
Proste zwierzęta bezkręgowe
Genetyka
Rozmnażanie i rozwój człowieka
Chemiczne podstawy życia
Pokaż wszystkie tematy
Układ okresowy pierwiastków chemicznych
Efekty energetyczne i szybkość reakcji chemicznych
Węglowodory
Reakcje chemiczne w roztworach wodnych
Pochodne węglowodorów
Stechiometria
Gazy i ich mieszaniny
Świat substancji
Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych
Kwasy
Sole
Wodorotlenki a zasady
Systematyka związków nieorganicznych
Roztwory
Reakcje utleniania-redukcji. elektrochemia
Pokaż wszystkie tematy
7
0
Hania Shitsu
26.11.2025
Język polski
Futuryzm, Awangarda Krakowska i Awangarda Lubelska
177
•
26 lis 2025
•
Hania Shitsu
@szitikasu
Futuryzm to kierunek artystyczny początku XX wieku, który zrywał z... Pokaż więcej
Futuryzm pochodzi od słowa "future" (przyszłość) i to właśnie na niej się skupia, całkowicie odcinając się od przeszłości i tradycji. Ten ruch artystyczny, stworzony przez Filippo Tomasso Marinettiego w 1909 roku, rozprzestrzenił się głównie we Włoszech i Rosji, gdzie reprezentował go Włodzimierz Majakowski.
Futuryści chcieli całkowicie zmienić estetyczne przyzwyczajenia Europejczyków, głosząc radykalne postulaty jak "spalenie bibliotek i muzeów" czy "słowa na wolności" (poezja bez reguł). Wierzyli, że życie to chaos i żywioł, który poezja powinna odzwierciedlać poprzez odrzucenie reguł gramatycznych, użycie języka potocznego, neologizmów, a nawet wulgaryzmów.
Wiersz futurystyczny charakteryzuje się dynamicznością, ruchem, symultaneizmem (przedstawianie różnych wrażeń jednocześnie), onomatopejami oraz inspiracją nowoczesnością. Futuryści często rezygnowali z interpunkcji i tradycyjnej składni, używając krótkich, urywanych zdań dla oddania tempa współczesnego świata.
Czy wiesz, że...? Wiersz Anatola Sterna "Słońce w brzuchu" jest doskonałym przykładem futurystycznej prowokacji - już sam tytuł szokuje absurdalnym obrazowaniem, a tekst pełen jest dynamiki i zaskakujących metafor.
Wśród polskich przedstawicieli futuryzmu znajdują się Bruno Jasieński, Stanisław Młodożeniec, Tytus Czyżewski, Aleksander Wat i Anatol Stern. Ich twórczość, choć często kontrowersyjna, odzwierciedlała szybko zmieniającą się rzeczywistość początku XX wieku.
Futuryści wypowiedzieli wojnę wszystkiemu, co tradycyjne. Ich sztuka opierała się na demolowaniu i reformacji zastanego porządku. Fascynowali się energią, techniką i szybkim tempem wielkomiejskiego życia, co znalazło odzwierciedlenie w ich twórczości.
Prowokacja stanowiła ważny element futuryzmu. Twórcy tego nurtu celowo znieważali język polski, popełniając błędy interpunkcyjne i ortograficzne. Uważali, że poprawność językowa jest zbędnym ograniczeniem, które hamuje ekspresję artystyczną. Zamiast tego interesowali się innymi językami i zapożyczeniami.
Bunt przeciwko konwenansom artystycznym był jednym z głównych postulatów futurystów. Nawoływali do całkowitej reformy sztuki, która miała nadążać za rozwojem cywilizacji i techniki. W ich utworach często pojawiały się motywy związane z nowoczesnością - maszyny, samochody, wielkie miasta.
Uwaga! Nie wszyscy pisarze tamtego okresu popierali futuryzm. Jednym z najzagorzalszych przeciwników tego nurtu był Stefan Żeromski, który krytykował odrzucanie tradycji i prowokacyjny charakter futurystycznej twórczości.
Futuryzm, mimo swojego radykalizmu, odegrał ważną rolę w rozwoju literatury XX wieku, wprowadzając nowe środki wyrazu i poszerzając granice artystycznej wolności.
"But w butonierce" Bruno Jasieńskiego to jeden z najważniejszych utworów polskiego futuryzmu. Wiersz jest doskonałym przykładem artystycznej prowokacji, której celem było zszokowanie czytelnika i zerwanie z tradycyjnymi formami poezji. Już sam absurdalny tytuł wskazuje na wyższość brzmienia słów nad ich znaczeniem.
Podmiot liryczny w utworze to młody, pewny siebie geniusz, świadomy swojej wielkości. Jasieński przedstawia się w sposób narcystyczny, pełen samouwielbienia, co wywołało kontrowersje wśród współczesnych mu czytelników. Poeta odważnie stawia się na równi z największymi twórcami epoki Młodej Polski, twierdząc nawet, że "bezpowrotnie umarli i Tetmajer i Staff".
Futurystyczna fascynacja ruchem widoczna jest w całym utworze. Podmiot liryczny nieustannie wędruje, obserwując zmieniający się świat, a jego marsz symbolizuje nieustanny rozwój i postęp. W wierszu pojawia się samochód - motyw często występujący w twórczości Jasieńskiego, będący symbolem nowoczesności i szybkości.
Pamiętaj! "But w butonierce" to nie tylko poetycki żart, ale również manifest programowy futuryzmu, wyrażający kontrast między pesymistyczną przeszłością a energiczną teraźniejszością, skierowaną na postęp.
Wiersz Jasieńskiego stanowi próbę zakończenia epoki młodopolskiego dekadentyzmu i pesymizmu. Poeta ogłasza nadejście czasów optymistycznej, nowoczesnej poezji, która całkowicie zmieni oblicze polskiej literatury. Podmiot liryczny "stawia kroki milowe" w przyszłość, symbolizując tym samym rewolucyjny charakter futuryzmu.
"Wiersz stanowi manifest programowy futuryzmu" - to zdanie doskonale podsumowuje twórczość futurystyczną. Wszystkie działania poetów tego nurtu były ukierunkowane na przyszłość i zerwanie z przeszłością. Ich utwory wyrażały kontrast między minionymi epokami pełnymi nastrojów schyłkowych a teraźniejszością pełną energii i chęci działania.
Młodzi futuryści wierzyli, że poprzez swoją sztukę mogą odmienić rzeczywistość. Zrywając z tradycyjnymi formami wyrazu, wprowadzali nową jakość do polskiej literatury. Podmioty liryczne w ich utworach pewnie kroczyły w przyszłość, stawiając "kroki milowe" na drodze postępu artystycznego i cywilizacyjnego.
Dynamizm i optymizm charakteryzujące futuryzm stanowiły przeciwwagę dla młodopolskiej beznadziei i poczucia końca. Futuryści, mimo swojej kontrowersyjności i prowokacyjnego charakteru, wprowadzili do poezji nowe środki wyrazu, które na stałe zmieniły oblicze literatury XX wieku.
Spróbuj sam! Porównaj wybrany wiersz futurystyczny z utworem młodopolskim. Zwróć uwagę na różnice w nastrojach, środkach artystycznych i tematyce. Jakie wartości ważne były dla futurystów, a jakie dla modernistów?
Futuryzm, choć jako ruch artystyczny trwał stosunkowo krótko, odcisnął trwałe piętno na polskiej i europejskiej poezji, otwierając drogę dla innych awangardowych nurtów pierwszej połowy XX wieku.
Legenda to gatunek literacki, który łączy elementy historyczne z fantastycznymi. Opowiada o postaciach lub wydarzeniach ważnych dla danej społeczności, często zawierając w sobie zarówno fakty (jak prawdziwe miasta czy władcy), jak i elementy nadprzyrodzone. Niegdyś legendy opisywały głównie żywoty świętych, mędrców, władców lub bohaterów.
Charakterystyczne cechy legendy to połączenie historii z fantazją, występowanie magicznych stworzeń i nadprzyrodzonych mocy, przekazywanie wartości moralnych oraz lokalny charakter. Legendy zazwyczaj są anonimowe i ewoluują z czasem, dostosowując się do potrzeb społeczności, która je przekazuje.
Utwór "Legenda" Józefa Czechowicza doskonale wpisuje się w ten gatunek. Zawiera plastykę obrazu i uosobienie natury ("niebo chodziło kołem jak śmiga"), elementy cudowności i niezwykłości, a także profetyczny charakter. Nastrój grozy, pesymizmu i tragizmu nadaje mu wymiar katastroficzny, typowy dla twórczości Czechowicza jako przedstawiciela Awangardy Lubelskiej.
Warto zauważyć! Czechowicz w "Legendzie" używa niezwykle sugestywnych metafor jak "księżyc kroplą ze srebra ciężył" czy "smolny swąd z czarnych lasów się dźwigał", tworząc wizję apokaliptyczną, która zapowiada nadchodzącą katastrofę.
W wierszu "Dzień jak co dzień" ten sam autor ukazuje natomiast szarą codzienność i monotonię życia, używając środków stylistycznych takich jak epitety, metafory i porównania. Kontrast między zwykłym dniem a apokaliptyczną wizją z "Legendy" pokazuje różnorodność tematyczną w twórczości Czechowicza.
Awangarda Krakowska to ruch artystyczny działający w latach 1922-1927, który powoływał do życia nową rzeczywistość literacką poprzez różnorodne eksperymenty. Skupiona wokół czasopisma "Zwrotnica" grupa twórców, z Tadeuszem Peiperem na czele, wypracowała własny, oryginalny program poetycki.
Program Awangardy Krakowskiej opierał się na zasadzie 3xM (miasto, masa, maszyna), czyli fascynacji cywilizacją, urbanizacją i nowoczesnością. Poeci tego nurtu uważali, że poezja powinna być skonstruowana, a nie stworzona pod wpływem natchnienia. Odrzucali tradycję i wizję poety-wieszcza, stawiając na intelektualny charakter twórczości.
Najważniejszym środkiem stylistycznym dla awangardystów była metafora, często zaskakująca i nowatorska. Charakterystyczna dla ich twórczości była również niechęć do wyrażania uczuć oraz dążenie do maksymalnej kondensacji treści przy minimalnej liczbie słów (zasada: "minimum słów, maksimum treści").
Spróbuj zrozumieć! W wierszu Tadeusza Peipera "Miasto" występują typowe dla Awangardy Krakowskiej cechy: motyw urbanistyczny ("Miasto wyśrubowało się w ziemię"), zaskakujące metafory i elipsy, które zmuszają czytelnika do intelektualnego wysiłku.
Najwybitniejszym poetą Awangardy Krakowskiej był Julian Przyboś, a obok niego do grupy należeli także Jan Brzękowski i Jalu Kurek. Wszyscy oni odcinali się od tego, co uczuciowe i irracjonalne, uważając te elementy za zbędne w literaturze. Ich twórczość stanowiła ważny etap w rozwoju polskiej poezji XX wieku.
Awangarda Lubelska, znana również jako Druga Awangarda, rozwijała się od końca lat 20. do lat 30. XX wieku głównie w Lublinie i Wilnie. W przeciwieństwie do optymistycznej Awangardy Krakowskiej, jej twórcy skupiali się na katastrofizmie - przekonaniu, że kultura zmierza ku upadkowi.
Najważniejsi przedstawiciele tego nurtu to Józef Czechowicz z Lublina oraz Czesław Miłosz związany z Wilnem. Ich twórczość charakteryzowała wizyjność, poczucie zagubienia i niepewności oraz bogata metaforyka i symbolika, często o charakterze apokaliptycznym.
W utworach Awangardy Lubelskiej dominował nastrój tragizmu, pesymizmu, grozy i przygnębienia. Poeci często nawiązywali do Apokalipsy św. Jana, tworząc wizje zbliżającej się zagłady świata i kultury. Ich twórczość była odpowiedzią na niepokoje społeczne i polityczne lat 30. XX wieku.
Zapamiętaj! Różnica między Awangardą Krakowską a Lubelską polega głównie na nastroju i podejściu do przyszłości. Podczas gdy krakowscy poeci byli zafascynowani nowoczesnością i postępem, twórcy lubelscy przewidywali katastrofę i upadek cywilizacji.
Grupa skupiona była wokół pism "Reflektor" (Lublin) oraz "Żagary" (Wilno). Katastroficzna wizja świata w twórczości Czechowicza, Miłosza i innych poetów tego nurtu okazała się prorocza w obliczu nadchodzącej II wojny światowej, co nadało ich poezji szczególnego znaczenia w historii literatury polskiej.
Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.
Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.
Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.
App Store
Google Play
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Hania Shitsu
@szitikasu
Futuryzm to kierunek artystyczny początku XX wieku, który zrywał z tradycją i fascynował się przyszłością, nowoczesnością oraz techniką. Nurt ten, zapoczątkowany we Włoszech przez Filippo Tomasso Marinettiego, charakteryzował się skandalem, prowokacją i odrzuceniem wszelkich dotychczasowych zasad w sztuce i literaturze.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Futuryzm pochodzi od słowa "future" (przyszłość) i to właśnie na niej się skupia, całkowicie odcinając się od przeszłości i tradycji. Ten ruch artystyczny, stworzony przez Filippo Tomasso Marinettiego w 1909 roku, rozprzestrzenił się głównie we Włoszech i Rosji, gdzie reprezentował go Włodzimierz Majakowski.
Futuryści chcieli całkowicie zmienić estetyczne przyzwyczajenia Europejczyków, głosząc radykalne postulaty jak "spalenie bibliotek i muzeów" czy "słowa na wolności" (poezja bez reguł). Wierzyli, że życie to chaos i żywioł, który poezja powinna odzwierciedlać poprzez odrzucenie reguł gramatycznych, użycie języka potocznego, neologizmów, a nawet wulgaryzmów.
Wiersz futurystyczny charakteryzuje się dynamicznością, ruchem, symultaneizmem (przedstawianie różnych wrażeń jednocześnie), onomatopejami oraz inspiracją nowoczesnością. Futuryści często rezygnowali z interpunkcji i tradycyjnej składni, używając krótkich, urywanych zdań dla oddania tempa współczesnego świata.
Czy wiesz, że...? Wiersz Anatola Sterna "Słońce w brzuchu" jest doskonałym przykładem futurystycznej prowokacji - już sam tytuł szokuje absurdalnym obrazowaniem, a tekst pełen jest dynamiki i zaskakujących metafor.
Wśród polskich przedstawicieli futuryzmu znajdują się Bruno Jasieński, Stanisław Młodożeniec, Tytus Czyżewski, Aleksander Wat i Anatol Stern. Ich twórczość, choć często kontrowersyjna, odzwierciedlała szybko zmieniającą się rzeczywistość początku XX wieku.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Futuryści wypowiedzieli wojnę wszystkiemu, co tradycyjne. Ich sztuka opierała się na demolowaniu i reformacji zastanego porządku. Fascynowali się energią, techniką i szybkim tempem wielkomiejskiego życia, co znalazło odzwierciedlenie w ich twórczości.
Prowokacja stanowiła ważny element futuryzmu. Twórcy tego nurtu celowo znieważali język polski, popełniając błędy interpunkcyjne i ortograficzne. Uważali, że poprawność językowa jest zbędnym ograniczeniem, które hamuje ekspresję artystyczną. Zamiast tego interesowali się innymi językami i zapożyczeniami.
Bunt przeciwko konwenansom artystycznym był jednym z głównych postulatów futurystów. Nawoływali do całkowitej reformy sztuki, która miała nadążać za rozwojem cywilizacji i techniki. W ich utworach często pojawiały się motywy związane z nowoczesnością - maszyny, samochody, wielkie miasta.
Uwaga! Nie wszyscy pisarze tamtego okresu popierali futuryzm. Jednym z najzagorzalszych przeciwników tego nurtu był Stefan Żeromski, który krytykował odrzucanie tradycji i prowokacyjny charakter futurystycznej twórczości.
Futuryzm, mimo swojego radykalizmu, odegrał ważną rolę w rozwoju literatury XX wieku, wprowadzając nowe środki wyrazu i poszerzając granice artystycznej wolności.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
"But w butonierce" Bruno Jasieńskiego to jeden z najważniejszych utworów polskiego futuryzmu. Wiersz jest doskonałym przykładem artystycznej prowokacji, której celem było zszokowanie czytelnika i zerwanie z tradycyjnymi formami poezji. Już sam absurdalny tytuł wskazuje na wyższość brzmienia słów nad ich znaczeniem.
Podmiot liryczny w utworze to młody, pewny siebie geniusz, świadomy swojej wielkości. Jasieński przedstawia się w sposób narcystyczny, pełen samouwielbienia, co wywołało kontrowersje wśród współczesnych mu czytelników. Poeta odważnie stawia się na równi z największymi twórcami epoki Młodej Polski, twierdząc nawet, że "bezpowrotnie umarli i Tetmajer i Staff".
Futurystyczna fascynacja ruchem widoczna jest w całym utworze. Podmiot liryczny nieustannie wędruje, obserwując zmieniający się świat, a jego marsz symbolizuje nieustanny rozwój i postęp. W wierszu pojawia się samochód - motyw często występujący w twórczości Jasieńskiego, będący symbolem nowoczesności i szybkości.
Pamiętaj! "But w butonierce" to nie tylko poetycki żart, ale również manifest programowy futuryzmu, wyrażający kontrast między pesymistyczną przeszłością a energiczną teraźniejszością, skierowaną na postęp.
Wiersz Jasieńskiego stanowi próbę zakończenia epoki młodopolskiego dekadentyzmu i pesymizmu. Poeta ogłasza nadejście czasów optymistycznej, nowoczesnej poezji, która całkowicie zmieni oblicze polskiej literatury. Podmiot liryczny "stawia kroki milowe" w przyszłość, symbolizując tym samym rewolucyjny charakter futuryzmu.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
"Wiersz stanowi manifest programowy futuryzmu" - to zdanie doskonale podsumowuje twórczość futurystyczną. Wszystkie działania poetów tego nurtu były ukierunkowane na przyszłość i zerwanie z przeszłością. Ich utwory wyrażały kontrast między minionymi epokami pełnymi nastrojów schyłkowych a teraźniejszością pełną energii i chęci działania.
Młodzi futuryści wierzyli, że poprzez swoją sztukę mogą odmienić rzeczywistość. Zrywając z tradycyjnymi formami wyrazu, wprowadzali nową jakość do polskiej literatury. Podmioty liryczne w ich utworach pewnie kroczyły w przyszłość, stawiając "kroki milowe" na drodze postępu artystycznego i cywilizacyjnego.
Dynamizm i optymizm charakteryzujące futuryzm stanowiły przeciwwagę dla młodopolskiej beznadziei i poczucia końca. Futuryści, mimo swojej kontrowersyjności i prowokacyjnego charakteru, wprowadzili do poezji nowe środki wyrazu, które na stałe zmieniły oblicze literatury XX wieku.
Spróbuj sam! Porównaj wybrany wiersz futurystyczny z utworem młodopolskim. Zwróć uwagę na różnice w nastrojach, środkach artystycznych i tematyce. Jakie wartości ważne były dla futurystów, a jakie dla modernistów?
Futuryzm, choć jako ruch artystyczny trwał stosunkowo krótko, odcisnął trwałe piętno na polskiej i europejskiej poezji, otwierając drogę dla innych awangardowych nurtów pierwszej połowy XX wieku.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Legenda to gatunek literacki, który łączy elementy historyczne z fantastycznymi. Opowiada o postaciach lub wydarzeniach ważnych dla danej społeczności, często zawierając w sobie zarówno fakty (jak prawdziwe miasta czy władcy), jak i elementy nadprzyrodzone. Niegdyś legendy opisywały głównie żywoty świętych, mędrców, władców lub bohaterów.
Charakterystyczne cechy legendy to połączenie historii z fantazją, występowanie magicznych stworzeń i nadprzyrodzonych mocy, przekazywanie wartości moralnych oraz lokalny charakter. Legendy zazwyczaj są anonimowe i ewoluują z czasem, dostosowując się do potrzeb społeczności, która je przekazuje.
Utwór "Legenda" Józefa Czechowicza doskonale wpisuje się w ten gatunek. Zawiera plastykę obrazu i uosobienie natury ("niebo chodziło kołem jak śmiga"), elementy cudowności i niezwykłości, a także profetyczny charakter. Nastrój grozy, pesymizmu i tragizmu nadaje mu wymiar katastroficzny, typowy dla twórczości Czechowicza jako przedstawiciela Awangardy Lubelskiej.
Warto zauważyć! Czechowicz w "Legendzie" używa niezwykle sugestywnych metafor jak "księżyc kroplą ze srebra ciężył" czy "smolny swąd z czarnych lasów się dźwigał", tworząc wizję apokaliptyczną, która zapowiada nadchodzącą katastrofę.
W wierszu "Dzień jak co dzień" ten sam autor ukazuje natomiast szarą codzienność i monotonię życia, używając środków stylistycznych takich jak epitety, metafory i porównania. Kontrast między zwykłym dniem a apokaliptyczną wizją z "Legendy" pokazuje różnorodność tematyczną w twórczości Czechowicza.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Awangarda Krakowska to ruch artystyczny działający w latach 1922-1927, który powoływał do życia nową rzeczywistość literacką poprzez różnorodne eksperymenty. Skupiona wokół czasopisma "Zwrotnica" grupa twórców, z Tadeuszem Peiperem na czele, wypracowała własny, oryginalny program poetycki.
Program Awangardy Krakowskiej opierał się na zasadzie 3xM (miasto, masa, maszyna), czyli fascynacji cywilizacją, urbanizacją i nowoczesnością. Poeci tego nurtu uważali, że poezja powinna być skonstruowana, a nie stworzona pod wpływem natchnienia. Odrzucali tradycję i wizję poety-wieszcza, stawiając na intelektualny charakter twórczości.
Najważniejszym środkiem stylistycznym dla awangardystów była metafora, często zaskakująca i nowatorska. Charakterystyczna dla ich twórczości była również niechęć do wyrażania uczuć oraz dążenie do maksymalnej kondensacji treści przy minimalnej liczbie słów (zasada: "minimum słów, maksimum treści").
Spróbuj zrozumieć! W wierszu Tadeusza Peipera "Miasto" występują typowe dla Awangardy Krakowskiej cechy: motyw urbanistyczny ("Miasto wyśrubowało się w ziemię"), zaskakujące metafory i elipsy, które zmuszają czytelnika do intelektualnego wysiłku.
Najwybitniejszym poetą Awangardy Krakowskiej był Julian Przyboś, a obok niego do grupy należeli także Jan Brzękowski i Jalu Kurek. Wszyscy oni odcinali się od tego, co uczuciowe i irracjonalne, uważając te elementy za zbędne w literaturze. Ich twórczość stanowiła ważny etap w rozwoju polskiej poezji XX wieku.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Awangarda Lubelska, znana również jako Druga Awangarda, rozwijała się od końca lat 20. do lat 30. XX wieku głównie w Lublinie i Wilnie. W przeciwieństwie do optymistycznej Awangardy Krakowskiej, jej twórcy skupiali się na katastrofizmie - przekonaniu, że kultura zmierza ku upadkowi.
Najważniejsi przedstawiciele tego nurtu to Józef Czechowicz z Lublina oraz Czesław Miłosz związany z Wilnem. Ich twórczość charakteryzowała wizyjność, poczucie zagubienia i niepewności oraz bogata metaforyka i symbolika, często o charakterze apokaliptycznym.
W utworach Awangardy Lubelskiej dominował nastrój tragizmu, pesymizmu, grozy i przygnębienia. Poeci często nawiązywali do Apokalipsy św. Jana, tworząc wizje zbliżającej się zagłady świata i kultury. Ich twórczość była odpowiedzią na niepokoje społeczne i polityczne lat 30. XX wieku.
Zapamiętaj! Różnica między Awangardą Krakowską a Lubelską polega głównie na nastroju i podejściu do przyszłości. Podczas gdy krakowscy poeci byli zafascynowani nowoczesnością i postępem, twórcy lubelscy przewidywali katastrofę i upadek cywilizacji.
Grupa skupiona była wokół pism "Reflektor" (Lublin) oraz "Żagary" (Wilno). Katastroficzna wizja świata w twórczości Czechowicza, Miłosza i innych poetów tego nurtu okazała się prorocza w obliczu nadchodzącej II wojny światowej, co nadało ich poezji szczególnego znaczenia w historii literatury polskiej.
Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.
Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.
Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.
7
Inteligentne Narzędzia NOWE
Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju
App Store
Google Play
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
